فرهنگی

اگر فاطمه نبود… (حدیث آفرینش)

“🌸🌺🌼🍃

🌺🦋✨

🌼✨

🍃   🍃🌺🌸✨🌸🌺🍃

خداوند تبارک و تعالی می فرماید:

“يـا أَحْمَدُ! لَوْلاكَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاكَ، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُكَ، وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُكُما”

” اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمى ‌آفريدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمى ‌آفريدم “

                  🍃🌺🌸✨🌸🌺🍃

۱: خداوند عالم رو برای عبودیت خلق کرده و در راس قله عبودیت از ابتدا تا انتها حضرت محمد(ص) است

” اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَدً عبدُهُ و رسولُهُ “

✨اگر پیامبر نبود که عبودیت را در عالم گسترش دهد، عالم را خلق نمیکردم

۲: نبوت پیامبر تا زمان حیاتش محدود هست، اما دینش نامحدوده و امامت باید این مسئولیت را ادامه دهد.

✨اگر امامت (حضرت علی ) نبود، نبوت هم نبود

۳: رسالت پیامبر(ص) و امامت حضرت علی(ع) و اولادش، حافظ می‌خواهد،

✨ و حافظ آن حضرت فاطمه(س) است

🍃

🌼✨

🌺🦋✨

🌸🌺🌼🍃

مادر یعنی: بهشتی زیر پاهایت

❤

مادر یعنی 

دردی که آغاز شد

 تنی که ترک خورد

 پوستی که لک شد

 مادر یعنی

 چایی که از دهن افتاد

 غذایی که سرد شد

 خوابی که تکه پاره شد

 مادر یعنی

 لباسی که تنگ شد

 دورهمی هایی ک زود جمع شد! 

همسری که کمی دور شد!

 مادر یعنی

 کتابی که نصفه خواندی

 مویی ک کوتاه کردی

 دکمه ای که هیچ وقت ندوختی 

مادر یعنی صدای قلبی که شنیدی

 و اشک در چشمهایت جمع شد

 قدم های کوچکی ک راه افتاد

 و ب تو بال پرواز داد

 قدی ک بلند شد و تو پشت و پناه دار شدی !

 مادر یعنی

صبری ک رشد کرد 

جسمی که قوی شد

 روحی که بزرگ شد

 مادر یعنی

بهشتی که سُر خورد زیر پاهایت…

خاک بهشت زیرپای مادر

🌺روی تخته یک معلم این نوشت

هر کسی آرد کمی خاک بهشت

🌺می دهم من نمره ی بیستی به آن

این بُوَد آن نمره، وقت امتحان

🌺دانش‌آموزی ازآن جمعی که بود

با خودش خاک کمی آورده بود

🌺پس معلم گفت این گفتار را

از کجا آورده‌ای این خاک را

🌺گفت خاک زیر پای مادرم

چون بهشت است زیر پای مادرم

🌺آن معلم ازشعف آخر گریست

نمره ی این دانش‌آموز داد بیست

🎊 میلاد ام ابیها حضرت فاطمه (سلام الله علیها ) و روز مادر مبارک!

💝 💝 💝 💝 💝

✅ سالروز ولادت عصاره هستی حضرت زهرا (ع) و فرزند عزیزش امام خمینی عزیز را به محضر امام زمان (عج) و نائب بر حقش امام خامنه ای عزیز و دوستدارانشان تبریک و تهنیت عرض میکنم💐

✅ خداوند فرموده:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

«۱» إِنَّآ أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ «۲» فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ «۳» إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ.

✅ کوثر یعنی ما به شما حکومت جهانی ما دادیم برای بقایش به دو بال نیاز ندارد یک نماز(اهل نماز)دو قربانی(ویژه) هدیه شود تا این کثیر جهانی شود هر کس در مقابلش بایستد ابتر خواهد شد و نابود می شود هر کس که باشد…

✅ اینهم سند ابتر بودن دشمنان دین خدا👇

👈هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ(صف/آیه ۹)

🌷خداوند می خواهد نبوت و رسالت و امامت را معرفی کند حضرت فاطمه (س) را محور قرار می دهد.

🌷حدیث کساء فرموده:

هُم فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها.  

✅ حضرت پیامبر(ص) فرموده:

فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي ‌فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي و مَنْ سَرّها فَقد سَرّني.

✅ حضرت پیامبر (ص) فرمود:

شبی که به معراج رفتم لوحی را نشانم دادن‌ عظمتش منو متوجه خود ساخت اسرارش را نشان دادن‌ دیدم‌ نوشته شده

(لا إله إلّا اللّه ، محمدٌ رَسولُ اللّه ، عَليٌ حُبُّ اللّهِ و الحَسن و الحُسين صَفوَةُ اللّهِ ، فاطِمَةُ خِيرَةُ اللّهِ علی باغِضِهم لَعنَةُ اللّهِ)

✅ قیامت که شود دادگاه عدل الهی بر پا نمی شود تا عصاره هستی وارد شود…

🌷در جایگاه فرزندی قرار می گیرد مقام مادر پدر را ایفا می کند ، چرا؟! چون پیامبر نمی خواهد مقام حضرت زهرا (س) پایین بیاید چون دختر مقامش پایین تر از مادر هست برای همین‌ پیامبر مادر خطابش می کند….

🌷در مقام دفاع از ولایت قرار می گیرد جانش و عزتش و فرزندانش را فدای ولایت می کند( اولین مدافع حریم ولایت و امامت)…

🌷در جایگاه همسری قرار می گیرد تا پای جان از همسر الهیش دفاع می کند…

🌷در جایگاه مادری قرار می گیرد در عمر کوتاهش فرزندانی تربیت می کند اگر نبودن دین و قرآن و اسلام و آئین دینداری هم نبود….

😭 قرار بود در کربلا همه دین را دفن کنند ولی خون پاک سیدالشهدا (ع) و سخنرانی های دشمن شکن کاخ استبداد خراب کن فرزندان عزیزش مخصوصا حضرت زینب (س) نگذاشتن خواب آشفته دشمنان تعبیر شود…

✅ نتیجه:

حال هر کس مدعی پیروی از حضرت فاطمه (س) هست باید اهل نماز شود نه نماز خوان (فصل لربک)فرق دارد با نماز خوان در این مسیر نماز باید همه خواسته و علایق دنیایش را قربانی کند( وانحر) تا به مقام‌ محبی حضرت (ع) برسد و گر نه از عاقبت بخیر شدن خبری نیست تاریخ ثابت کرده هر کس از این بانو بی نظیر الهی جدا شده جهنم را برای خود محیا کرده…

🌷همه هستی پیامبر اسلام(ص) حضرت زهرا (س) هست آن را قربانی کرد تا دین خدا تا ابد بماند و جهانی شود ما هم پیروی از این روش پیامبر باید عزیزانمان را قربانی کنیم و آماده قربانی کردن باشیم تا حاکم حکومت جهانی بیاید باذن الله 

🌷اگر بخواهیم‌ محبتمان را در این دنیای وانفسا به فرزند عزیزش امام زمان (عج) ثابت کنیم که آقاجان آماده جان فشانی برایت هستیم راهی جزء پیروی و دفاع از ولایت فقیه نداریم و نیست…..

✅ نتیجه دوم:

امام صادق (ع) فرمود:

هیچ پیامبری به نبوت نمی رسید مگر اقرار به فضل فاطمه و محبت فاطمه..

✅ در حدیث قدسی خدا فرموده: اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمى ‌آفريدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمى ‌آفريدم.

اتحاد علیت‌های غربی علیه ایران؛ از «فشار حداکثری» تا تحریم‌های چندجانبه

در دوره دوم ترامپ، متحدان فراآتلانتیکی آمریکا ـ اروپا، کانادا، استرالیا و اعضای «پنج چشم» ـ بدون فشار مستقیم واشنگتن، به شکل داوطلبانه فشارهای چندجانبه علیه ایران را تشدید کرده‌اند. فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران، نمونه‌های واضح این تغییر رویکرد هستند. این اقدامات می‌تواند پایه‌های یک نسخه چندجانبه از سیاست «فشار حداکثری» را شکل دهد؛ سیاستی که بار مقابله با ایران را بین متحدان تقسیم کرده و امکان تمرکز آمریکا بر اولویت‌های دیگر را فراهم می‌آورد.

همچنین حفظ ایران در فهرست سیاه FATF به دلیل امتناع از تصویب کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم، تشدید مقررات مالی کانادا علیه تراکنش‌های ایرانی، و اعلام «پرس‌تی‌وی» به عنوان «عامل دولت خارجی» از سوی استرالیا، نشان‌دهنده عزم متحدان برای مقابله با چالش‌های غیرهسته‌ای ایران از جمله تروریسم، پول‌شویی و نقض حقوق بشر است. این روند یک «فرصت استراتژیک» برای واشنگتن محسوب می‌شود.

هشدار اسرائیل: ایران تولید موشک‌های بالستیک را با سرعت بالا از سر گرفته است

مقامات ارتش اسرائیل در جلسه‌ای محرمانه با کنست هشدار داده‌اند که ایران تنها شش ماه پس از درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل، تولید گسترده موشک‌های بالستیک را با سرعت بالا از سر گرفته است. به گفته منابع امنیتی، تهران با شتاب بی‌سابقه‌ای در حال بازسازی توان موشکی خود است و این موضوع به نگرانی اصلی دستگاه امنیتی اسرائیل تبدیل شده است.

این هشدارها همزمان با برگزاری رزمایش‌های گسترده نظامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان مطرح شده است؛ رزمایش‌هایی که در آن از موشک‌های بالستیک و کروز با دقت بالا استفاده شده و بر به کارگیری هوش مصنوعی در عملیات نظامی تأکید شده است. ایران همچنین در رزمایش‌های چندملیتی با حضور اعضای سازمان همکاری شانگهای شرکت کرده و پیام هشدار به دشمنان منطقه‌ای ارسال کرده است.

هدف ایران از این اقدامات، به باور کارشناسان، توانایی شلیک هم‌زمان صدها موشک برای غلبه بر سامانه‌های دفاعی طرف مقابل و تغییر موازنه قدرت در هر رویارویی آینده است.

چرا تغییر رژیم در ایران تنها راه بقای اسرائیل و امنیت آمریکا تلقی می‌شود؟

در تحلیلی که از سوی پژوهشگران امنیتی اسرائیل ارائه شده، استدلال می‌شود که ایران و شبکه‌های وابسته به سپاه پاسداران و نیروی قدس، بزرگ‌ترین تهدید امنیتی برای آمریکا، اسرائیل و نظم منطقه‌ای هستند. نویسنده با تمجید از اقدامات ترامپ در دوره نخست ـ خروج از برجام، تحریم سپاه، حذف قاسم سلیمانی و تشکیل ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران ـ تأکید می‌کند که سیاست «فشار حداکثری» تنها در صورت پیگیری هدف «تغییر رژیم در تهران» می‌تواند به نتیجه برسد.

به ادعای این تحلیل، ایران شبکه‌های نفوذ خود را از خاورمیانه به آمریکای لاتین و حتی خاک ایالات متحده گسترش داده، با کارتل‌های مواد مخدر همکاری می‌کند و سلول‌های خوابیده در داخل آمریکا دارد. نویسنده خاطرنشان می‌کند که ترامپ در دوره دوم با حضور چهره‌های تندرو در تیم امنیت ملی و حمایت رهبران عرب می‌تواند زمینه‌ساز «خاورمیانه جدید» با فروپاشی نظام ایران باشد.

نتیجه‌گیری کلیدی این است: بقای اسرائیل، ثبات خاورمیانه و منافع بلندمدت آمریکا در گرو «پایان رژیم ایران» است.

 دو گونه انسان در رویارویی با مرگ

امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: «إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ؛ مُسْتَرِيحٌ بِالْمَوْتِ، وَ مُسْتَرَاحٌ مِنْهُ بِهِ.»

«مردم دو دسته‌اند: یکی آن که با مرگ، آسوده می‌شود، و دیگری آن که با مرگ، مردم از دست او آسوده می‌شوند.»

(مسند الامام الرضا علیه السلام، جلد ۱، صفحه ۲۶۳)

🧠 درنگی بر این حدیث:

این کلام عمیق، معیاری نافذ برای سنجش زندگی ماست. هر یک از ما، در نهایت در یکی از این دو دسته جای خواهیم گرفت:

۱. مستریحٌ بالموت (آن که با مرگ آسوده می‌شود)

· کسی که زندگی‌اش را با ایمان، خدمت و اخلاص گذرانده است.

· مرگ برای او پل عبور به آرامش ابدی و لقای پروردگار است.

· چون عمرش را بیهوده نباخته، از دیدار پروردگار شادمان است.

۲. مستراحٌ منه بالموت (کسی که مردم با مرگش آسوده می‌شوند)

· کسی که وجودش مایه آزار، ظلم، فساد یا رنج دیگران بوده است.

· مرگ او آسایش برای جامعه و پایان بخشیدن به شرّ اوست.

· این گروه، با مرگشان بار گناه و زحمت از دوش دیگران برداشته می‌شود.

🌟 پرسش برای تأمل:

· من امروز در کدام مسیر حرکت می‌کنم؟

· آیا زندگی‌ام آن‌قدر پر از خیر و نیکی است که مشتاق دیدار پروردگار باشم؟

· یا آن‌قدر در غفلت و گناه غرقم که وجودم برای دیگران رنج‌آور است؟

بیاییم امروز را فرصتی برای انتخاب آگاهانه بدانیم.

تا در زمره کسانی باشیم که مرگشان نه پایان، بلکه آغازی باشکوه و مایه آرامش خود و دیگران باشد.

چراغ گاز : وقتی واقعیت شما را می‌دزدند

🔍 این تکنیک خطرناک چیست؟

چراغ گاز  شکلی از سوءاستفاده روانی است که در آن فرد یا گروه، واقعیت‌ها را تحریف می‌کنند تا قربانی در درک خود از واقعیت، حافظه و حتی سلامت عقلانیتش دچار تردید شود. این نام از فیلم کلاسیک «چراغ گاز» (۱۹۴۴) گرفته شده که در آن شوهر با کم و زیاد کردن نور چراغ‌های گاز و انکار این تغییرات، همسرش را به تدریج به جنون می‌کشاند.

🎭 چگونه عمل می‌کند؟

سوءاستفاده‌گر با تاکتیک‌هایی مانند:

· انکار چیزهایی که گفته یا انجام داده («اصلاً چنین حرفی نزدم!»)

· تحریف وقایع به نفع خودش

· بی‌اعتبار کردن احساسات قربانی («تو خیلی حساسی!»)

· ایجاد تناقض بین حرف و عمل

· طرد و سپس جلب مجدد تلاش می‌کند تا قربانی بهشک و تردید به خودش بیفتد.

🚩 نشانه‌های هشداردهنده:

· دائماً از خود می‌پرسید «آیا من دیوانه‌ام؟»

· عذرخواهی مداوم، حتی وقتی مقصر نیستید

· نمی‌توانید تصمیم‌های ساده بگیرید

· احساس می‌کنید «همیشه اشتباه می‌کنید»

· خاطراتتان مبهم یا متناقض به نظر می‌رسد

· برای دریافت تأیید به سوءاستفاده‌گر وابسته‌اید

💔 تأثیرات مخرب:

· از دست دادن اعتماد به نفس و خودباوری

· اضطراب و افسردگی مداوم

· انزوا از دوستان و خانواده

· وابستگی عاطفی به سوءاستفاده‌گر

· مشکلات حافظه و سردرگمی

· بی‌حسی عاطفی یا احساس گناه مداوم

🛡️ چگونه از خود محافظت کنیم؟

۱. واقعیت را ثبت کنید

· وقایع، مکالمات و تصمیمات مهم را یادداشت کنید.

· اگر ممکن است، از مکالمات صوتی ذخیره داشته باشید.

۲. به احساس خود اعتماد کنید

· اگر چیزی «اشتباه» به نظر می‌رسد، احتمالاً واقعاً اشتباه است.

· بدن شما اغلب زودتر از ذهن‌تان هشدار می‌دهد (سردرد، معده‌درد، بی‌خوابی).

۳. مرزهای محکم تعیین کنید

· جملاتی مانند «من تجربه خودم را به یاد دارم» یا «این احساس من است و آن را می‌پذیرم» را تمرین کنید.

۴. از بیرون نظر بخواهید

· با فرد قابل اعتمادی (دوستان صدیق، مشاور) صحبت کنید تا واقعیت را تأیید کنند.

۵. بدانید چه زمانی باید رفت

· اگر فرد اصلاً رفتارش را نمی‌پذیرد یا تغییر نمی‌کند، ممکن است لازم باشد رابطه را محدود یا قطع کنید.

📌 نکته کلیدی:

چراغ گاز همیشه آگاهانه نیست – برخی افراد از روی الگوهای یادگرفته‌شده این کار را انجام می‌دهند. اما تأثیر آن فرقی نمی‌کند: چه عمدی باشد چه نه، بازهم آسیب‌زننده است.

واقعیت شما ارزشمند است. کسی که سعی می‌کند آن را از شما بگیرد، در حال دزدیدن بخشی از وجود شماست.

درمان وسواس فکری-عملی: تغییر سبک زندگی، تغییر ذهن

راهکارهایی که اشاره کردید، دقیقاً پایه‌های علمی و مؤثر برای مدیریت وسواس هستند. در کنار این موارد، نکات تکمیلی و کاربردی زیر می‌توانند کمک بیشتری کنند:

🧠 تکمیل راهکارهای شما:

۱. ورزش منظم → 🏃‍♀️

ورزش‌های هوازی (حدود ۳۰ دقیقه در روز) سطح سروتونین مغز را تنظیم می‌کنند. حتی یک پیاده‌روی تند هم می‌تواند مانند یک داروی طبیعی ضدوسواس عمل کند.

۲. خواب کافی → 😴

کم‌خوابی، مدارهای اضطراب مغز را فعال‌تر می‌کند. برای بهبود کیفیت خواب:

· ۲ ساعت قبل از خواب، از صفحه‌های نورانی استفاده نکنید.

· دمای اتاق را خنک نگه دارید (بین ۱۸-۲۲ درجه).

· از تکنیک تنفس ۴-۷-۸ (۴ ثانیه دم، ۷ ثانیه حبس، ۸ ثانیه بازدم) استفاده کنید.

۳. تغذیه سالم → 🥗

برخی مواد غذایی خاص می‌توانند به تعادل شیمیایی مغز کمک کنند:

· مصرف امگا-۳ (ماهی، گردو) → کاهش التهاب عصبی.

· کاهش قند و کافئین → جلوگیری از نوسان اضطراب.

· مصرف پروبیوتیک‌ها (ماست، کفیر) → تأثیر مستقیم بر سلامت روان از طریق روده.

۴. مدیریت استرس → 🧘‍♂️

· تکنیک ذهن‌آگاهی (Mindfulness): وقتی فکر وسواسی آمد، آن را فقط تماشا کن بدون قضاوت یا تعقیب. بپذیرید که «این فقط یک فکر است، واقعیت نیست».

· نوشتن روزانه افکار: هرچه در ذهن می‌گذرد را روی کاغذ بیاورید تا از چرخه ذهنی خارج شود.

۵. برنامه‌ریزی منظم → 📅

· زمان‌بندی برای نگرانی!: روزی ۱۵ دقیقه زمان خاصی را به «نگرانی» اختصاص دهید. اگر در سایر ساعات فکر وسواسی آمد، بگویید «زمانت بعداً است».

· کارهای کوچک را کامل کنید: مثلاً اگر وسواس شستشو دارید، یک روز ظرف‌ها را فقط یک بار بشویید و بلافاصله خود را با فعالیت لذت‌بخش دیگری مشغول کنید.

🌟 نکات تکمیلی طلایی:

۶. قانون «تأخیر انداختن» ⏳

هنگامی که میل به انجام رفتار وسواسی (مثل چک کردن قفل) داشتید، آن را ۵ دقیقه به تأخیر بیندازید. هر هفته این زمان را افزایش دهید. این کار، مغز را به تحمل اضطراب عادت می‌دهد.

۷. کاهش اطمینان‌طلبی 🔍

وسواس اغلب با «نیاز به اطمینان صددرصد» تغذیه می‌شود. به خود یادآوری کنید: زندگی هیچ‌گاه بدون ریسک نیست و این پذیرش، بخشی از سلامت روان است.

۸. پیوند با معنویت 🙏

در سنت‌های دینی، توکل و سپردن امور به خداوند، بار اضطراب را سبک می‌کند. دعا و ذکر می‌توانند به عنوان مرجعی اطمینان‌بخش جایگزین رفتارهای وسواسی شوند.

۹. استفاده از تکنیک «ایست» 🛑

هرگاه فکر وسواسی شروع شد، در ذهن خود فریاد بزنید «ایست!» و بلافاصله توجه را به یک شیء خارجی (مثلاً رنگ دیوار یا صدای محیط) معطوف کنید.

۱۰. شرم‌زدایی از وسواس 💬

با فرد مطمئنی درباره افکار وسواسی خود صحبت کنید. بیان آن‌ها به صورت شفاهی، از قدرت‌شان می‌کاهد و به شما یادآوری می‌کند که شما مالک افکارتان نیستید.

⚠️ نکته مهم:

این راهکارها مکمل درمان حرفه‌ای هستند. اگر وسواس در عملکرد روزانه شما اختلال ایجاد کرده، حتماً از روان‌درمانی (مانند درمان شناختی-رفتاری یا مواجهه‌سازی) و در صورت نیاز، دارودرمانی زیر نظر روانپزشک استفاده کنید.

📌 خلاصه راهکارها:

بخش اصلی اقدام کلیدی

بدن ورزش روزانه + خواب منظم + تغذیه ضدالتهاب

ذهن ذهن‌آگاهی + تأخیر در عمل + تکنیک ایست

زندگی برنامه‌ریزی + کاهش اطمینان‌طلبی + گفت‌وگوی درمانی

معنویت توکل و دعا به عنوان مرجع اطمینان

وسواس زندان نیست، راه‌های گریز وجود دارد. هر قدم کوچک، کلیدِ بازکردنِ قفلی است که فکر می‌کردید هرگز باز نمی‌شود. 💫

پیری که در آن، حرص جوان می‌شود!

داستان عبرت‌آموز دیدار پیرمرد با هارون‌الرشید و حدیثی فراموش‌نشدنی از پیامبر اکرم (ص)

روزی هارون‌الرشید آرزو کرد شخصی را ببیند که رسول خدا (ص) را دیده و حدیثی را بی‌واسطه از ایشان شنیده باشد. با جست‌وجوی بسیار، تنها یک پیرمرد فرتوت یافتند که در کودکی پیامبر (ص) را دیده بود.

او را با احتیاط در زنبیلی به دربار آوردند. هارون پرسید:

«آیا خودت پیامبر (ص) را دیده‌ای؟»

پیرمرد پاسخ داد:

«بله، در کودکی پدرم مرا نزد ایشان برد.»

حدیثی که پیامبر (ص) فرمود:

🌀 «فرزند آدم پیر می‌شود و هرچه به‌سوی پیری می‌رود، به موازات آن دو صفت در او جوان می‌گردد:

۱. حِرص

۲. آرزوی دراز»

هارون شادمان شد و دستور داد یک کیسه طلا به پیرمرد جایزه دهند. همین که خواستند او را بیرون ببرند، پیرمرد ناله کرد و خواست تا بازگردد.

پرسش شگفت‌انگیز پیرمرد:

«این عطا فقط امسال است یا هر سال تکرار می‌شود؟»

هارون خندید و گفت:

«راست فرمود رسول خدا (ص)! این پیرمرد رمقی ندارد، اما هنوز حرص و آرزوی دراز، جوان است و برای سال‌های بعد هم طلب می‌کند!»

 چگونه بر ترس‌ها و اضطراب‌های درون غلبه کنیم؟

🔍 چرا این احساس به سراغ‌مان می‌آید؟

ناامنی روانی، مهمانِ ناخوانده‌ای است که پشتِ نقاب‌های مختلفی پنهان می‌شود: احساس طردشدگی، تنهایی، اضطراب اجتماعی و حتی اعتمادبه‌نفسِ پایین. این حالت، وقتی به سراغ‌مان می‌آید که آسایش خاطر و امنیت درونی‌مان تهدید می‌شود و خود را در مقابل اضطراب، ناتوان و بی‌پناه می‌بینیم.

⚙️ ریشه‌های ناامنی:

· آسیب‌های تجربه‌شده در دوران کودکی

· مدیریت ضعیف مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی

· شک و تردیدهای مداوم در تصمیم‌گیری

· احساس ناشایستگی در مقایسه با ایده‌آل‌های ذهنی

· ناکارآمدی در دستیابی به اهداف

🧠 راه‌کارهای عملی برای بازپس‌گیری امنیت درون:

۱. مدیریت حواس‌پرتی‌ها به جای تسلیم شدن

همان‌طور که دانیل گلمن می‌گوید: «اراده و تمرکز خود را با مدیریت عوامل حواس‌پرتی تقویت کنید، نه آن که اجازه دهید آن‌ها شما را مدیریت کنند.»

۲. تقویت عزت‌نفس به عنوان پایهٔ امنیت

اگر در روابط اجتماعی احساس بی‌تعادلی یا بی‌انگیزگی می‌کنید، اولین سرمایه‌گذاری باید روی تقویت عزت‌نفس باشد.

۳. کوچک کردن مناطق ناامنی

نقاط آسیب‌پذیر خود را شناسایی کنید و گام‌به‌گام آن‌ها را به حوزه‌های امن تبدیل نمایید. با هر موقعیت جدید، خود را سازگار کنید، نه اینکه از آن فرار کنید.

۴. تغییر گفت‌وگوی درونی

به جای گفتن «من نمی‌توانم»، بگویید «هنوز راهش را بلد نیستم». به جای «همه چیز خراب است»، بپرسید «کدام بخش را می‌توانم درست کنم؟»

۵. پناه‌بردن به معنویت و توکل

در سنت‌های دینی و عرفانی، توکل بر خدا و باور به حمایت الهی، یکی از قوی‌ترین پناهگاه‌ها در برابر طوفان‌های درونی است. گاهی ناامنی، از فراموشیِ این پناهگاهِ همیشگی ناشی می‌شود.

💎 نتیجه‌گیری:

ناامنی، یک ضعفِ همیشگی نیست؛ یک وضعیتِ گذراست که با آگاهی، تمرین و حرکت‌های کوچکِ روزانه می‌توان از آن عبور کرد. هر قدم برای شناختِ خود و تقویت مهارت‌های روانی، سرمایه‌گذاری برای زندگیِ آرام‌تر و روابط سالم‌تر است.

قدرت حسن ظن: حاج آقا دولابی ،چگونه با خوش‌گمانی، جهان را زیباتر ببینیم؟

حاج آقا دولابی (رحمت‌الله علیه) در آموزه‌ای ناب و کاربردی، کلید آرامش روابط و رضایت قلبی را به ما می‌آموزد:

«به برادران و خواهران مومن‌ت حسن ظن داشته باش؛ تا جایی که بدی از آنها نبینی. و اگر چیزی دیدی که در ذهنت خطور بدی کرد، حمل به صحت کن تا جایی که گویی اصلاً چنان چیزی از او ندیده‌ای. اگر توانستی لااقل به خودت بگو: این یک بدی است و در برابر؛ چقدر خوبی دارد که من از آن خبر ندارم. اگر چنین کردی، خدا هم با تو همین‌طور رفتار می‌کند.»

این کلامِ حکیمانه، تنها یک توصیه‌ی اخلاقی نیست؛ یک استراتژی عمیق برای زندگی اجتماعی و آرامش درون است. وقتی ما دیگران را با چشمِ خوبی می‌بینیم، در واقع داریم دروازه‌های قلب خود را از قضاوت و تاریکی حفظ می‌کنیم. نگاهِ پر از لطف و ارفاق به دیگران، آینه‌ای می‌سازد که خداوند نیز در همین آینه به ما می‌نگرد. این قانونِ زرینِ رابطه با خلق و خالق است.

منبع: کتاب «شهید محبت»، صفحه ۸۰

مار فراری و همسر غرغرو

ﻣﺮﺩﯼ ﺯﻧﯽ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺪﺍﺧﻼﻕ و ﻏﺮﻏﺮﻭ ﺑﻮﺩ! ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﺎیی ﺭﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺖ! ﺭﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥ ﺭﻓﺖ ﻭ ﭼﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺳﺮﺍﻍ زن ﺁﻣﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ:ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﯿﺨﻮﺍﻫﻢ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮔﺮﺩﺵ ﺑﺒﺮﻡ؛ ﭘﺲ ﺯﻥ ﺭﺍ ﻧﺰﺩﯾﮏ ﭼﺎﻩ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺑﺎﻟﮕﺪﯼ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﭼﺎﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ! ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﺭﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﺯن ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﯾﺎ ﻣﺮﺩﻩ، ﺩﯾﺪ ﺻﺪﺍیی ﺍﺯﺗﻪ ﭼﺎﻩ ﻓﺮﯾﺎﺩ ﻣﯽ ﺯﻧﺪ: ﺁﻫﺎﯼ ﻣﺮﺩ؛ ﻣﻦ ﻣﺎﺭﯼ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﺁﺳﺎﯾﺶ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯿﮑﺮﺩﻡ ﻭﺗﻮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺏ ﮐﺮﺩﯼ!

ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺍﯾﻦ ﺯﻥ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﯽ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺛﺮﻭﺕ ﻣﯿﺮﺳﺎﻧﻢ. ﻣﺮﺩ ﻃﻨﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﭼﺎﻩ ﺍندﺍﺧﺖ ﻭ ﻣﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ. ﻣﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﭘﻮﻟﯽ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺣﺎﮐﻢ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﻭﺭ ﮔﺮﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮ ﺍﻭ ﻣﯽ ﭘﯿﭽﻢ ﻭ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﻤﯽﺩﻫﻢ ﮐﺴﯽ ﻣﺮﺍ ﺑﺎﺯ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺑﯿﺎیی؛ﺁﻥ ﻭﻗﺖ ﭘﻮﻝ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﮕﯿﺮ ﻭ ﻣﺮﺍ ﺑﺎﺯ ﮐﻦ. ﻣﺎﺭ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﻭﺭ ﮔﺮﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮ ﺣﺎﮐﻢ ﭘﯿﭽﯿﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺟﺎﺭ ﺯﺩﻧﺪ ﺍﮔﺮﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻣﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﮐﻨﺪ، ﻫﺰﺍﺭ ﺳﮑﻪ ﻃﻼ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ. مرد ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺁﻣﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ:ﻣﻦ ﺍﯾﻨﮑﺎﺭ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺩﻫﻢ؛ ﻣﺎﺭ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺻﺎﺣﺐ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﮑﻪ ﻃﻼﺷﺪ.

ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﺧﺒﺮ ﺭﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﺭ ﺑﻪ چین ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﻭﺭ ﮔﺮﺩﻥ ﺣﺎﮐﻢ ﺁﻥ ﺷﻬﺮ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ ﻭ ﺑﺎﺯ ﺩﻧﺒﺎﻝ همان مرد ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻧﺪ. مرد امتناع کرد چون مار گفته بود فقط یکبار برایت این کار را میکنم. . ﻣﺮﺩ را کت بسته ﻧﺰﺩ ﻣﺎﺭ ﺁﻣﺪ ﻭ ﻣﺎﺭ ﺗﺎ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﯾﺪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮔﻔﺖ: ﺩﯾﮕﺮ ﮐﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﻦ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺵ. مرد ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﮐﺎﺭﯼ ﻧﺪﺍﺭﻡ؛ﻓﻘﻂ ﺁﻣﺪﻡ ﺑﮕﻢ همسرم ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺍﯾﻨﺠﺎﺳﺖ! ﻣﺎﺭ،ﺗﺎ این ﺭﺍ ﺷﻨﯿﺪ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﮔﺮﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮ ﺑﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﻓﺮﺍﺭ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﺩﺍﺩ.

شرم از خداوند، کلید آرامش خانواده: درس‌هایی از سیره حضرت فاطمه(س) 

نگاهی به حدیثی گوهربار از دختر پیامبر و تأثیر آن بر سلامت کانون خانواده

حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها فرمودند:

“یَا أَبَاالْحَسَنِ، إِنِّی لَأَسْتَحْیِی مِنْ إِلَهِی أَنْ أُکَلِّفَ نَفْسَکَ مَا لَا تَقْدِرُ عَلَیْهِ.”

“یا علی! من از خدای خویش شرم دارم که از تو چیزی را درخواست نمایم که توانِ تهیه‌ی آن را نداشته باشی.”

(بحارالانوار، ج۴۳، ص۵۹)

تفسیر و تحلیل:

این سخن حضرت فاطمه(س) که در اوج سادگی و عمق بیان شده است، دریایی از معانی تربیتی و خانوادگی را در خود جای داده است. ایشان در این عبارت کوتاه، سه اصل اساسی را به ما می‌آموزند:

۱. “شرم از خداوند” به عنوان محور کنترل توقعات

حضرت فضرت می‌فرماید از خدا شرم دارم، نه اینکه صرفاً مصلحتی یا به اجبار از خواسته‌ام صرف‌نظر می‌کنم. این نگاه، مسئله را از سطح روابط معمول انسانی به سطح یک عبادت و رابطه با معبود ارتقا می‌دهد. وقتی زن یا مرد، کنترل توقعات خود را نوعی عبادت بداند، تحمل سختی‌های آن آسان‌تر و ثواب آن مضاعف می‌شود.

۲. درک واقع‌بینانه از توانایی‌های همسر

حضرت فاطمه(س) به روشنی نشان می‌دهند که ایشان توانایی‌ها و محدودیت‌های امام علی(ع) را می‌شناسند و آنها را نادیده نمی‌گیرند. این درک واقع‌بینانه، پایه‌ی هر رابطه سالمی است.

۳. حفظ کرامت و شخصیت طرف مقابل

ایشان با این بیان، نه تنها خواسته‌ای را مطرح نکرده‌اند، بلکه عمیقاً به کرامت و شخصیت امام علی(ع) احترام گذاشته‌اند. این احترام متقابل، سنگ بنای خانواده‌ای استوار است.

پاسخ به سؤالات مطرح شده:

۱. تأثیر رعایت این نکته بر بهبود روابط زناشویی

رعایت این اصل توسط خانم‌ها (و همچنین آقایان) می‌تواند تحولی عمیق در روابط ایجاد کند. وقتی زن، توان مالی و روحی شوهر را در نظر بگیرد و توقعات خود را با آن هماهنگ کند:

· از فشارهای روانی بر مرد کاسته می‌شود

· اعتماد متقابل افزایش می‌یابد

· مرد با آرامش بیشتر و انگیزه بالاتری برای تلاش اقدام می‌کند

· فضای خانه از حالت تجاری و مادی‌گرایی صرف خارج می‌شود

· محبت و تفاهم جایگزین کشمکش‌های مالی می‌شود

۲. تأثیر تلاش حداکثری مرد برای رفاه خانواده

اگر مرد نیز نهایت تلاش خود را برای تأمین معاش حلال و آسایش خانواده انجام دهد:

· اعتماد زن به تلاش شوهر افزایش می‌یابد حتی اگر نتایج مادی محدود باشد

· سطح توقعات به طور طبیعی تعدیل می‌شود چون همه اعضا درک می‌کنند که حداکثر تلاش صورت گرفته است

· قدردانی متقابل جایگزین سرزنش و عیب‌جویی می‌شود

· فرزندان این فرهنگ تعامل و تفاهم را می‌آموزند

۳. ارزش آرامش خانواده در برابر خواسته‌های شخصی

آرامش خانواده و تربیت نسل آینده‌ساز، قطعاً ارزش گذشتن از بسیاری خواسته‌های شخصی را دارد. زیرا:

· خانواده آرام، پناهگاه اعضا در برابر storms زندگی است

· فرزندان در چنین محیطی سالم‌تر پرورش می‌یابند و اعتمادبه‌نفس و تعهد می‌آموزند

· بسیاری از خواسته‌های مادی زودگذر هستند، اما آثار تربیتی خانواده آرام ماندگار و جاودانه است

· همان‌طور که در سیره اهل بیت(ع) می‌بینیم، ساده‌زیستی همراه با آرامش روانی، بر رفاه مادی همراه با تنش ارجحیت دارد

جمع‌بندی:

سخن حضرت فاطمه(س) تنها یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه راهبردی عملی برای مدیریت خانواده در همه اعصار است. این حدیث به ما می‌آموزد که معیار تنظیم توقعات در خانواده، نه مقایسه با دیگران، بلکه شناخت توانایی‌های واقعی یکدیگر و قرار دادن این شناخت در چارچوب رضایت الهی است.

خانواده‌ای که در آن، زن و مرد هر دو به دنبال رضایت خداوند از طریق رعایت حقوق و محدودیت‌های یکدیگر باشند، به طور طبیعی به سمت آرامش، تربیت صحیح فرزندان و رشد معنوی حرکت می‌کند.

شرم از خداوند، کلید آرامش خانواده: درس‌هایی از سیره حضرت فاطمه(س)

نگاهی به حدیثی گوهربار از دختر پیامبر و تأثیر آن بر سلامت کانون خانواده

حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها فرمودند:

“یَا أَبَاالْحَسَنِ، إِنِّی لَأَسْتَحْیِی مِنْ إِلَهِی أَنْ أُکَلِّفَ نَفْسَکَ مَا لَا تَقْدِرُ عَلَیْهِ.”

“یا علی! من از خدای خویش شرم دارم که از تو چیزی را درخواست نمایم که توانِ تهیه‌ی آن را نداشته باشی.”

(بحارالانوار، ج۴۳، ص۵۹)

این سخن حضرت فاطمه(س) که در اوج سادگی و عمق بیان شده است، دریایی از معانی تربیتی و خانوادگی را در خود جای داده است. ایشان در این عبارت کوتاه، سه اصل اساسی را به ما می‌آموزند:

۱. “شرم از خداوند” به عنوان محور کنترل توقعات

حضرت فضرت می‌فرماید از خدا شرم دارم، نه اینکه صرفاً مصلحتی یا به اجبار از خواسته‌ام صرف‌نظر می‌کنم. این نگاه، مسئله را از سطح روابط معمول انسانی به سطح یک عبادت و رابطه با معبود ارتقا می‌دهد. وقتی زن یا مرد، کنترل توقعات خود را نوعی عبادت بداند، تحمل سختی‌های آن آسان‌تر و ثواب آن مضاعف می‌شود.

۲. درک واقع‌بینانه از توانایی‌های همسر

حضرت فاطمه(س) به روشنی نشان می‌دهند که ایشان توانایی‌ها و محدودیت‌های امام علی(ع) را می‌شناسند و آنها را نادیده نمی‌گیرند. این درک واقع‌بینانه، پایه‌ی هر رابطه سالمی است.

۳. حفظ کرامت و شخصیت طرف مقابل

ایشان با این بیان، نه تنها خواسته‌ای را مطرح نکرده‌اند، بلکه عمیقاً به کرامت و شخصیت امام علی(ع) احترام گذاشته‌اند. این احترام متقابل، سنگ بنای خانواده‌ای استوار است.

پاسخ به سؤالات مطرح شده:

۱. تأثیر رعایت این نکته بر بهبود روابط زناشویی

رعایت این اصل توسط خانم‌ها (و همچنین آقایان) می‌تواند تحولی عمیق در روابط ایجاد کند. وقتی زن، توان مالی و روحی شوهر را در نظر بگیرد و توقعات خود را با آن هماهنگ کند:

· از فشارهای روانی بر مرد کاسته می‌شود

· اعتماد متقابل افزایش می‌یابد

· مرد با آرامش بیشتر و انگیزه بالاتری برای تلاش اقدام می‌کند

· فضای خانه از حالت تجاری و مادی‌گرایی صرف خارج می‌شود

· محبت و تفاهم جایگزین کشمکش‌های مالی می‌شود

۲. تأثیر تلاش حداکثری مرد برای رفاه خانواده

اگر مرد نیز نهایت تلاش خود را برای تأمین معاش حلال و آسایش خانواده انجام دهد:

· اعتماد زن به تلاش شوهر افزایش می‌یابد حتی اگر نتایج مادی محدود باشد

· سطح توقعات به طور طبیعی تعدیل می‌شود چون همه اعضا درک می‌کنند که حداکثر تلاش صورت گرفته است

· قدردانی متقابل جایگزین سرزنش و عیب‌جویی می‌شود

· فرزندان این فرهنگ تعامل و تفاهم را می‌آموزند

۳. ارزش آرامش خانواده در برابر خواسته‌های شخصی

آرامش خانواده و تربیت نسل آینده‌ساز، قطعاً ارزش گذشتن از بسیاری خواسته‌های شخصی را دارد. زیرا:

· خانواده آرام، پناهگاه اعضا در برابر storms زندگی است

· فرزندان در چنین محیطی سالم‌تر پرورش می‌یابند و اعتمادبه‌نفس و تعهد می‌آموزند

· بسیاری از خواسته‌های مادی زودگذر هستند، اما آثار تربیتی خانواده آرام ماندگار و جاودانه است

· همان‌طور که در سیره اهل بیت(ع) می‌بینیم، ساده‌زیستی همراه با آرامش روانی، بر رفاه مادی همراه با تنش ارجحیت دارد

جمع‌بندی:

سخن حضرت فاطمه(س) تنها یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه راهبردی عملی برای مدیریت خانواده در همه اعصار است. این حدیث به ما می‌آموزد که معیار تنظیم توقعات در خانواده، نه مقایسه با دیگران، بلکه شناخت توانایی‌های واقعی یکدیگر و قرار دادن این شناخت در چارچوب رضایت الهی است.

خانواده‌ای که در آن، زن و مرد هر دو به دنبال رضایت خداوند از طریق رعایت حقوق و محدودیت‌های یکدیگر باشند، به طور طبیعی به سمت آرامش، تربیت صحیح فرزندان و رشد معنوی حرکت می‌کند.

وعده الهی به بندگان مخلص: تفسیر حدیث امام سجاد(ع) درباره بزرگ‌ترین حق خداوند

نگاهی به فرمایش گوهربار امام سجّاد(ع) و پاداش عبادت خالصانه

امام سجّاد علیه‌السلام فرمودند:

“فأمّا حقُّ اللّهِ الْأكْبرُ؛ فإِنّك تعْبُدُهُ لا تُشْرِكُ بِهِ شيْئاً ، فإِذا فعلْت ذلِك بِإِخْلاصٍ جَعَل لک على نفْسِهِ أنْ يكْفِيك أمْرَ الدُّنْيا و الْآخِرةِ و يَحْفظَ لك ما تُحِبُّ مِنْها.”

“حقِ خداوند بزرگ این است که؛ او را بپرستی و در زندگی خود چیزی را شریک او نسازی، که اگر خالصانه چنین کنی، خداوند کار دنیا و آخرتت را کفایت می‌کند و آنچه را دوست داری، برایت نگه می‌دارد.”

(تحف‌العقول، ص۲۵۶)

تفسیر و تحلیل:

در این بیان نورانی، امام سجّاد(ع) دو اصل بنیادین عبودیت و نتیجه آن را با بیانی شیوا ترسیم می‌کنند:

۱. حق الله الاکبر: عبادت بدون شرک

امام(ع) بزرگترین حق خداوند را “عبادت بدون شرک” معرفی می‌کنند. این تعبیر چند لایه دارد:

· عبادت: یعنی اطاعت همه‌جانبه از خداوند در تمام شئون زندگی

· بدون شرک: یعنی نه تنها شرک آشکار (مانند پرستش غیرخدا)، بلکه شرک خفی که همان “گزینشی عمل کردن” به دستورات الهی است.

۲. شرط اساسی: اخلاص

کلمه “بإخلاص” در این حدیث کلیدی است. اخلاص یعنی:

· انجام عبادت تنها برای رضای خدا، نه برای نمایش یا مقاصد دنیوی

· یکرنگی و هماهنگی میان ظاهر و باطن

· تطبیق تمام اعمال، گفتار و نیات با معیارهای الهی

۳. پاداش الهی: تضمین دو سرایی

خداوند در ازای این عبادت خالصانه، سه وعده داده است:

· کفایت امر دنیا: تأمین نیازهای مادی و معنوی زندگی

· کفایت امر آخرت: موفقیت در قیامت و نجات از عذاب

· حفظ آنچه دوست داری: نگهداری و برکت در نعمت‌های مورد علاقه انسان

پاسخ به پرسش‌های مطرح شده:

در برابر نعمت‌های خداوند، چه باید کرد؟

پاسخ در خود حدیث است: عبادت خالصانه بدون شرک. این عبادت تنها به نماز و روزه محدود نیست، بلکه شامل تمام مراتب زندگی می‌شود:

· شکرگزاری عملی (با استفاده صحیح از نعمت‌ها)

· اطاعت از فرامین الهی در همه حوزه‌ها

· خدمت به خلق خدا که عین عبادت است

پرستش خداوند به معنای اطاعت بدون چون و چرا

بله دقیقاً همین است. اما این اطاعت “کورکورانه” نیست، بلکه “آگاهانه” است:

· چون می‌دانیم خداوند حکیم است و دستوراتش مصلحت ما را دربردارد

· چون می‌دانیم خداوند رحیم است و جز خیر ما نمی‌خواهد

· چون می‌دانیم خداوند عالم است و از همه چیز آگاه است

گزینشی عمل کردن = شرک عملی

امام(ع) به زیبایی اشاره می‌کنند که شرک تنها به معنی پرستش بت نیست. وقتی ما:

· برخی دستورات را اجرا می‌کنیم (مثلاً نماز) و برخی را رها می‌کنیم (مثلاً حجاب یا حقوق مردم)

· در برخی حوزه‌ها خدا را حاضر می‌دانیم (در عبادت) و در برخی غایب (در معاملات)

· خواست خود را بر خواست خدا ترجیح می‌دهیم

همه اینها مصادیق شرک خفی هستند و نشان می‌دهند هنوز غیرخدا را در زندگی خود شریک قرار داده‌ایم.

راه تحقق این عبودیت خالص: معرفت

همان‌طور که در متن سؤال اشاره شد، کلید این مسیر معرفت است:

· شناخت صفات الهی (حکمت، رحمت، علم بی‌پایان خدا)

· باور به اینکه “اللهُ غَنِیٌ عَنِ العَالَمین” - خداوند از همه جهانیان بی‌نیاز است

· فهم اینکه دستورات الهی داروی شفابخش برای رشد و کمال ماست، نه نیاز خدا به عبادت ما

نکته پایانی: وعده الهی و آرامش درون

جالب است که امام(ع) نتیجه این عبادت خالصانه را “کفایت امور دنیا و آخرت” می‌دانند. یعنی کسی که واقعاً تنها خدا را بپرستد:

· از اضطراب آینده رها می‌شود (چون می‌داند خدا کافی است)

· از حسرت گذشته آزاد می‌شود (چون می‌داند خدا نگهدار است)

· در حال زندگی می‌کند و از هر لحظه لذت می‌برد (چون می‌داند خدا حافظ است)

این حدیث به ما می‌آموزد که:

۱.عبادت خالصانه، سرمایه‌گذاری برای هر دو جهان است

۲.شرک، فقط بت‌پرستی نیست؛ نافرمانی انتخابی از خدا هم شرک است

۳.خداوند در برابر عبادت خالص، ضمانت کامل زندگی می‌دهد

۴.معرفت الهی موتور محرکه برای رسیدن به این عبادت خالص است

پیشنهاد عملی امروز: یک حوزه از زندگی خود را انتخاب کنید (معاملات، ارتباطات، عبادات) و بررسی کنید: آیا در این حوزه کاملاً مطیع خداوند هستم یا “شریکی” برای خواست خودم قرار داده‌ام؟

غیرت: صفتی الهی که جامعه را از فحشا حفظ می‌کند

بررسی حدیثی از امام صادق(ع) درباره ریشه تحریم گناهان و جایگاه غیرت در تکامل انسان

متن حدیث:

امام صادق علیه‌السلام فرمودند:

“إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی غَیُورٌ و یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ وَ لِغَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ ظَاهِرَهَا وَ بَاطِنَهَا.”

“خداوند -تبارک و تعالى- بسیار با غیرت است و هر با غیرتى را دوست دارد و از غیرتمندی اوست كه زشتى‌ها و پلیدی‌ها را حرام فرموده است، چه آشکار باشند و چه پنهان.”

(کافی، ج۵، ص۵۳۵)

تفسیر و تحلیل:

این حدیث نورانی، یکی از عمیق‌ترین مبانی فلسفه تحریم گناهان در اسلام را بیان می‌کند: “غیرت الهی". بیایید این مفهوم را لایه‌به‌لایه بررسی کنیم:

۱. غیرت به عنوان یک صفت الهی

امام صادق(ع) از غیرت خداوند سخن می‌گویند. این بدان معناست که:

· غیرت یک کمال است، نه یک نقص

· منشأ همه خوبی‌ها و حرمت‌گذاری‌ها در عالم، همین صفت الهی است

· همان‌طور که خداوند حکیم، رحیم و عادل است، “غیور” نیز هست

۲. غیرت مطلوب: از شجاعت و بزرگ‌منشی سرچشمه می‌گیرد

همان‌طور که در تحلیل مقدماتی اشاره شد، غیرت مثبت:

· از قوت نفس و شجاعت اخلاقی ناشی می‌شود

· با حسادتِ مبتنی بر ضعف کاملاً متفاوت است

· نشانه عزت نفس و حفظ کرامت انسانی است

۳. غیرت، محور تحریم فحشا

جمله کلیدی حدیث این است: “لِغَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ” - به خاطر غیرتش، فحشا را حرام کرد.

· یعنی خداوند آنقدر برای کرامت انسان ارزش قائل است که نمی‌خواهد به آن آسیب بخورد

· فحشا (گناهان جنسی، مالی، اخلاقی) تهاجم به کرامت انسانی است

· خداوند به عنوان خالق انسان، از دیدن تحقیر مخلوقش به دست خودش سخت ناراحت می‌شود

۴. ظاهر و باطن: همه زوایای پلیدی

تأکید بر “ظاهرها و باطن‌ها” نشان می‌دهد:

· غیرت الهی هم شامل گناهان آشکار می‌شود و هم گناهان پنهان

· این غیرت، حتی نیت‌های آلوده را نیز در برمی‌گیرد

· حفظ حریم باید در همه سطوح وجودی انسان رعایت شود

بسط مفهوم غیرت (تقسیم‌بندی سه‌گانه):

۱. غیرت دینی

· تلاش برای حفظ اصول، ارزش‌ها و احکام دین

· مقاومت در برابر تحریف و بدعت

· حمایت از مقدسات دینی

· مثال عینی: غیرت امام حسین(ع) در احیای دین جدش

۲. غیرت ملی (میهنی)

· حفظ استقلال، تمامیت ارضی و منافع ملی

· مقاومت در برابر تهاجم فرهنگی و سیاسی بیگانگان

· خدمت صادقانه به وطن و هموطنان

· مثال عینی: غیرت علمای ایران در مقابل استعمار

۳. غیرت ناموسی

· حفظ حریم خانواده، عفت عمومی و روابط سالم

· مقاومت در برابر فساد اخلاقی در جامعه

· محافظت از زنان و مردان در برابر بهره‌کشی جنسی

· مثال عینی: غیرت حضرت یوسف(ع) در مقابل زلیخا

پاسخ به پیام حدیث: چرا غیرت حیاتی است؟

غیرت، عامل تکامل جامعه

همان‌طور که اشاره شد، دور شدن از غیرت = فاصله گرفتن از فضائل انسانی. دلیلش این است:

1. غیرت، مرزبندی بین حریم و غیرحریم ایجاد می‌کند

2. بدون این مرزبندی، تهاجم به حقوق آغاز می‌شود

3. جامعه‌ای که حریم‌ها در آن محترم نشود، اعتماد عمومی از بین می‌رود

4. بدون اعتماد، همکاری اجتماعی مختل می‌شود

5. نتیجه: سقوط اخلاقی و سپس سقوط تمدنی

غیرت در مقابل بی‌غیرتی: یک مقایسه

· غیرت: فعال، پیشگیرانه، مبتنی بر عزت

· بی‌غیرتی: منفعل، تسلیم‌کننده، مبتنی بر ذلت

· غیرت: مانع نفوذ فساد به حریم شخصی و اجتماعی

· بی‌غیرتی: دریچه باز برای هر نوع تجاوز

غیرت الهی در تشریع احکام

امام(ع) می‌فرماید خداوند به خاطر غیرتش فحشا را حرام کرده. یعنی:

· احکام الهی تصادفی یا سلیقه‌ای نیستند

· هر حرامی، حفاظت از کرامتی انسانی است

· مثلاً حرمت غیبت: حفظ آبروی انسان

· حرمت ربا: حفظ عدالت اقتصادی

· حرمت زنا: حفظ نهاد خانواده

درس‌های عملی برای امروز:

۱. برای خودسازی:

· از خود بپرسیم: در چه حوزه‌هایی بی‌غیرت شده‌ایم؟

· آیا در حریم‌های اخلاقی، مالی، علمی سهل‌انگاری می‌کنیم؟

· غیرت را از خانواده شروع کنیم: حفظ حریم روابط، کنترل نگاه، رعایت حجاب

۲. برای تربیت فرزندان:

· غیرت را تحقیر یا خشونت معنا نکنیم

· غیرت واقعی را به عنوان مسئولیت‌پذیری و مرزبندی سالم آموزش دهیم

· به فرزندان بیاموزیم که برای ارزش‌هایشان غیرت داشته باشند

۳. برای جامعه‌سازی:

· جامعه‌ای که بی‌غیرتی را فضیلت جلوه دهد، محکوم به فساد است

· غیرت دینی یعنی حفظ هویت اسلامی در برابر تهاجم فرهنگی

· غیرت ملی یعنی مقاومت در برابر سلطه بیگانگان

جمع‌بندی:

حدیث امام صادق(ع) به ما می‌آموزد که: ۱.غیرت صفتی الهی و نشانه کمال است ۲.خداوند به خاطر غیرتش، همه فحشا را حرام کرده - هم آشکار و هم پنهان ۳.غیرت پادگان درونی انسان در برابر تهاجم گناه است ۴.بدون غیرت، هیچ حریمی محترم نخواهد ماند ۵.غیرت سه‌گانه (دینی، ملی، ناموسی) ستون‌های سلامت جامعه هستند

پرسش نهایی برای تأمل:

اگر خداوند آنقدر نسبت به کرامت ما غیرت دارد که فحشا را حرام کرده است، آیا ما هم باید نسبت به حفظ این کرامت در خود و جامعه‌مان غیرت داشته باشیم؟

رضایت فاطمه(س)، رضایت خداوند: تفسیر حدیثی نورانی از پیامبر اکرم(ص)

بررسی جایگاه حضرت زهرا(س) در هستی و نقش رضایت ایشان در سعادت انسان

پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:

“إِنَّ اللَّهَ لَیَغْضبُ لِغَضَبِ فاطِمَةَ وَ یَرْضَی لِرِضَاهَا.”

“بی‌شک و یقیناً؛ خداوند با خشم و ناراحتی حضرت فاطمه علیهاالسلام، به خشم آمده و ناخشنود می‌شود و با خشنودی و رضایت ایشان، خشنود گشته و راضی می‌شود.”

(امالی شیخ مفید، ج۱، ص۹۴)

تفسیر و تحلیل:

این حدیث شریف که از طریق امام باقر(ع) از پدران بزرگوارشان از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، یکی از بلندمرتبه‌ترین احادیث در شأن و مقام حضرت فاطمه زهرا(س) است. بیایند این بیان نورانی را از چند منظر بررسی کنیم:

۱. حقیقت بیانی: اتصال اراده‌ها

این حدیث نشان می‌دهد که:

· اراده و خواست حضرت فاطمه(س) کاملاً منطبق بر اراده الهی است

· میان رضایت ایشان و رضایت خداوند هیچ فاصله‌ای وجود ندارد

· این انطباق، منحصر به فرد و نشانه مقام خاص ایشان است

۲. علت این انطباق: فاطمه(س) تجلی صفات الهی

چرا رضایت و غضب فاطمه(س) این‌چنین با خداوند مرتبط است؟

· چون ایشان کمال عبودیت را تجسم بخشیده‌اند

· چون مظهر اسماء و صفات الهی در عالم انسانی هستند

· چون خواسته‌هایش از مجرای فطرت پاک و عقل کامل صادر می‌شود

۳. وسعت مفهومی: “غضب” و “رضایت” فاطمه(س)

این غضب و رضایت تنها به مسائل شخصی محدود نمی‌شود، بلکه شامل:

· دفاع از حق و عدالت

· حمایت از ولایت و امامت

· حفظ حریم دین و ارزش‌های الهی

· دفاع از مظلوم و ستمدیده

پاسخ به فرازهای تحلیلی:

الف) قطعیت انطباق رضایت و غضب

همان‌طور که در متن اشاره شده، این انطباق “یقینی و قطعی” است. این یعنی:

· این یک تعبیر مجازی یا مبالغه‌آمیز نیست

· یک حقیقت metaphysical در نظام هستی است

· همان‌طور که اطاعت از پیامبر(ص) اطاعت از خداست، رضایت فاطمه(س) هم رضایت خداست

ب) ضرورت شناخت حضرت زهرا(س)

برای تطبیق اعمال با رضایت ایشان، باید: ۱.سیره عملی حضرت فاطمه(س) را مطالعه کنیم ۲.خطبه‌ها و سخنان ایشان را عمیقاً بفهمیم ۳.مواضع ایشان در قبال حوادث صدر اسلام را تحلیل کنیم ۴.ویژگی‌های اخلاقی و عبادی ایشان را الگوی خود قرار دهیم

ج) نمونه‌های روشن از زمینه‌های رضایت و غضب

برخی موارد واضح که باعث رضایت حضرت فاطمه(س) می‌شود:

· دفاع از ولایت امیرالمؤمنین(ع) بعد از رحلت پیامبر(ص)

· احترام به مقام نبوت و حفظ سنت پیامبر(ص)

· تکریم شهدا و ایثارگران راه دین

· حمایت از مظلومان و مستضعفان

· رعایت عدالت اجتماعی و تقسیم عادلانه بیت‌المال

و مواردی که قطعاً باعث غضب ایشان می‌شود:

· تجاوز به حقوق اهلبیت(ع) و غصب مقامشان

· تحریف دین و بدعت‌گذاری در سنت پیامبر(ص)

· ستم به مردم و پایمال کردن حقوقشان

· تفرقه‌افکنی در جامعه اسلامی

· بی‌توجهی به ارزش‌های اخلاقی و دینی

کاربرد عملی در زندگی امروز:

۱. برای خودسازی فردی:

· از خود بپرسیم: اگر فاطمه(س) حاضر بود، از این کارم راضی می‌شد؟

· در تصمیم‌گیری‌های مهم معیار رضایت ایشان را ملاک قرار دهیم

· دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا را سرلوحه زندگی قرار دهیم

۲. برای روابط اجتماعی:

· در تعاملات، عدالت و انصاف را رعایت کنیم (چون فاطمه(س) از ستمگران خشمگین است)

· از مظلومان حمایت کنیم (چون فاطمه(س) مادر یتیمان و پناه درماندگان بود)

· وحدت اسلامی را تقویت کنیم (چون تفرقه باعث غضب الهی و غضب فاطمه(س) است)

۳. برای جامعه‌سازی:

· سیاست‌مداران: عدالت اجتماعی را پیاده کنند (فاطمه(س) برای گرفتن فدک قیام کرد)

· فرهنگیان: معارف فاطمی را ترویج دهند

· مردم: الگوی فاطمی را در خانواده‌ها زنده نگه دارند

چگونه شناخت خود را افزایش دهیم؟

مراحل کسب معرفت فاطمی:

۱. مطالعه مستمر: زندگی‌نامه، خطبه فدک، سخنان منسوب به ایشان ۲.تأمل عمیق: در هر واقعه تاریخی بپرسیم موضع فاطمه(س) چه بود؟ ۳.الگوگیری: ساده‌زیستی، قناعت، عبادت، حضور اجتماعی ایشان ۴.دعا و توسل: از خداوند بخواهیم شناخت حقیقی از ایشان به ما عطا کند

نکته امیدبخش:

همان‌طور که در تحلیل اشاره شده، “کار سختی نیست". زیرا:

· فطرت پاک انسان حقیقت را تشخیص می‌دهد

· هرچه بیشتر در این مسیر گام برداریم، شناخت ما بیشتر می‌شود

· خداوند به کسی که صادقانه بکوشد، راه نشان می‌دهد

جمع‌بندی و پیام اصلی:

این حدیث به ما می‌آموزد که: ۱.رضایت حضرت فاطمه(س) مقیاس الهی برای سنجش اعمال ماست ۲.شناخت ایشان ضرورت دینی و راه نجات است ۳.هماهنگی با رضایت فاطمه(س) = هماهنگی با رضایت خداوند ۴.این راه برای همه ممکن است و نیازمند اراده و تلاش است

پرسش پایانی برای تأمل: اگر بدانیم که خداوند همان‌طور خشمگین می‌شود که فاطمه(س)خشمگین می‌شود، آیا باز هم حاضریم کاری کنیم که باعث ناراحتی دختر پیامبر(ص) شود؟

وصیت عملی: امروز حداقل یک عمل انجام دهیم که می‌دانیم حضرت زهرا(س) از آن راضی است و از یک عمل که می‌دانیم باعث ناراحتی ایشان می‌شود، پرهیز کنیم.

سه کلید طلایی برای ورود بی‌حساب به بهشت

تفسیر حدیثی کاربردی از پیامبر اکرم(ص) درباره اخلاق، همسایه‌داری و تکریم زنان

پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:

“حَسِّنوا أَخلاقَکُم وَ الطُفوا بِجیرانِکُم وَ أکرِموا نِساءَکُم، تَدخُلُوا الجَنَّهَ بِغَیرِ حِسابٍ.”

“اخلاق خود را با دیگران نیکو کنید و با همسایگان خود مهربان باشید و زنان خود را گرامى بدارید تا بدون حساب وارد بهشت شوید.”

(التوحید، ص۱۲۷)

در این حدیث نورانی، پیامبر رحمت(ص) سه دستورالعمل عملی و اجتماعی را بیان می‌فرمایند که مسیر مستقیم بهشت بدون حساب را تضمین می‌کند. این سه اصل، مانند سه پایه یک میز هستند که اگر هر سه محکم باشند، سکوی ورود به رحمت الهی خواهند شد.

نکته مهم:

ورود “بدون حساب” به معنای عبور از پل صراط بدون توقف و ورود مستقیم به بهشت است - مقامی که بسیاری از پیامبران و اولیا به آن دست یافته‌اند.

بررسی سه شرط بهشتی:

۱. “حَسِّنوا أَخلاقَکُم” - اخلاق خود را نیکو کنید

این فرمان، جامع‌ترین توصیه اخلاقی است که شامل:

الف) اخلاق فردی:

· کنترل خشم و عصبانیت

· تواضع و فروتنی

· صبر و شکیبایی در مشکلات

· راستگویی و امانتداری

ب) اخلاق اجتماعی:

· خوش‌زبانی و گشاده‌رویی

· احترام به بزرگترها

· محبت به کوچکترها

· گذشت و عفو از خطاهای دیگران

ج) اخلاق اقتصادی:

· کمک به نیازمندان

· پرداخت حقوق مردم

· رعایت انصاف در معاملات

نکته کلیدی: “نیکو کردن” اخلاق به معنای تغییر عادت‌های بد و جایگزینی عادت‌های خوب است - این یک فرآیند مستمر و تلاش روزانه است.

۲. “الطُفوا بِجیرانِکُم” - با همسایگان خود مهربان باشید

همسایه‌داری در اسلام حق بزرگی است که پیامبر(ص) آنقدر تأکید داشتند که فرمودند: “جبرئیل آنقدر درباره همسایه به من سفارش کرد که گمان کردم همسایه از همسایه ارث خواهد برد!”

مصادیق مهربانی با همسایه:

· سلام و احوال‌پرسی مرتب

· همدلی در شادی و غم آنها

· کمک در مشکلات مالی و جسمی

· رعایت حریم خصوصی و ایجاد مزاحمت نکردن

· تحمل اذیت احتمالی از طرف آنان

· هدیه دادن حتی اگر کوچک باشد

همسایه در نگاه اسلام:

· ۴۰ خانه از هر طرف (همسایگان نزدیک)

· محل کار، هم‌محل‌های مسجد، هم‌شهری‌ها (همسایگان دور)

۳. “أکرِموا نِساءَکُم” - زنان خود را گرامی بدارید

این بخش، انقلابی در فرهنگ جاهلی بود که زن را مایه ننگ می‌دانست. تکریم زن یعنی:

الف) در نگاه و تفکر:

· دیدن زن به عنوان موهبت الهی و مایه برکت

· درک مقام مادری به عنوان والاترین نقش انسانی

· شناخت حقوق شرعی و انسانی زن

ب) در رفتار عملی:

· احترام کلامی و پرهیز از تحقیر و توهین

· تأمین نیازهای مادی و عاطفی

· مشورت گرفتن در امور خانواده

· تحمل اشتباهات و گذشت از خطاها

· آموزش و تربیت دادن به او

ج) در جامعه:

· دفاع از حقوق و کرامت زنان در جامعه

· مبارزه با نگاه ابزاری به زن

· ایجاد امنیت اجتماعی برای زنان

چرا این سه ویژگی، ورود بی‌حساب را تضمین می‌کند؟

۱. جامعیت این سه دستور:

· اخلاق نیکو: رابطه با همه انسان‌ها

· همسایه‌داری: رابطه با نزدیکان محل زندگی

· تکریم زنان: رابطه با نزدیکان خانوادگی

یعنی تمام روابط انسانی را پوشش می‌دهد.

۲. این سه، شاخص ایمان واقعی هستند:

پیامبر(ص) فرمود: “بهترین شما کسی است که برای خانواده‌اش بهترین باشد.” همچنین فرمود:"کسی که همسایه‌اش از شر او در امان نباشد، مؤمن نیست.”

۳. اینها حقوق الناس هستند که بخشش آنها سخت‌تر است:

حقوق الله با توبه بخشیده می‌شود، اما حقوق الناس باید از صاحبان حق دریافت شود.

پاسخ به نکات مطرح شده:

۱. این سه شرط لازم است (نه کافی)

درست است که اینها شرایط لازم هستند و منافاتی با دیگر شروط ندارند. در واقع:

· این سه، پایه‌های اجتماعی ایمان هستند

· ایمان بدون اخلاق و رعایت حقوق دیگران ناقص است

· مثل کشتی که ایمان بدنه آن است و این سه، بادبان‌هایش هستند

۲. “تکریم” نه “استفاده ابزاری”

تأکید بر تکریم زن کاملاً در مقابل “رها کردن” و “سوء استفاده” قرار دارد. تکریم یعنی:

· زن گل خانه است، نه خدمتکار خانه

· زن شریک زندگی است، نه ابزار لذت

· زن مربی نسل است، نه تولیدکننده فرزند

۳. همسایه‌داری یعنی رعایت “همه حقوق”

همسایه‌داری فقط سلام کردن نیست، بلکه شامل:

· حقوق مادی (آزار نرساندن، کمک کردن)

· حقوق معنوی (احترام، حفظ آبرو)

· حقوق اجتماعی (معرفی به دیگران، دفاع از او)

کاربرد عملی در زندگی امروز:

برنامه ۴۰ روزه برای عملی کردن حدیث:

هفته ۱-۲: بهبود اخلاق

· روزانه سه کار نیک برای دیگران انجام دهیم

· از یک عادت بد اخلاقی دوری کنیم (غیبت، دروغ، …)

· هر شب خودارزیابی اخلاقی داشته باشیم

هفته ۳-۴: همسایه‌داری

· با همسایگان ارتباط بگیریم

· نیازهایشان را شناسایی و کمک کنیم

· در مشکلاتشان مشارکت کنیم

هفته ۵-۶: تکریم زن

· برای همسر/مادر/خواهر قدردانی عملی کنیم

· بار مسئولیت‌ها را تقسیم عادلانه کنیم

· در تصمیم‌گیری‌ها مشورت کنیم

جمع‌بندی:

این حدیث به ما می‌آموزد که:

۱. بهشت بدون حساب با رفتارهای عملی به دست می‌آید

۲.سه رابطه کلیدی (عمومی، همسایگی، خانوادگی) باید اصلاح شود

۳.اخلاق، همسایه‌داری و تکریم زن سه شاه‌کلید سعادت هستند

۴.اسلام دین عمل است، نه فقط حرف و عبادت فردی

پرسش پایانی برای تأمل: اگر بدانیم که با رعایت همین سه دستور ساده می‌توانیم بدون حساب وارد بهشت شویم،آیا باز هم از انجام آنها غفلت می‌کنیم؟

توصیه نهایی: امروزیک قدم عملی در هر یک از این سه حوزه برداریم:

۱.با یک نفر اخلاق نیکو داشته باشیم

۲.به یک همسایه مهربانی کنیم

۳.از یک زن در زندگی‌مان قدردانی کنیم

عشق بی‌منت و قدردانی مشروط: تفسیر حدیثی ژرف از پیامبر(ص) درباره حق مادر. نگاهی به روایتی که معیارهای خدمت به والدین را دگرگون می‌کند

شخصی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رسید و عرض کرد:

“ای رسول خدا! مادرم پیر شده و نزد من زندگی می‌کند، او را در پشت خود حمل کرده، برای رفع حوائجش به این طرف و آن طرف می‌برم و از درآمد خویش نیازهای وی را تأمین می‌نمایم، با دست خود او را از آزار و اذیت‌ها محافظت می‌کنم، با کمال ادب و تعظیم و احترام با او رفتار می‌کنم. آیا توانسته‌ام زحمات وی را تا حدودی جبران کنم؟”

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:

“خیر، زیرا شکم او جایگاه حیات تو، سینه‌هایش منبع تغذیه تو، قدم‌هایش وسیله حرکت تو، دست‌هایش محافظ تو، و آغوش او گهواره‌ات بوده است. او این همه خدمات را با رضایت خاطر برای تو انجام می‌داد و آرزو می‌کرد که تو زنده بمانی؛ ولی تو خدماتی را به وی ارائه می‌دهی، در حالی که انتظار مرگ او را داری!”

(مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۱۸۰)

تفسیر و تحلیل:

این حدیث از ژرف‌ترین و تأمل‌برانگیزترین روایات درباره حقوق والدین است. مردی که خدمت پیامبر(ص) می‌آید، فهرست کاملی از خدماتی که به مادر پیرش ارائه می‌دهد را بیان می‌کند - خدماتی که از نظر کمی و کیفی، فراتر از حد معمول و حتی ایده‌آل به نظر می‌رسد. اما پاسخ پیامبر(ص) نه تنها تأیید نیست، که یک “نه” قاطعانه است!

چرا پاسخ منفی است؟ سه لایه تحلیل:

لایه اول: ماهیت متفاوت خدمت

پیامبر(ص) پنج عضو از وجود مادر را برمی‌شمارد که هر یک در دوره‌ای حیاتی از زندگی فرزند، نقشی بی‌بدیل ایفا کرده‌اند:

۱. شکمش: محل رشد و حیات اولیه (نه یک مکان ساده، که “وعاء” - ظرف وجود تو) ۲.سینه‌هایش: منبع تغذیه و حیات (نه یک منبع ساده، که “سقاء” - مشکی آب حیات) ۳.قدم‌هایش: وسیله حرکت و جابجایی تو ۴.دست‌هایش: محافظ و پناهگاه تو ("وقاء” - سپر وجودت) ۵.آغوشش: گهواره امن و آرامش‌بخش ("حواء” - گهواره‌ات)

این خدمات، هستیشناختی هستند نه کارکردی. مادر، وجود خود را وقف حیات فرزند کرده بود.

لایه دوم: تفاوت در نیت و حالت درونی

پیامبر(ص) به دو تفاوت بنیادین اشاره می‌کنند:

· مادر: “با رضایت خاطر” خدمت می‌کرد و “آرزو می‌کرد تو زنده بمانی”

· پسر: خدمت می‌کند اما “انتظار مرگ او را داری”

این تفاوت در نیت، همه چیز را تغییر می‌دهد. خدمت مادر از سر عشق و زندگی‌بخشی بود. خدمت پسر اگرچه عملی است، اما از سر تکلیف و انتظار پایان مسئولیت.

لایه سوم: مسئله قدردانی حقیقی

مرد می‌پرسد: “آیا جبران کرده‌ام؟” پیامبر پاسخ می‌دهد: “خیر، چون تو نمی‌توانی حیات را جبران کنی.”

قدردانی واقعی از والدین، قدردانی از حیات بخشیدن است، نه فقط خدمت عملی.

واکاوی خدمات مرد و نگاه پیامبر(ص):

خدمات مرد از دید خودش:

۱. حمل بر پشت: بالاترین درجه تواضع و خدمت جسمانی ۲.تأمین مالی از دسترنج خود: استقلال اقتصادی و فداکاری مالی ۳.دفع آزار با دست خود: حفاظت فعال و مستقیم ۴.روی گرداندن از حیا و احترام: ادب و تواضع عاطفی

خدمات مادر از دید پیامبر(ص):

۱. خدمات هستی‌بخش: نه خدمات رفاهی، که خدمات حیات‌آفرین ۲.خدمات همه‌جانبه: تمام وجودش ابزار خدمت به فرزند بود ۳.خدمات داوطلبانه: “با رضایت خاطر” نه از روی اجبار ۴.خدمات امیدبخش: “آرزو می‌کرد تو زنده بمانی”

درس‌های عملی برای جامعه امروز:

۱. برای فرزندان:

· بازتعریف قدردانی: قدردانی فقط خدمت عملی نیست، بلکه قدردانی از اصل حیات است

· تغییر نیت: خدمت به والدین نباید از سر “تکلیف” یا “انتظار پایان” باشد

· خدمت عاشقانه: همان‌طور که آنها با عشق خدمت کردند، ما نیز با عشق خدمت کنیم

· صحبت از عشق: گاهی یک “دوستت دارم” یا “ممنونم که به من زندگی دادی” از همه خدمات عملی ارزشمندتر است

۲. برای نظام خانواده و جامعه:

· فرهنگ سالمندی: جامعه‌ای که سالمندان را “بار” می‌داند، فرهنگش بیمار است

· مراکز نگهداری: نگهداری فیزیکی کافی نیست، باید “عشق و تکریم” هم باشد

· آموزش نسلی: به نسل جوان بیاموزیم که والدین “منبع حیات” آنها بوده‌اند، نه فقط “تأمین‌کننده نیاز”

۳. برای خود ما به عنوان والدین آینده یا حال:

· والدین امروز: با عشق خدمت کنیم، نه با منت

· والدین فردا: توقع قدردانی “وجودی” داشته باشیم، نه فقط خدمت عملی

پاسخ به پرسش‌های ضمنی:

آیا خدمت به والدین بی‌فایده است؟

خیر! پیامبر(ص) خدمات مرد را نفی نمی‌کند، بلکه می‌گوید این خدمات به اندازه خدمات مادر نیست. خدمت به والدین از واجبات اسلام است، اما باید با نیت درست همراه باشد.

پس چگونه می‌توان حق مادر را ادا کرد؟

با فهمیدن این حقیقت که هرگز نمی‌توان کاملاً ادا کرد. این فهمیدن خودش شروع قدردانی واقعی است. سپس:

· خدمت با عشق نه با اکراه

· خدمت با امید به زندگی آنها نه انتظار مرگشان

· خدمت به عنوان فرصت جبران نه بار تکلیف

این حدیث درباره پدر چه می‌گوید؟

گرچه حدیث درباره مادر است، اما درباره پدر نیز صادق است. خدمات پدر نیز جنبه‌های “حیات‌بخشی” دارد (تأمین امنیت، آموزش، هویت بخشی).

جمع‌بندی:

این حدیث به ما می‌آموزد که:

۱. خدمت والدین دو سطح دارد: سطح خدمات عملی و سطح خدمات وجودی ۲.نیت، خدمت را دگرگون می‌کند: خدمت با عشق ≠ خدمت با انتظار مرگ ۳.قدردانی کامل ممکن نیست: چون حیات قابل جبران نیست ۴.والدین، منبع حیات ما هستند: نه فقط تأمین‌کننده نیازهای ما ۵.خدمت واقعی، خدمت عاشقانه است: با آرزوی زندگی و سلامت آنها

پرسش پایانی برای تأمل:

اگر بدانیم که هر خدمتی به والدین، هرگز به پای خدمات هستی‌بخش آنها نمی‌رسد، آیا باز هم از خدمت کردن غرولند می‌کنیم؟

توصیه عملی:

امروز به والدین خود (یا اگر نیستند، به سالمندی دیگر) نه فقط خدمت کنیم، بلکه بگوییم: “ممنونم که به من زندگی دادی” و در دل برای سلامت و طول عمرشان دعا کنیم.

نگاهی به سخن گوهربار مولا علی(ع) درباره باطن عبادات و خطر قالب‌گرایی

متن حدیث:

امام علی علیه‌السلام فرمودند:

“كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ، وَ كَمْ مِنْ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ وَ الْعَنَاءُ؛ حَبَّذَا نَوْمُ الْأَكْيَاسِ وَ إِفْطَارُهُمْ”

“بسا روزه‌دارى كه بهره‌اى جز گرسنگى و تشنگى از روزه‌دارى خود ندارد، و بسا شب‌زنده‌دارى كه از شب‌زنده‌دارى چيزى جز رنج و بى‌خوابى به دست نياورد. خوشا خواب زيركان، و افطارشان.”

تفسیر و تحلیل:

این کلام نورانی حضرت علی(ع) از عمیق‌ترین و هشداردهنده‌ترین روایات درباره خطر عبادات بدون روح و معرفت است. امام(ع) با بیانی شیوا، دو نمونه از مهم‌ترین عبادات اسلامی را مثال می‌زند و نشان می‌دهد که چگونه ممکن است این عبادات صورتی بی‌محتوا پیدا کنند.

لایه‌های معنایی حدیث:

۱. روزه بی‌روح = گرسنگی و تشنگی محض

· روزه در اسلام فقط امساک از خوردن و آشامیدن نیست

· روزه واقعی، امساک از گناهان است

· پیامبر(ص) فرمود: “چه بسیار روزه‌داری که از روزه‌اش جز گرسنگی و تشنگی نصیبی ندارد”

· روزه باید مدرسه تقوا باشد، نه فقط یک رژیم غذایی موقت

۲. شب‌زندهداری بی‌حاصل = بی‌خوابی و رنج بی‌ثمر

· قیام شب فقط بیدار ماندن نیست

· قیام واقعی، بیداری دل و ارتباط با معبود است

· ممکن است کسی تمام شب را بیدار بماند، اما دلش با خدا نباشد

· ارزش قیام به کیفیت حضور است، نه کمیت ساعات بیداری

۳. خواب و افطار عاقلان: پارادوکس معنادار

امام(ع) با بیان “خوشا خواب زیرکان و افطارشان” یک حقیقت بزرگ را آشکار می‌کند:

· ممکن است خواب عاقلانه از بیداری جاهلانه ارزشمندتر باشد

· ممکن است افطار با معرفت از روزه بی‌معرفت برتر باشد

· ملاک، کیفیت ارتباط با خدا است، نه کمیت حرکات ظاهری

مثال تاریخی: خوارج

اشاره به خوارج در توضیح حدیث بسیار گویاست:

· شب‌زنده‌دار بودند اما بر امام معصوم شمشیر کشیدند

· قرآن تلاوت می‌کردند اما معنی آن را نمی‌فهمیدند

· عبادات ظاهری زیادی داشتند اما از حقایق باطنی بی‌بهره بودند

· اینها همان “صائمان، قائمان” اما بی‌بهره از حقیقت عبادت بودند

آداب باطنی عبادات:

برای نماز:

· حضور قلب: دانستن اینکه در مقابل چه کسی ایستاده‌ایم

· تدبر در معانی: فهمیدن کلمات نماز

· خضوع و خشوع: شکسته‌دلی واقعی

· توجه به معبود: نه به مسائل دنیوی

برای روزه:

· پرهیز از گناهان: روزه زبان، چشم، گوش، قلب

· افزایش تقوا: نتیجه روزه واقعی

· توجه به معنویت: نه فقط تحمل گرسنگی

· احساس همدردی: با فقرا و گرسنگان

برای همه عبادات:

۱. نیت خالص: فقط برای رضای خدا ۲.معرفت: دانستن فلسفه عبادت ۳.توجه: حضور دل نه فقط جسم ۴.تأثیرپذیری: تغییر در اخلاق و رفتار

چرا عبادت بی‌حاصل می‌شود؟

علل اصلی:

۱. ریاکاری: عبادت برای نشان دادن به دیگران ۲.عادت بدون تفکر: انجام کارها به صورت مکانیکی ۳.عدم معرفت: ندانستن فلسفه و اسرار عبادت ۴.غفلت از باطن: توجه صرف به ظواهر ۵.عدم تأثیر در اخلاق: عبادتی که انسان را تغییر ندهد

راهکارهای عملی:

برای نماز:

· قبل از نماز آماده‌سازی روحی کنیم

· با وضو گرفتن با حضور قلب شروع کنیم

· در نماز کلمات را معنی کنیم

· بعد از نماز دعا و توجه داشته باشیم

برای روزه:

· قبل از روزه نیت صحیح کنیم

· در طول روز از غیبت، دروغ، گناه پرهیز کنیم

· زمان افطار به محتاجان کمک کنیم

· روزه را مدرسه اخلاق برای خود قرار دهیم

برای همه عبادات:

۱. آموزش: فلسفه هر عبادت را بیاموزیم ۲.مراقبه: مراقب کیفیت عبادات باشیم ۳.محاسبه: شبانه عملکرد روحی عبادات را بررسی کنیم ۴.اصلاح: نقاط ضعف را بهبود بخشیم

درس‌های کلی از حدیث:

۱. عبادات ظاهری کافی نیست: باید به باطن توجه کرد ۲.کیفیت مهم‌تر از کمیت است: یک ساعت عبادت با حضور قلب بهتر از ده ساعت بی‌توجهی است ۳.معرفت شرط قبولی است: عبادت بدون شناخت بی‌ثمر است ۴.تأثیر در زندگی مهم است: عبادتی که ما را تغییر ندهد، ناقص است ۵.ریاکاری نابودکننده است: عبادت برای غیرخدا، خسران است

پرسش‌های تأملی:

۱. آیا عبادات ما از نوع “روزه گرسنگی” و “شب‌زندهداری خسته‌کننده” است؟ ۲.آیا حضور قلب در عبادات داریم یا فقط حرکات مکانیکی انجام می‌دهیم؟ ۳.آیا عبادات ما اخلاقمان را بهبود بخشیده است؟ ۴.آیا مانند خوارج نیستیم که عبادت زیاد اما معرفت کم داشتند؟

جمع‌بندی:

این حدیث به ما می‌آموزد که:

۱. خطر قالب‌گرایی: عبادت ممکن است تبدیل به حرکات بی‌روح شود ۲.ضرورت معرفت: بدون فهم فلسفه عبادت، اجرای آن ناقص است ۳.اولویت باطن بر ظاهر: کیفیت روحی عبادت از کمیت ظاهری مهم‌تر است ۴.تأثیرگذاری: عبادت واقعی باید زندگی انسان را متحول کند

توصیه نهایی:

امروز در یکی از عبادات خود (نماز، روزه، دعا) تمرکز کنیم بر کیفیت نه کمیت. حتی اگر زمان کمتری صرف کنیم، اما با حضور قلب و توجه کامل انجام دهیم.

نگاهی به اهمیت انفاق هرچند ناچیز درتفسیر حکمت ۶۷ امام علی(ع)

امام علی علیه‌السلام فرمودند:

“لا تَسْتَحِ مِنْ إِعْطَاءِ اَلْقَلِيلِ فَإِنَّ اَلْحِرْمَانَ أَقَلُّ مِنْهُ”

“از بخشش اندک شرم مدار که محروم کردن و انفاق نکردن، از آن کمتر است.”

تفسیر و تحلیل:

این جمله کوتاه و پرمعنا از امام علی(ع)، در واقع کلید روانشناسی انفاق در اسلام است. حضرت با بیانی ساده اما عمیق، به یکی از موانع مهم انفاق - یعنی حس شرمندگی از کم دادن - اشاره می‌کنند و آن را با منطقی قوی رد می‌کنند.

واکاوی مفهوم:

۱. “لا تَسْتَحِ” - شرمندگی ممنوع

· شرمندگی از انفاق کم، یک مانع روانی است

· این شرمندگی ممکن است ناشی از ترس از قضاوت دیگران باشد

· یا از کم‌انگاری خود فرد نسبت به آنچه می‌دهد

۲. “إِعْطَاءِ اَلْقَلِيلِ” - بخشش اندک

· “قلیل” نسبی است: برای یک فقیر، یک لقمه نان هم زیاد است

· در فرهنگ قرآن، “قلیل” گاهی برکت‌های بزرگی دارد

· مثال: زکات فطر - مقدار کم اما پاک‌کننده روزه از لغو و ربا

۳. “فَإِنَّ اَلْحِرْمَانَ أَقَلُّ مِنْهُ” - محروم کردن کمتر است

این بخش حکمت، نکته کلیدی است:

· اگر انفاق کم = X باشد

· پس انفاق نکردن = کمتر از X است

· یعنی: صفر از هر عدد مثبتی کمتر است

· هیچ‌کاری نکردن از کم‌کاری کردن بدتر است

چرا این حکمت مهم است؟

الف) از نظر روانشناختی:

· بسیاری از مردم به دلیل شرم از کم دادن، اصلاً نمی‌دهند

· این حکمت این سد روانی را می‌شکند

· پیام: “کم بده، اما ندهیدن ممنوع!”

ب) از نظر اجتماعی:

· اگر همه کمک‌های کوچک را جمع کنیم، کمک بزرگ می‌شود

· فرهنگ همدلی جمعی با همین کمک‌های کوچک تقویت می‌شود

· احساس تعلق اجتماعی با مشارکت حتی کوچک افزایش می‌یابد

ج) از نظر اقتصادی:

· در اقتصاد خرد، جمع جبری کمک‌های کوچک می‌تواند نیازهای بزرگ را برطرف کند

· گردش مالی خیر در جامعه با همین مبالغ کوچک ممکن می‌شود

پشتوانه‌های قرآنی و روایی:

در قرآن:

· “وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ” (هرچه انفاق کنید برای خودتان است) - بقره:۲۷۲

· “لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ” (به نیکی نمی‌رسید مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید) - آل عمران:۹۲

· نکته: در آیات، کمیت مطلق مهم نیست، نسبت به دارایی مهم است

در روایات:

· پیامبر(ص): “اتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ” (از آتش دوری کنید حتی با نصف خرما)

· امام صادق(ع): “بادِرُوا بِالصَّدَقَهِ فَإِنَّ الْبَلَاءَ لَا يَتَخَطَّاهَا” (به صدقه بشتابید که بلا از آن عبور نمی‌کند)

مثال‌های عملی:

۱. در زندگی شخصی:

· اگر پول کمی دارید: یک وعده غذا به نیازمند بدهید

· اگر وقت کمی دارید: یک ساعت به پیرمرد همسایه کمک کنید

· اگر علم کمی دارید: همان مقدار را به دیگران آموزش دهید

۲. در جامعه امروز:

· کمک‌های اینترنتی کوچک برای درمان بیماران

· پرداخت زکات فطر حتی اگر مبلغ ناچیزی است

· هدیه‌های کوچک به همسایگان نیازمند

۳. در تاریخ اسلام:

· زن بی‌نوا که نیمی از خرما را انفاق کرد و آینده‌اش تغییر کرد

· کودکی که مشتی خاک برای ساختن مسجد داد و ثوابش ثبت شد

موانع انفاق کم و راه‌حل‌ها:

موانع:

۱. شرمندگی: “چیزی که می‌دهم به چه درد می‌خورد؟” ۲.ترس از تمسخر: “می‌گویند خسیس است!” ۳.کم‌انگاری: “این که چیزی نیست!” ۴.توقع کمال: “یا همه یا هیچ!”

راه‌حل‌ها:

۱. تغییر نگرش: باور کنیم که قدرت جمعی کمک‌های کوچک زیاد است ۲.توجه به نیت: خدا به نیت نگاه می‌کند، نه به مقدار ۳.مقایسه نکردن: خود را با انفاق‌کنندگان بزرگ مقایسه نکنیم ۴.شروع کوچک: از کم شروع کنیم، برکت خدا بزرگش می‌کند

فواید انفاق حتی کم:

برای دهنده:

۱. پاک‌کننده مال: برکت در باقی‌مانده ۲.دافع بلا: مانند سپری در برابر مصیبت‌ها ۳.افزایش رزق: وعده الهی در قرآن ۴.آرامش روانی: احساس مفید بودن

برای گیرنده:

۱. رفع نیاز فوری: شاید همان کم، جان‌سوز باشد ۲.احساس دیده شدن: می‌فهمد کسی به فکرش است ۳.امید به زندگی: می‌فهمد تنها نیست

برای جامعه:

۱. تقویت همبستگی: رشته‌های محبت محکم می‌شود ۲.کاهش فقر: جمع جبری کمک‌ها مؤثر است ۳.انتشار فرهنگ نوعدوستی: دیگران هم تشویق می‌شوند

درس‌های کاربردی:

امروز چه کنیم؟

۱. کمترین مقداری که می‌توانید کمک کنید را مشخص کنید ۲.به یک نفر - حتی با یک لبخند یا دعای خیر - کمک کنید ۳.عذر “کم بودن” را بهانه نکنید ۴.به یاد داشته باشید: محروم کردن (ندادن) از کم دادن هم کمتر است!

در خانواده:

· به کودکان بیاموزیم: “کمک کوچک تو هم ارزش دارد”

· جعفه صدقات خانوادگی حتی با مبالغ کوچک

· کمک‌های غیرمالی (خدمت، مشاوره، حمایت عاطفی)

جمع‌بندی:

این حکمت امام علی(ع) به ما می‌آموزد که:

۱. ندادن بدتر از کم دادن است: صفر از هر عدد مثبتی کمتر است ۲.شرم از کم دادن بی‌جاست: چون محروم کردن شرم‌آورتر است ۳.ارزش کمک به کیفیت است: نه کمیت آن ۴.نیت مهم‌تر از مقدار است: خداوند به نیت‌ها نگاه می‌کند ۵.جمع کمک‌های کوچک بزرگ می‌شود: مانند قطرات باران که سیلاب می‌شوند

پرسش پایانی برای تأمل:

اگر بدانیم که یک کمک کوچک ما ممکن است سرنوشت کسی را تغییر دهد، آیا باز هم از دادن آن خجالت می‌کشیم؟

توصیه عملی:

امروز حداقل یک کمک کوچک انجام دهیم - حتی اگر یک دعای خیر یا یک لبخند محبت‌آمیز باشد - و به یاد داشته باشیم که “حِرمان” (ندادن) از این هم کمتر است!

 تفسیر حکمت ۱۳۱ نهج‌البلاغه درباره نگاه مثبت به دنیای مادی

امام علی علیه‌السلام فرمودند:

“إِنَّ الدُّنْيَا مَسْجِدُ أَحِبَّاءِ اللَّهِ وَ مُصَلَّى مَلَائِكَةِ اللَّهِ وَ مَهْبِطُ وَحْيِ اللَّهِ وَ مَتْجَرُ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ، اكْتَسَبُوا فِيهَا الرَّحْمَةَ وَ رَبِحُوا فِيهَا الْجَنَّةَ”

“دنیا سجده‌گاه دوستان خدا، نمازگاه فرشتگان الهی، فرودگاه وحی خدا، و جایگاه تجارت دوستان خداست، که در آن رحمت خدا را به دست آوردند، و بهشت را سود بردند.”

تفسیر و تحلیل:

این بیان نورانی امام علی(ع) یکی از عمیق‌ترین و متعادل‌ترین نگاه‌ها به دنیا در منظومه فکری اسلامی است. برخلاف تصور رایج که دنیا را صرفاً “دار الغرور” می‌داند، امام در این حکمت چهار وجه مقدس برای دنیا برمی‌شمارد و آن را به صحنه کمال‌یابی اولیای الهی تبدیل می‌کند.

چهار عنوان مقدس برای دنیا:

۱. “مَسْجِدُ أَحِبَّاءِ اللَّهِ” - سجده‌گاه دوستان خدا

· مسجد فقط ساختمان نیست؛ هرجا که بنده برای خدا سجده کند، مسجد است

· دوستداران خدا تمام زمین را مسجد خود می‌دانند

· در نگاه آنان، کل طبیعت آیینه جمال الهی است

· کار، تحصیل، خانواده - همه می‌توانند عبادت باشند اگر برای خدا باشند

۲. “مُصَلَّى مَلَائِكَةِ اللَّهِ” - نمازگاه فرشتگان الهی

· فرشتگان پیوسته در حال تسبیح خداوندند

· دنیا صحنه نزول فرشتگان برای ابلاغ وحی و ثبت اعمال است

· هم‌نوایی با فرشتگان زمانی است که انسان نیز دنیا را محل عبادت بداند

۳. “مَهْبِطُ وَحْيِ اللَّهِ” - فرودگاه وحی خدا

· دنیا جایگاه نزول قرآن و کتب آسمانی است

· پیامبران در همین دنیا مأموریت الهی خود را انجام دادند

· تجربه دینی و ارتباط با خدا در همین عالم مادی ممکن است

۴. “مَتْجَرُ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ” - جایگاه تجارت دوستان خدا

· تشبیه دنیا به بازار: سرمایه = عمر، کالا = اعمال صالح، سود = بهشت

· تجارت هوشمند: خرید آخرت با دنیا

· اولیای خدا مانند تاجرانی زیرک هستند که فرصت‌ها را غنیمت می‌شمرند

درآمدی بر تحلیل کاربردی:

دنیا به مثابه “منزلگاه تهیه توشه”

· انسان مسافر است و دنیا کاروانسرای موقت

· توشه مناسب برای سفر آخرت چیست؟

  · اعمال صالح

  · اخلاق نیک

  · خدمت به خلق

  · معرفت خدا

دنیا به مثابه “دانشگاه موعظه”

· هر رویدادی درسی دارد:

  · مرگ دیگران = یادآوری فناپذیری خود

  · نعمت‌ها = یادآوری شکرگزاری

  · مصیبت‌ها = یادآوری صبر و توکل

  · تفاوت‌ها = یادآوری عدالت و انصاف

دنیا به مثابه “محل عبادت”

· عبادت فقط در مسجد نیست:

  · اخلاص در کار = عبادت

  · خدمت به والدین = عبادت

  · تأمین خانواده = عبادت

  · آموزش دانش = عبادت

دنیا به مثابه “تجارت‌خانه”

· سرمایه اولیه: عمر، سلامتی، استعدادها

· کالای قابل معامله: نماز، روزه، صدقه، خدمت

· سود نهایی: رضایت خدا، بهشت جاویدان

· زیان بزرگ: عمری که بیهوده گذشت

چگونه دنیا را مسجد دوستان خدا کنیم؟

۱. تبدیل نگاه:

· از دنیاطلبی به دنیاشناسی

· از مادی‌نگری به معنابینی

· از هدف بودن دنیا به وسیله بودن آن

۲. تبدیل عمل:

· کار روزانه را با نیت الهی انجام دهیم

· تعاملات اجتماعی را به فرصت‌های خیر تبدیل کنیم

· مشکلات را به پلکان رشد معنوی بدل کنیم

۳. تبدیل رابطه:

· با طبیعت: تماشای آیات الهی

· با مردم: خدمت به مخلوق خدا

· با خود: تهذیب نفس و خودسازی

درس‌های عملی برای زندگی امروز:

برای دانشجو:

· دانشگاه فقط جای کسب مدرک نیست

· دانشگاه مسجدی است برای رشد علمی و اخلاقی

· هر درس، فرصتی برای شناخت حکمت الهی در آفرینش

برای شاغل:

· محل کار فقط منبع درآمد نیست

· محل کار بازاری است برای تجارت با خدا

· صداقت، امانت، تلاش = سرمایه‌گذاری برای آخرت

برای خانواده:

· خانه فقط محل سکونت نیست

· خانه مدرسه‌ای برای تربیت نسل مؤمن

· زندگی خانوادگی نمازگاهی برای تمرین محبت و گذشت

برای همه:

· هر صبح = فرصت جدید برای تجارت با خدا

· هر ملاقات = فرصت برای انفاق محبت

· هر مشکل = فرصت برای صبر و توکل

چرا این نگاه مهم است؟

پیشگیری از افراط و تفریط:

۱. پرهیز از دنیازدگی: دنیا هدف نیست ۲.پرهیز از رهبانیت: دنیا دشمن نیست ۳.تعادل: دنیا وسیله رسیدن به کمال است

سلامت روانی:

· معناداری زندگی: هر لحظه ارزشمند است

· امیدواری: حتی مشکلات معنا دارد

· آرامش: دنیا دار آزمایش است، نه دار عذاب

مقایسه دو نگاه به دنیا:

نگاه منفی (ناقص):

· دنیا = زندان مؤمن

· دنیا = دار الغرور

· هدف = فرار از دنیا

نگاه مثبت (کامل - مطابق حکمت):

· دنیا = مسجد مؤمن

· دنیا = مزرعه آخرت

· هدف = استفاده صحیح از دنیا

این حکمت امام علی(ع) به ما می‌آموزد که:

۱. دنیا ذاتاً پلید نیست؛ نگاه ما به آن است که پلید یا پاک می‌شود ۲.همه مکان‌ها مقدس‌اند اگر با نیت الهی استفاده شوند ۳.همه زمان‌ها فرصت‌اند اگر برای رشد معنوی استفاده شوند ۴.تجارت با خدا سودآورترین تجارت است ۵.رحمت و بهشت در همین دنیا قابل کسب است

پرسش پایانی برای تأمل:

اگر دنیا مسجد دوستان خداست، آیا رفتار ما در این مسجد، شایسته نمازگزارانی است که می‌خواهند به ملکوت نزدیک شوند؟

توصیه عملی امروز:

یک فعالیت معمولی روزانه (کار، تحصیل، خانه‌داری) را انتخاب کنید و آن را با این نگاه انجام دهید که “این فعالیت، نماز من در مسجد دنیاست". ببینید چقدر کیفیت و روحیه شما تغییر می‌کند.

شرم از خداوند، کلید آرامش خانواده: درس‌هایی از سیره حضرت فاطمه(س)

نگاهی به حدیثی گوهربار از دختر پیامبر و تأثیر آن بر سلامت کانون خانواده

حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها فرمودند:

“یَا أَبَاالْحَسَنِ، إِنِّی لَأَسْتَحْیِی مِنْ إِلَهِی أَنْ أُکَلِّفَ نَفْسَکَ مَا لَا تَقْدِرُ عَلَیْهِ.”

“یا علی! من از خدای خویش شرم دارم که از تو چیزی را درخواست نمایم که توانِ تهیه‌ی آن را نداشته باشی.”

(بحارالانوار، ج۴۳، ص۵۹)

تفسیر و تحلیل

این سخن حضرت فاطمه(س) که در اوج سادگی و عمق بیان شده است، دریایی از معانی تربیتی و خانوادگی را در خود جای داده است. ایشان در این عبارت کوتاه، سه اصل اساسی را به ما می‌آموزند:

۱. “شرم از خداوند” به عنوان محور کنترل توقعات

حضرت فضرت می‌فرماید از خدا شرم دارم، نه اینکه صرفاً مصلحتی یا به اجبار از خواسته‌ام صرف‌نظر می‌کنم. این نگاه، مسئله را از سطح روابط معمول انسانی به سطح یک عبادت و رابطه با معبود ارتقا می‌دهد. وقتی زن یا مرد، کنترل توقعات خود را نوعی عبادت بداند، تحمل سختی‌های آن آسان‌تر و ثواب آن مضاعف می‌شود.

۲. درک واقع‌بینانه از توانایی‌های همسر

حضرت فاطمه(س) به روشنی نشان می‌دهند که ایشان توانایی‌ها و محدودیت‌های امام علی(ع) را می‌شناسند و آنها را نادیده نمی‌گیرند. این درک واقع‌بینانه، پایه‌ی هر رابطه سالمی است.

۳. حفظ کرامت و شخصیت طرف مقابل

ایشان با این بیان، نه تنها خواسته‌ای را مطرح نکرده‌اند، بلکه عمیقاً به کرامت و شخصیت امام علی(ع) احترام گذاشته‌اند. این احترام متقابل، سنگ بنای خانواده‌ای استوار است.

پاسخ به سؤالات مطرح شده:

۱. تأثیر رعایت این نکته بر بهبود روابط زناشویی

رعایت این اصل توسط خانم‌ها (و همچنین آقایان) می‌تواند تحولی عمیق در روابط ایجاد کند. وقتی زن، توان مالی و روحی شوهر را در نظر بگیرد و توقعات خود را با آن هماهنگ کند:

· از فشارهای روانی بر مرد کاسته می‌شود

· اعتماد متقابل افزایش می‌یابد

· مرد با آرامش بیشتر و انگیزه بالاتری برای تلاش اقدام می‌کند

· فضای خانه از حالت تجاری و مادی‌گرایی صرف خارج می‌شود

· محبت و تفاهم جایگزین کشمکش‌های مالی می‌شود

۲. تأثیر تلاش حداکثری مرد برای رفاه خانواده

اگر مرد نیز نهایت تلاش خود را برای تأمین معاش حلال و آسایش خانواده انجام دهد:

· اعتماد زن به تلاش شوهر افزایش می‌یابد حتی اگر نتایج مادی محدود باشد

· سطح توقعات به طور طبیعی تعدیل می‌شود چون همه اعضا درک می‌کنند که حداکثر تلاش صورت گرفته است

· قدردانی متقابل جایگزین سرزنش و عیب‌جویی می‌شود

· فرزندان این فرهنگ تعامل و تفاهم را می‌آموزند

۳. ارزش آرامش خانواده در برابر خواسته‌های شخصی

آرامش خانواده و تربیت نسل آینده‌ساز، قطعاً ارزش گذشتن از بسیاری خواسته‌های شخصی را دارد. زیرا:

· خانواده آرام، پناهگاه اعضا در برابر زندگی است

· فرزندان در چنین محیطی سالم‌تر پرورش می‌یابند و اعتمادبه‌نفس و تعهد می‌آموزند

· بسیاری از خواسته‌های مادی زودگذر هستند، اما آثار تربیتی خانواده آرام ماندگار و جاودانه است

· همان‌طور که در سیره اهل بیت(ع) می‌بینیم، ساده‌زیستی همراه با آرامش روانی، بر رفاه مادی همراه با تنش ارجحیت دارد

جمع‌بندی:

سخن حضرت فاطمه(س) تنها یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه راهبردی عملی برای مدیریت خانواده در همه اعصار است. این حدیث به ما می‌آموزد که معیار تنظیم توقعات در خانواده، نه مقایسه با دیگران، بلکه شناخت توانایی‌های واقعی یکدیگر و قرار دادن این شناخت در چارچوب رضایت الهی است.

خانواده‌ای که در آن، زن و مرد هر دو به دنبال رضایت خداوند از طریق رعایت حقوق و محدودیت‌های یکدیگر باشند، به طور طبیعی به سمت آرامش، تربیت صحیح فرزندان و رشد معنوی حرکت می‌کند.

رساله حقوق امام سجاد(ع): نسخه‌ای عملی برای درمان آسیب‌های اجتماعی عصر حاضر

در دنیایی که پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، با وجود محاسن بی‌شمار، آسیب‌های نوظهوری مانند نقض حریم خصوصی، ترویج زندگی تجملاتی و تضعیف اصول اخلاقی را به همراه آورده است، جوامع به‌ویژه جامعه ایرانی-اسلامی در جست‌وجوی راهکاری اصیل و پایدار هستند. بر اساس دیدگاه کارشناسان، بسیاری از این معضلات ریشه در فاصله گرفتن از تعالیم عملی و کاربردی ائمه اطهار(ع) دارد. رساله حقوق امام سجاد(ع)، که بیش از یک هزاره پیش تدوین شده، همچون دارویی شفابخش، راهکارهایی ملموس و سازگار با فطرت بشر برای حل همین چالش‌های امروزی ارائه می‌دهد.

چرا دستورات ائمه(ع) ناشناخته مانده‌اند؟ 

اگر در جامعه شاهد گسترش آسیب‌هایی چون انحرافات جنسی، فروپاشی خانواده، سرقت و خودنمایی هستیم، بخش عمده‌ای از آن ناشی از شناخته نشدن و به‌کار گرفته نشدن همین دستورات عملی است. وی تفاوت آموزه‌های رساله حقوق را با برخی مباحث صرفاً اعتقادی در «کاربردی و ملموس بودن» آن می‌داند؛ آموزه‌هایی که مستقیماً به چگونگی معاشرت، حفظ حریم دیگران و انتخاب دوست می‌پردازد و حتی برای غیرمسلمانان نیز جذاب و قابل قبول است.

حریم خصوصی؛ حق فراموش‌شده در عصر دیجیتال امروزه با گسترش گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی،احساس نقض حریم خصوصی و زیر ذره‌بین بودن به یکی از دغدغه‌های اصلی بشر تبدیل شده است.

امام سجاد(ع) قرن‌ها پیش در حق همسایه (بند ۳۲) تأکید می‌کند که باید از مال و آبروی همسایه محافظت کرد، از عیب‌جویی پرهیز کرد و حتی اگر ناخواسته از خطایی مطلع شدیم، مانند «قلعه‌ای محکم» پرده‌دار اسرار او باشیم. این تعالیم، پاسخی اخلاقی و پیشگیرانه به معضل انتشار اطلاعات شخصی در فضای مجازی است.

انتخاب دوست؛ کلید پیشگیری از بزهکاری بسیاری از افراد

عامل انحراف خود را دوستان ناباب معرفی می‌کنند. امام سجاد(ع) در این رساله، ویژگی‌های دوست نامناسب را به روشنی برمی‌شمارد: دروغگو مانند سراب است، فاسق در برابر لقمه‌ای تو را می‌فروشد، بخیل در زمان نیاز ترکت می‌کند و احمق ناخواسته به تو ضرر می‌زند. تبیین این معیارها به جوانان و خانواده‌ها، سلاح قدرتمندی برای مصون‌ماندن از آسیب‌های اجتماعی است.

پرهیز از زندگی لاکچری و خودنمایی امروزه نمایش ثروت و زندگی تجملاتی در فضای مجازی به یک عادت و حتی هنجار تبدیل شده و آرامش روانی جامعه را برهم زده است.امام سجاد(ع) در حق قربانی (بند ۱۴) اشاره می‌کند که کارها، از جمله قربانی، باید تنها برای خدا و در حد توان باشد، نه برای خودنمایی. از خان‌منشی و آقازاده‌مآبی دوری کن؛ زیرا این رفتار، فرد را به اسراف و درنهایت، ممکن است برای تأمین هزینه‌ها به حرام سوق دهد.

سخن پایانی: زنده‌کردن امر اهل‌بیت(ع) امام رضا(ع)می‌فرمایند: «خداوند رحمت کند بنده‌ای را که امر ما را زنده کند» و این زنده‌کردن، از طریق فراگیری و آموزش علوم ناب اهل‌بیت(ع) به مردم محقق می‌شود. رساله حقوق امام سجاد(ع) با نگاهی عینی و عملی، نشان می‌دهد که تعالیم دینی نه تنها کهنه نشده‌اند، بلکه می‌توانند نسخه‌ای پیشگیرانه و درمانگر برای پیچیده‌ترین آسیب‌های اجتماعی عصر تکنولوژی باشند. شرط بهره‌مندی از این نسخه شفابخش، همان‌طور که امام سجاد(ع) تأکید کرده‌اند، شناختن و به کار بستن آن است.

خودارزیابی معنوی: شما در کدام دسته از عبادت‌کنندگان هستید؟

حدیث گرانقدر  (ع) مانند آیینه‌ای است که می‌توانیم در آن نیت و انگیزه عبادت‌های خود را ببینیم.

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : (إنّ) العُبّادَ ثَلاثةٌ : قَومٌ عَبَدوا اللّه َ عَزَّ و جلَّ خَوفا فتِلكَ عِبادَةُ العَبيدِ، وَ قَوم عَبَدوا اللّه َ تَباركَ و تَعالى طَلَبَ الثَّوابِ فتِلكَ عِبادَةُ الاُجَراءِ، و قَوم عَبَدوا اللّه َ عَزَّ و جلَّ حُبّا لَهُ فَتِلكَ عِبادَةُ الأحرارِ، و هِيَ أفضَلُ العِبادَةِ .حديث

امام صادق عليه السلام : عبادت كنندگان سه دسته اند: گروهى خداوند عزّ و جلّ را از ترس عبادت مى كنند، كه اين عبادت بردگان است؛ گروهى خداى تبارك و تعالى را به طمع ثواب عبادت مى كنند، كه اين عبادت مزدوران است؛ و گروهى خداوند عزّ و جلّ را از سر عشق و محبّت به او عبادت مى كنند كه اين عبادت آزادگان است و اين برترين عبادت است.

اصول كافي ، ج 3 ، ص 131

بیایید صادقانه از خود بپرسیم:

· آیا وقتی نماز می‌خوانم، تنها از ترس عذاب آخرت است؟

· آیا وقتی کمک می‌کنم، چشم‌ام به پاداش اخروی یا حتی تشکر مردم است؟

· یا آنکه آنقدر خدا را دوست دارم که عبادت، برایم نفس کشیدن در فضای محبت اوست؟

این طبقه‌بندی امام (ع) نه برای ملامت ما، بلکه برای خودآگاهی و حرکت به سوی مراتب بالاتر است.

همه ما ممکن است گاهی از ترس یا طمع شروع کنیم، اما نقطه ایده‌آل آنجاست که محبت، جای هر دو را بگیرد.

برای رسیدن به این مرحله، می‌توانیم:

۱. در دعاها و مناجات‌هایمان، بیشتر بر محبت و انس با خدا تأکید کنیم.

۲. نیت‌هایمان را پیش از هر عملی بررسی کنیم.

۳. سعی کنیم لذت عبادت را حتی بدون چشمداشت پاداش، درک کنیم.

عبادت آزادگان، هدف نهایی سلوک معنوی است؛ جایی که بنده، عاشق می‌شود و عبادت، گفتگوی دل با معشوق می‌گردد.

عبادت آزادگان؛ وقتی محبت خدا جای ترس و معامله را می‌گیرد

امام (ع) در سخنی ناب و انسان‌ساز، عبادت‌کنندگان را به سه دسته تقسیم می‌کند:

۱. آنان که از ترس عبادت می‌کنند – عبادت بردگان.

۲. آنان که برای پاداش عبادت می‌کنند – عبادت تجّار.

۳. آنان که از سر محبت عبادت می‌کنند – عبادت آزادگان.

آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که انگیزه اصلی شما از نماز، روزه، دعا و دیگر عبادات چیست؟

آیا ترس از جهنم یا طمع بهشت، محرک اصلی شماست؟ یا آنکه قلب شما چنان به جمال حق پیوسته که عبادت، نفسِ کشیدن شده است؟

عبادت آزادگان، نه از روی ترس است و نه برای معامله؛ بلکه از سر شوق و انس است.

اینان نه بنده‌ای ترسو هستند و نه تاجری حسابگر؛ بلکه عاشقی هستند که محبوب را برای خودش می‌خواهند، نه برای پاداش و نه از بیم عقاب.

این عبادت، برترین و اصیل‌ترین نوع بندگی است؛ زیرا از رابطه‌ای عمیق و عاطفی با خدا سرچشمه می‌گیرد.

اگر می‌خواهیم عبادت‌مان زندگی‌بخش و نورانی باشد، باید خود را از مرحله ترس و معامله فراتر برده و به حریم محبت وارد شویم.

امام زمان و اخلاق عملی؛ چگونه احساس حضور امام، رفتار ما را متحول می‌کند؟

یکی از پرسش‌های مهم در مباحث مهدویت این است: این اعتقاد چه تاثیری بر زندگی روزمره و اخلاق من دارد؟

اگر پاسخ ما تنها به “انتظار فرج” محدود شود، بخش عظیمی از مفهوم امامت را نادیده گرفته‌ایم.

آنچه از مطالعه این متن برمی‌آید، این است که آگاهی از “امامت باطنی” و “هدایت وجودی” امام، قدرتمندترین محرک برای اصلاح رفتار است.

چگونه؟

· اگر باور کنم که امام ناظر من است، در گفتار و معامله و نگاه‌هایم بیشتر مراقب می‌شوم.

· اگر باور کنم که امام دلسوز من است، در مشکلات احساس تنهایی نمی‌کنم و برای جلب محبت او تلاش می‌کنم.

· اگر باور کنم که امام کارگزار خدا در زمین است، برای رضایت او بیشتر در خدمت بندگان خدا می‌کوشم.

داستان غلام سیاه امام حسین(ع) — که لقمه خود را به سگِ بستان امام داد زیرا هر دو را بنده امام می‌دانست — نشان می‌دهد که “معرفت امام” چگونه انسان را به اوج ادب و اخلاق می‌رساند.

یا روایت علی بن مهزیار که امام زمان(عج) به او فرمود: «از وقتی تو را دیدم، لحظه‌ای از یادت غافل نبوده‌ام.» این محبت بی‌کران، مسئولیت ما را در قبال چنین مولای مهربانی صدچندان می‌کند.

این باور، نه یک عقیده انتزاعی، که یک کارگاه عملی خودسازی است. اگر آن را در جان خود زنده کنیم، زندگی‌مان رنگ خدایی می‌گیرد.

· حدیث معرفت امام: «مَن ماتَ و لَم یَعرِفْ امامَ زمانِهِ ماتَ میتَةً جاهِلیَّةً» (کسی که بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است).

· دعای غلام سیاه امام حسین(ع): «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَلِسَيِّدِي وَ بَارِكْ لَهُ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى أَبَوَيْهِ» (خدایا! برای من و آقایم آمرزش بخواه و برای او برکت قرار ده، همان‌گونه که بر پدرانش برکت دادی).

· گفتگوی امام زمان(عج) با علی بن مهزیار: «یا علی! چقدر روزها را شمردم تا تو را ببینم… از وقتی که تو را دیدم، تصویر تو در ذهن من است و حتی یک لحظه هم از یاد تو غافل نبوده‌ام.»

· آیه قرآن درباره امامت ابراهیم(ع): «وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً» (و هنگامی که ابراهیم را پروردگارش با کلماتی آزمود و او آن‌ها را به انجام رساند، فرمود: من تو را برای مردم پیشوا قرار دادم). (سوره بقره، آیه ۱۲۴)

 هدایت باطنی؛ نوری که حتی در غیبت امام زمان در زندگی ما می‌درخشد

وقتی سخن از امام زمان (عج) به میان می‌آید، بسیاری از ما به یاد ظاهرِ قضیه می‌افتیم: امام غایبی که روزی خواهد آمد و جهان را پر از عدل می‌کند. اما آیا نقش امام تنها منحصر به زمان ظهور است؟

متن عمیق “نگاهی دوباره به جایگاه امام زمان” به ما یادآوری می‌کند که امامت، پیش از هر چیز، یک “هدایت باطنی” است.

یعنی امام، حتی در دوران غیبت، به قلب‌ها و اعمال ما اشراف دارد، زمینه‌های رشد و هدایت ما را فراهم می‌کند و مانند خورشید پشت ابر، نورش به زندگی‌مان می‌تابد.

این نگاه، زندگی ما را دگرگون می‌کند. اگر باور کنیم که لحظه‌به‌لحظه در محضر امام حاضریم، همان‌گونه که اگر در حضور یک مرجع بزرگ باشیم مراقب گفتار و کردار خود هستیم، در تمام زندگی‌مان دقت و معنویت خاصی جاری می‌شود.

این همان “معرفت امام” است که در روایت آمده: «مَن ماتَ و لَم یَعرِفْ امامَ زمانِهِ ماتَ میتَةً جاهِلیَّةً». این معرفت، تنها دانستن نام و نسب نیست؛ بلکه شناخت نقش زنده و فعال امام در نظام هستی و در زندگی شخصی خودمان است.

معرفت؛ کلید اصلی خوف و امید واقعی

چرا برخی از مردم از خدا نمی‌ترسند؟ چرا برخی دیگر، آن‌قدر در ترس فرو می‌روند که از رحمتش ناامید می‌شوند؟ پاسخ در یک کلمه است: معرفت.

مقام معظم رهبری در شرح حدیث خوف و رجاء می‌فرمایند: «هرچه معرفت انسان بیشتر باشد، خوف بیشتر است.»

یک کودک دو‌ساله از یک فرد قدرتمند نمی‌ترسد، چون قدرت او را درک نمی‌کند. اما یک بزرگسال که می‌داند آن فرد چه توانایی‌هایی دارد، با احترام و احتیاط با او برخورد می‌کند.

در برابر خدا نیز چنین است: اگر عظمت او را بشناسیم، هم خوفی سالم در دل ما می‌نشیند — نه ترسی فلج‌کننده — و هم امیدی واقعی به رحمتش پیدا می‌کنیم. این معرفت، از طریق تفکر در آیات الهی، مطالعه سخنان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و خلوت با خدا در نماز و دعا به دست می‌آید.

پس اگر احساس می‌کنیم خوف یا امیدمان در برابر خدا متعادل نیست، باید در شناخت خود از خدا بازنگری کنیم. زیرا تنها با شناخت واقعی پروردگار است که می‌توان هم از او ترسید و هم به او امید بست — نه از روی جهل، بلکه از روی آگاهی.

تعادل طلایی: چگونه هم از خدا بترسیم، هم به او امید داشته باشیم؟

در روایتی عمیق از امام صادق (علیه‌السلام) آمده است: «آن‌چنان به خدا امید داشته باش که تو را بر معصیت او گستاخ نسازد، و آن‌چنان از خدا بترس که تو را از رحمتش ناامید نکند.»

این کلام، کلید یک زندگی متعادل و پویای معنوی است. بسیاری از ما در میانه دو سر طیف گرفتاریم: یا چنان غرق در امید بی‌حد به رحمت خدا می‌شویم که گویی گناه برایمان بی‌تفاوت است، یا چنان در ترس و هراس از عذاب الهی فرو می‌رویم که از رحمت بی‌کران او ناامید می‌شویم.

امام (ع) به ما می‌آموزد که رجاء (امید) و خوف (ترس) دو بال پرواز به سوی خدایند. اگر یک بال شکسته باشد، پرواز ممکن نیست.

امید بی‌حد، ما را به «اغترار بالله» می‌کشاند؛ حالتی که انسان گمان می‌کند هرچه بکند، خدا او را می‌بخشد. اما ترس بی‌اندازه نیز انسان را از حرکت بازمی‌دارد و او را در ناامیدی فرو می‌برد.

راه میانه این است: هم با توکل و امید به لطف خدا زندگی کنیم، هم با وقار و خوف از مقامش، مرزهای حریمش را پاس بداریم. این تعادل، زندگی را هم با معنا می‌کند و هم با حرکت.

صبر؛ سرمایه‌ای که انسان را به فرشته‌گی نزدیک می‌کند

امام علی (علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «نزدیک است که انسان عفیف از شدت پاکی، فرشته‌ای از فرشتگان خدا شود». این سخن گواهی است بر اینکه صبر و عفت تنها یک فضیلت اخلاقی نیست، بلکه پلی است برای تبدیلی وجودی.

گاهی صبر در برابر گناه چنان سنگین است که انسان احساس می‌کند در حال از دست دادن بخشی از زندگی است. اما در حقیقت، او در حال به دست آوردن حیاتی بالاتر است.

در روایت است که کسی که عاشق شود، اما برای پاسداری از حریم الهی عفت پیشه کند و در این راه حتی جان بسپارد، نزد خدا شهید محسوب می‌شود.

این نشان می‌دهد که ارزش صبر بر گناه و مقاومت درونی، گاهی از شهادت در راه خدا کمتر نیست. زیرا این نبرد، نبردی است در سکوت، بدون تشویق مردم، و در تنهایی.

پس بیایید صبر را همچون گنجی پنهان ببینیم که نه تنها دنیای ما را آرام می‌کند، بلکه آخرت ما را نیز نورانی می‌سازد.

 نفس اماره؛ بزرگترین دشمن درونی و هنر ایستادگی در برابر آن

در روایتی از معصومین (علیهم‌السلام) آمده است: بدترین دشمن تو، نفسی است که بین دو پهلویت جای گرفته. این دشمن درونی — نفس اماره — هر لحظه ما را به سوی گناه، سستی در عبادت و بی‌تابی در مصیبت می‌کشاند.

اما چرا مبارزه با این دشمن، از جنگ با دشمنان بیرونی سخت‌تر است؟ زیرا نفس اماره با ما زندگی می‌کند، با زبان خودمان با ما سخن می‌گوید و خواسته‌هایش را به رنگ خواسته‌های منطقی و طبیعی نشان می‌دهد.

اینجاست که صبر به میدان می‌آید. صبر در اینجا تنها تحمل درد نیست؛ هنر ایستادگی در برابر طوفان خواهش‌های نفس است. مانند کسی که در اوج جوانی و غریزه، چشم خود را از نگاه حرام می‌بندد — نه به خاطر ترس از مردم، بلکه به خاطر خشنودی خدا. این صبر، شجاعتی خاموش اما عمیق است.

اگر بتوانیم در این نبرد درونی پیروز شویم، گوی بزرگترین جهاد را به دست آورده‌ایم. جهادی که پیامبر (ص) فرمودند: «مجاهد کسی است که با نفس خویش بجنگد».

سه آزمون صبر که هر روز با آن روبرو می‌شویم

امام علی (علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه صبر را در سه موقعیت کلیدی ترسیم می‌کنند: صبر در مصیبت، صبر بر طاعت الهی و صبر از معصیت. این سه موقعیت، آزمون‌های روزانه هر انسانی در مسیر زندگی است.

۱. صبر در مصیبت:

زندگی همراه با از دست دادن‌ها و رنج‌هاست. صبر در این لحظات به معنای تسلیم شدن نیست، بلکه به معنای حفظ تعادل و ایمان در طوفان حوادث است. کسی که در مصیبت صبر می‌کند، هم اجر اخروی می‌برد و هم عزت نفس خویش را حفظ می‌کند.

۲. صبر بر طاعت:

عبادت‌هایی مانند نماز، روزه، خمس و حج، گاهی با سختی‌هایی همراه است. نفس انسان به راحتی طبعاً از این تکالیف گریزان است. اما صبر بر این طاعت‌ها، پلی است به سوی رضایت الهی و آرامش ابدی.

۳. صبر از معصیت:

گناهان در کمین نشسته‌اند — از نگاه حرام تا سخن ناروا. صبر در اینجا یعنی ایستادگی در برابر وسوسه‌های نفس. این نوع صبر شاید سخت‌ترین نوع باشد، زیرا دشمن، درون خود ماست.

این سه نوع صبر، هر کدام تلخ اما درمانگرند. مانند گیاه صبره که با وجود تلخی، شفابخش است. اگر بتوانیم در این سه میدان صبر پیشه کنیم، نه تنها از گناهان دور می‌مانیم، بلکه به مقام «صابران» نزد خداوند نائل می‌شویم.

صبر؛ شجاعتی که کمتر کسی از آن سخن می‌گوید

در فرهنگ دینی و اخلاقی ما، صبر همواره به عنوان فضیلتی بزرگ ستایش شده است. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که صبر می‌تواند نوعی شجاعت باشد؟ در حکمت چهارم نهج‌البلاغه، امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «لصبر شجاعتاً» — صبر، شجاعت است. اما چگونه؟

ما معمولاً شجاعت را در میدان نبرد یا در برابر خطرات بیرونی تصور می‌کنیم. اما شجاعت واقعی گاهی در سکوت و مقاومت درونی معنا می‌یابد. صبر در مصیبت، صبر بر طاعت الهی و صبر در برابر گناه، هر سه نیازمند ایستادگی در برابر نفس اماره است — همان دشمنی که از همه نزدیک‌تر و خطرناک‌تر است.

نفس انسان همواره او را به سمت آسایش‌طلبی، لذت‌جویی سریع و فرار از درد می‌کشاند. مقاومت در برابر این تمایل، نیازمند شهامتی است که کمتر از شجاعت در میدان جنگ نیست. کسی که در روز گرم تابستان روزه می‌گیرد، کسی که در فقدان عزیزی جزع و فزع نمی‌کند، و کسی که در برابر گناه چشم می‌پوشد، در واقع شجاعانه‌ترین نبرد درونی را پشت سر می‌گذارد.

پس بیایید صبر را نه نشانه ضعف، بلکه نماد شجاعت بدانیم. شجاعتی که ریشه در ایمان و عقلانیت دارد و انسان را به مقامات والای معنوی می‌رساند.

مدیریت احساس ترس و ناامنی: راهکارهای عملی و فوری

· احساس ناامنی زمانی خطرناک می‌شود که تبدیل به الگوی غالب در زندگی شود

· این حالت منجر به کاهش کارایی، خستگی مزمن و آسیب به روابط می‌شود

· ریشه اصلی اغلب کاهش عزت نفس است که چرخه معیوبی ایجاد می‌کند

🛠 ۷ راهکار عملی و فوری:

۱. مدیریت مصرف دیجیتال

· استفاده قطعه‌قطعه: ۱۵ دقیقه استفاده → ۵ دقیقه استراحت

· جلوگیری از مسخ‌شدن ذهن در فضای مجازی

۲. ایجاد عادت‌های جایگزین

· پیاده‌روی کوتاه، کاردستی

· فعالیت‌هایی که دوپامین سالم تولید می‌کنند

۳. انتخاب محتوای هدفمند

· دنبال کردن صفحات آموزشی و انگیزشی

· کاهش مصرف محتوای صرفاً سرگرمی‌کننده و ظاهرگرا

۴. زمان‌های بدون صفحه‌نمایش

· ۶۰ دقیقه در روز بدون موبایل، تبلت یا تلویزیون

· فرصتی برای آرامش واقعی ذهن

۵. افزایش آگاهی رسانه‌ای

· درک واقعیت پشت صحنه محتوای مجازی

· تشخیص تفاوت نمایش و واقعیت زندگی‌ها

۶. تشویق به خلق کردن

· تولید محتوا، طراحی، پروژه‌های شخصی

· تقویت اعتمادبه‌نفس از طریق خلق ارزش

۷. ورزش منظم

· ۳۰ دقیقه ورزش روزانه

· تاثیر قوی‌تر از داروهای ضدافسردگی خفیف

💡 نکته کلیدی:

· بزرگترین اشتباه: ساده‌انگاری تاثیر فضای مجازی بر شیمی مغز

· بزرگترین امید: تبدیل تهدید به فرصت با استفاده آگاهانه

این راهکارها نشان می‌دهند که با اقدامات کوچک اما مستمر می‌توان چرخه ترس و ناامنی را شکست و به جای قربانی شرایط بودن، معمار سلامت روان خود شد.

پولداری؛ چاقوی دو لبه

الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا (کهف:۴۶) مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگی دنیا هستند، ولی اعمال شایسته پایدار نزد پروردگارت از جهت پاداش بهتر و از لحاظ امید داشتن به آنها نیکوتر است. آیا قرآن کریم با پول و پولداری موافق است یا مخالف است؟

آیا انسان در زندگی به دنبال پول و پول درآوردن باشد خوب است یا بد است؟ در این آیه خداوند می فرماید که مال و از جمله پول، زینت زندگی دنیاست؛ پس پول خوب است. اما در آیات دیگری می‌گوید که مال و از جمله پول بد است (همزه: ۴- ۲).

از این آیات می‌توان فهمید که هدف پول و پولداری از خود پول و پولداری مهم تر است. اگر هدف از پول درآوردن این باشد که انسان از پول برای رفع احتیاجات زندگی و کمک به دیگران و حمایت از جامعه اسلامی و تأمین معاش و حفظ آبرو و عبادت حضرت حق استفاده کند، مطلوب و ممدوح است؛ اما اگر پول درآوردن، احساس بی نیازی از خداوند را در انسان افزایش دهد و به طغیان فرد ختم شود (علق: ۷- ۶) و پول، انسان را به وادی خود برتر بینی و تبختر بکشاند (کهف: ۳۴) و علاقه شدید به پول را در انسان افزایش دهد به طوری که پیوسته پول جمع کند و برای گره گشایی از مشکلات دیگران یا حتی خود استفاده نکند (فجر: ۲۰) و طمع پول در درونش خانه کند (مدثر: ۱۵- ۱۲)، این پول و پولداری مذموم و بد است.

پس، پول یک چاقوی دو لبه است و بستگی دارد که ما با چه هدفی و چگونه و در چه راهی از آن استفاده کنیم. از این رو، قرآن کریم، مال و ازجمله پول را نوعی امتحان برشمرده است (تغابن:۱۵).

وقتی انسانی، پولی به دست می‌آورد؛ امتحانش آغاز می‌شود. اگر از آن پول، در راه رشد خود و دیگران بهره جست، امتحانش را خوب داده است و اگر از آن پول، در جهت سقوط خود و دیگران استفاده کرد، مردود شده است.

بنابراین، توجه به پول و پولداری و خلق پول و احترام به انسان‌های پولدار متعهد، یکی از ارزش های جامعه اسلامی است. در برابر آن، پول‌پرستی، علاقه شدید به پول، استفاده نادرست از پول و احترام به انسان پولدار

جدال و شوخی بی‌رویه؛ دو آفت شخصیت و احترام (بر اساس حدیث امام حسن عسکری علیه‌السلام)

الإمامُ العسكريُّ عليه السلام : لا تُمارِ فيَذهَبَ بَهاؤكَ ، ولاتُمازِحْ فيُجتَرأَ علَيكَ .

[ تحف العقول : 486. ]

امام عسكرى عليه السلام: مجادله مكن كه احترامت از بين مى رود و شوخى مكن كه بر تو گستاخ مى شوند.

گاهی کارهایی که از ما سر می زند، شکوه و شوکت و موقعیت ما را در نظر دیگران از بین می برد. یکی از این کارها «جدال» است. مراء هم که در حدیث آمده، به همین معناست. «مزاح» عامل دیگری برای کاستن از عزّت و موقعیّت ماست. جرّو بحث بیهوده، انسان را سبک می کند. بعضی ها هنگام مجادله و بحث و کشمکشهای لفظی، چون در پی غلبه برطرف مقابل هستند، به هر شکلی و با هر سخنی سعی می کنند ما را شکست دهند. این سبب می شود آبرو و حیثیت ما مخدوش گردد. در مورد شوخی هم همین طور است.از قدیم گفته اند: ز شوخی بپرهیز ای با خردکه شوخی تو را آبرو می برد گرچه تند خویی و خشک بودن بد است و دین ما مزاح و مطایبه و خوش خلقی را تمجید کرده و شوخی را از ویژگیهای اخلاقی مؤمن دانسته است،این واقعیت را هم نمی توان نادیده گرفت که شوخی، گاهی وقار و سنگینی شخص را از بین می برد، دیگران پررو و گستاخ می شوند، حریمها را مراعات نمی کنند و حرفهای سبک و دور از ادب می زنند. پس هرچیز به اندازه اش نیکوست. در شوخی و مزاح هم باید حدّو اندازه را نگه داشت و به عرصه ی لودگی و سبکی و بی ادبی وارد نشد. جدل و چالشهای بیهوده، فرد را سبک می سازد. شوخی های خارج از نزاکت هم،دیگران را گستاخ می سازد. اندازه نگه دار،که اندازه نکوست

دستورالعمل نورانیت: درس‌های اخلاقی عرفانی برای زندگی امروز از آیت‌الله فاطمی‌نیا(ره)

این مجموعه کلام نورانی از عارف واصل، آیت‌الله سید عبدالله فاطمی‌نیا (رحمة‌الله‌علیه)، دستورالعملی کاربردی برای سلوک عملی در دنیای امروز است. ایشان با بیانی روان و مثال‌هایی ملموس، رابطه مستقیم اعمال روزمره با نورانیت باطن و سرنوشت اخروی را ترسیم می‌کنند.

تحلیل محوری آموزه‌ها بر اساس محورهای کلیدی

۱. رابطه گناه و عمل صالح با عالم برزخ

· تاریکی‌بخش‌ها: ایشان غیبت، تهمت و آبروریزی را از عوامل اصلی تاریکی برزخ می‌دانند. این گناهان، قلب را تیره و از نورانیت می‌کاهند. این مفهوم با آیه شریفه «وَلَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا…» (حجرات: ۱۲) و حدیث مشهور «الغیبة أشد من الزنا» هم‌خوانی کامل دارد.

· روشنایی‌بخش‌ها: در مقابل، گره‌گشایی از کار مردم را نورافزای برزخ معرفی می‌کنند. این عمل، مصداق بارز «إِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَىٰ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینِ…» (بقره: ۱۷۷) و تجلی حدیث شریف «مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللَّهُ عَنْ قَلْبِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ» است.

۲. آداب معاشرت و گفتار

· پرهیز از حاضر جوابی و مشاجره: تأکید بر «تأمل» پیش از پاسخ، نشانه خردمندی و جلوگیری از پشیمانی است. مشاجره و تندی، حتی در حق، برکت و نور باطن را نابود می‌کند. این آموزه، عینیت بخشیدن به آیه «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا» (فرقان: ۶۳) است.

· تقوای لسانی: هشدار ایشان درباره غیبت در میان متدینین، یادآور حدیث تکان‌دهنده‌ای است که می‌فرماید: «إِنَّ الْعَبْدَ لَیَتَکَلَّمُ بِالْکَلِمَةِ مِنْ سَخَطِ اللَّهِ لَا یُلْقِی لَهَا بَالًا یَهْوِی بِهَا فِی جَهَنَّمَ» (بنده کلمه‌ای از سخن خدا را می‌گوید و به آن توجهی ندارد، پس به سبب آن در جهنم فرو می‌افتد).

· گوش دادن کامل: نیمه‌کاره رها کردن سخن دیگران، نشانه بی‌احترامی و مانع فهم کامل است. این ادب، از «وَقُلْ لِعِبَادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» (اسراء: ۵۳) سرچشمه می‌گیرد.

۳. اخلاق، شرط اعمال عبادی

· نقد عبادت بی‌اخلاق: ایشان سفرهای مکرر عمره و نمازهای زیاد را بدون اصلاح عیوب اخلاقی و رعایت حقوق والدین و خانواده بی‌اثر می‌دانند. این نگاه، تفسیر عملی حدیث پیامبر(ص) است: «أَلاَ وَ إِنَّ فِی الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ کُلُّهُ… أَلاَ وَ هِیَ الْقَلْبُ» (آگاه باشید! در بدن پاره‌گوشتی است که اگر اصلاح شود، تمام بدن اصلاح می‌شود… آن قلب است).

· اولویت صفات عالیه: تأکید ایشان بر «یک خشم فروخوردن» و «یک دل شاد کردن» به جای هزار رکعت نماز، نشان می‌دهد که اساس دین، اخلاق و تربیت نفس است. این همان «جهاد اکبر» است که مقدمه و شرط اعمال دیگر است.

۴. راز موفقیت در سلوک: لطافت روح

· لطافت شرط دریافت: قسم ایشان به حضرت زهرا(س) درباره ضرورت لطافت، کلید دریافت معارف الهی است. روح خشن و پرخاشگر، جایگاه نزول انوار الهی نیست. این لطافت، همان «قلب سلیم» است که در آیات قرآن آمده.

· آرامش در خانواده: نهی از انتشار اخبار منفی در خانه، توصیه‌ای حکیمانه برای حفظ «سَکَن» و آرامش خانواده است که در آیه «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا…» (روم: ۲۱) به آن اشاره شده است.

جمع‌بندی و پیام کلیدی

آیت‌الله فاطمی‌نیا(ره) در این سخنان، دین را از قالب خشکِ صرفاً عبادی، به یک نظام زنده اخلاقی-عملی تبدیل می‌کنند که آخرت، در باطن اعمال دنیایی ما ساخته می‌شود. مسیر نورانیت، نه از انزوای کامل، که از «اصلاح روابط» (با خدا، خود، خانواده و مردم) و «کنترل زبان و خشم» می‌گذرد. بزرگ‌ترین عبادت، اخلاق نیکو است و رستگاری، در گرو لطافت روح و خدمت خالصانه به خلق.

 بهشت در گروی احترام؛ حدیثی آسمانی از حضرت فاطمه(س) درباره جایگاه مادر

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا، وَ الْزَمْ رِجْلَهَا فَثَمَّ الْجَنَّةَ»

(کنز العمّال،جلد ۱۶، صفحه ۴۶۲، حدیث ۴۵۴۴۳)

پیوسته در خدمت (و پای‌بند فرمان) مادر باش، چرا که بهشت زیر پای مادران است؛ و (اگر چنین کنی) آنجاست که بهشت را می‌یابی.

این کلام نورانی از بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا(س)، به عنوان بلندترین و گویاترین بیانیه درباره مقام مادر در فرهنگ اسلامی شناخته می‌شود. این حدیث، دو مفهوم کلیدی را در هم می‌آمیزد: تکلیف و تعهد انسان نسبت به مادر، و پاداش بی‌نهایت این عمل.

نکات تفسیری:

۱. فرمان عمل‌محور (الْزَمْ رِجْلَهَا):

    عبارت «لازمش شو» یا «پایبندش باش»، فراتر از احترام زبانی است. این عبارت دستوری است برای همراهی عملی، خدمت‌رسانی، اطاعت در مشروع و مراقبت دائم از مادر. این همان «برّ» (نیکی کامل) است که بارها در قرآن در کنار توحید قرار گرفته: «وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ…» (احقاف: ۱۵).

۲. چرایی این فرمان (فَإِنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا):

    این بخش، حکمت و فلسفه این تأکید را نشان می‌دهد. مادر، با درد زایمان، شیردهی و شب‌بیداری‌ها، نمونه‌ی مجسم ایثار و عشق بی‌منت است. بهشت، پاداش چنین فداکاری‌ای است و راه رسیدن به آن پاداش، احترام به صاحب آن فداکاری است. این جمله به ما یادآوری می‌کند که رضایت مادر، دروازه رضایت خدا و در نتیجه، دروازه بهشت است. این معنا در روایات دیگر نیز آمده، مانند حدیث مشهور: «رِضَا الرَّبِّ فِي رِضَا الْوَالِدِ» (رضای خدا در رضای پدر و مادر است).

۳. تأکید بر نتیجه (فَثَمَّ الْجَنَّةَ):

    تکرار عبارت «آنجاست بهشت»، قطعیت و بی‌چون‌وچرایی این وعده الهی را نشان می‌دهد. این یک معامله پر سود معنوی است: خدمت به مادر = کسب بهشت. این سخن، به ویژه از زبان کسی است که خود «ام ابیها» (مادر پدرش) خوانده می‌شد و تجسم کامل دختری فداکار بود.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

این حدیث، یک چراغ راه همیشگی برای همه انسان‌هاست. پیام حضرت زهرا(س) این است:

· بهشت، انتزاعی و دور نیست؛ زیر پای مادر شماست.

· راه رسیدن به سعادت ابدی، از خدمت به کسی می‌گذرد که زندگی ابدی شما را با زندگی دنیوی خود خرید.

· احترام به مادر، یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت دینی و انسانی برای رستگاری است.

این کلام، پاسخی محکم به فرهنگ فردگرایی امروز است و یادآور می‌کند که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری معنوی، محبت و خدمت به والدین، به ویژه مادر است.

تضمین دیدار با منجی؛ پاداش یک ذکر استمراری

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «مَنْقالَ بَعدَ صَلوةِ الْفَجْرِ و بَعدَ صَلوةِ الظُّهرِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد و عَجِّل فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ مِن آلِ مُحَمَّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» ترجمه:هر کس پس از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ»، از دنیا نمی‌رود مگر آنکه قائم از آل محمد (عج) را درک می‌کند.

📚بحار الأنوار، جلد ۵۳، صفحه ۱۷

این روایت نورانی از امام صادق(ع)، بر اهمیت و استمرار ذکر صلوات همراه با دعای تعجیل فرج در دو وقت کلیدی روز (پس از نماز صبح و ظهر) تأکید می‌ورزد و پاداشی عظیم برای آن بیان می‌کند.

نکات تفسیری

۱. استمرار و زمان‌بندی: تأکید بر دو نماز صبح (آغاز فعالیت روز) و ظهر (میانه روز)، نشان‌دهنده استمرار و تداوم این یاد و دعا در متن زندگی روزمره است. این دستور، یاد امام زمان(عج) و آرزوی فرج را از یک احساس دوره‌ای، به یک عقیده و عمل همیشه حاضر در زندگی مؤمن تبدیل می‌کند.

۲. صلوات به‌عنوان کلید: صلوات بر محمد(ص) و آل‌محمد(ع)، خود یک عبادت مستحب مؤکد و وسیله تقرب به خدا است. پیوند آن با دعای فرج نشان می‌دهد که محبت و ولایت اهل‌بیت(ع) و انتظار فرج، دو روی یک سکه هستند. انسان نمی‌تواند منتظر امام زمان باشد، اما با ذکر صلوات، پیوند خود را با سلسله ولایت مستحکم نکند.

۳. معنای «لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ»: 

این وعده امام صادق(ع)را می‌توان به دو وجه تفسیر کرد: 

وجه ظاهری و امیدبخش:این یک بشارت بزرگ الهی برای منتظران راستین است که خداوند به برکت این ذکر استمراری، عمرشان را به زمان ظهور می‌رساند تا شاهد آن عصر طلایی باشند. 

وجه معنوی و قطعی:حتی اگر شخص قبل از ظهور از دنیا برود، «ادراک قائم» می‌تواند به معنای «درک کردن حقیقت امامت، آرمان‌ها و اهداف آن حضرت» و یا «حضور در سپاه یاری‌گر او به روح و اراده» باشد. چنین کسی در قیامت از یاوران و پیروان آن حضرت محسوب می‌شود. این مفهوم با روایت «مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً» هم‌سو است.

۴. کارکرد تربیتی این ذکر: تکرار روزانه این دعا

یاد امام زمان(عج) را در قلب زنده نگه می‌دارد. 

نگاه انسان را از مشکلات کوچک روزمره، به آرمان بزرگ جهانی می‌کشاند. 

آرزوی فرج را به یک خواسته قلبی و دغدغه اصلی تبدیل می‌کند.

جمع‌بندی:

امام صادق(ع) در این حدیث، یک «برنامه عملی ساده و روزانه» برای زنده نگه‌داشتن روحیه انتظار و پیوند با امام عصر(عج) ارائه می‌دهند. این کار، نه تنها یک عمل مستحب مؤکد است، بلکه نشانه عهد و پیمان با ولایت و اعلام آمادگی برای ظهور است. این روایت، نویدی روشن و امیدبخش برای همه کسانی است که آرزوی تحقق عدالت جهانی را در دل دارند.

سه شهیدی که در روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ به دستور محمد رضا شاه پهلوی در دانشگاه تهران با شلیک تیر مستقیم جنگی کشته شدند. این‌ها به روابطِ ایران بعد از کودتا با انگلیس و آمریکا معترض بودند …

این دانشجویان اولین گروهی بودند که سال ۳۲ شعار “مرگ بر آمریکا” سر دادند.

سه کلید رستگاری: تقوا، توسل، جهاد، تفسیر آیه ۳۵ سوره مائده در پرتو روایات

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ جَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»

(سوره مائده، آیه ۳۵)

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا پروا کنید و برای تقرب به سوی او، وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید.

این آیه شریفه، خطاب به مؤمنان، یک نقشه راه سه‌مرحله‌ای برای رسیدن به رستگاری حقیقی ترسیم می‌کند: تقوا، توسل و جهاد. روایات اهل‌بیت(ع) هر یک از این مفاهیم را به شکلی عمیق و کاربردی تبیین کرده‌اند.

تحلیل سه فرمان الهی

۱. اتَّقُوا اللَّهَ (از خدا پروا کنید):

    این اولین و زیربنایی‌ترین گام است. تقوا به معنای پرهیزگاری، خویشتن‌داری و قرار دادن یک حصار محافظ بین خود و هر آنچه خشم خدا را برمی‌انگیزد، است. تقوا شرط قبولی تمام اعمال بعدی است.

۲. ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ (به سوی او وسیله بجویید):

    این فرمان، قلب این آیه و محور گسترده‌ترین تفاسیر است. «وسیله» در لغت به معنای هر آن چیزی است که باعث نزدیکی و تقرب به دیگری می‌شود. * مفهوم عام وسیله (همان‌طور که در تفسیر نمونه و نهج‌البلاغه آمده):شامل هر عمل نیک و پسندیده‌ای می‌شود که انسان را به خدا نزدیک می‌کند: ایمان، نماز، روزه، زکات، حج، صله‌رحم، انفاق پنهان و آشکار، جهاد و… . امام علی(ع) در خطبه ۱۱۰ نهج‌البلاغه به زیبایی این مصادیق را برمی‌شمارند. 

مفهوم خاص وسیله (همان‌طور که در روایات تأکید شده):برترین مظهر وسیله، وجود مقدس پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) هستند. آنان واسطه فیض الهی، تجلی کامل اطاعت و راهنمایان راستین به سوی خداوندند. روایات متعددی از منابع معتبر شیعه (مانند تفسیر قمی، عیون اخبار الرضا، الکافی و الأمالی) بر این معنا تصریح دارند که ولایت و تمسک به اهل‌بیت(ع)، عالی‌ترین وسیله تقرب است. رسول خدا(ص) فرمودند: «ایشان (ائمه) چنگاویز محکم و دستگیره استوار و وسیله به سوی خدا هستند.»

۳. وَ جَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ (و در راه او جهاد کنید):

    جهاد، مرحله عمل و تلاش مجاهدانه در مسیر تحقق تقوا و توسل است. این جهاد، تنها جنگ نظامی نیست، بلکه جهاد اکبر (مبارزه با نفس) و هرگونه تلاش در راه گسترش دین، دفاع از حق و انجام وظیفه را شامل می‌شود. جهاد، میوه تقوا و تجلی عملی توسل است.

نکته کلیدی و جمع‌بندی:

این سه دستور، یک سیر منطقی و به هم پیوسته را نشان می‌دهند:

· تقوا (اصلاح درون و رابطه با خدا)،

· توسل (اخذ راهنمایی و استفاده از بهترین ابزارها و الگوها برای تقرب)،

· جهاد (تلاش و پایداری در میدان عمل).

وسیلۀ تقرب، هم «چیستی» دارد (اعمال نیک) و هم «کیستی» دارد (اهل‌بیت عصمت و طهارت). ایمان واقعی، مجموعۀ این سه است: باطنی پاک (تقوا)، ارادتی آگاهانه به اولیای الهی (توسل) و عملی پیگیر و فداکارانه (جهاد). رستگاری، پاداش این مسیر ترکیبی است.

پیام کاربردی برای امروز:

در زندگی امروز، رستگاری در گرو آن است که:

۱.مراقب اعمال و نیات خود باشیم (تقوا).

۲.برای رشد معنوی، به سراغ بهترین الگوها (اهل‌بیت) و بهترین اعمال (فرائض و نوافل) برویم (توسل).

۳.در راه دفاع از حق، خدمت به مردم و اصلاح خود و جامعه، تلاشی خستگی‌ناپذیر داشته باشیم (جهاد).

یک زیپ باز؛ یک درس بزرگ درباره توجه، پوشش و آرامش اجتماعی

🔻وارد کلاس شدم به عمد با زیپ شلوار نبسته!

خواستم عکس العمل دانشجویان کلاس را بسنجم و مطلبی را هم که میخواستم، تبیین کنم براش دلیل منطقی داشته باشم.

اولش کسی متوجه نشده بود کم کم بهم رسوندن زیپ شلوار استاد بازه…

دخترها پوزخند پنهانی میزدند و پسرها زیر لب با هم پچ پچ میکردند…

یکی دو نفر خواستن موضوع رو به من منتقل کنند با ممانعت عده دیگری مواجه شدند…

که یعنی بزار بخندیم…

منم ضمن اینکه همگی رو زیر نظر داشتم طبق روال درس را دنبال کردم.

نزدیک آخرهای زمان کلاس بدون اینکه به پائین نگاه کنم روی تخته سیاه نوشتم زیپ شلوارمن پایین بود…اشکالی داره؟؟!!

یهو انگار کلاس با تنفس جدیدی مواجه شده باشه …

چند نفری متلک گفتن چند نفری هم اظهار فضل کردند.ولی بیشتر خانمها گفتن خوب بی ادبیه اینکه فرد متشخصی چون شما اینگونه ظاهر بشوید!!

بعد نوشتم از درس امروز کسی چیزی یاد گرفت؟؟!!

 تقریبا همه گفتن نه…

چون اصلا حواسمون جای دیگه ای متمرکز شده بود!!!

گفتم پس یک زیپ کوچولو میتواند یک نفر باشخصیت رو تنزل بدهد…

دوم اینکه میتواند روی ذهن دیگر تاثیر بگذارد…

حال پاسخ بدهید وقتی دکمه روی سینه دختر خانمی باز میماند…

پاچه شلوار خانمی تا نزدیکی های زانو باز و عریان می شود 

وقتی گوشواره و گردنبند و آرایش موهای خانمی با رنگ آمیزی غلیظ و چشم نواز مواجه میشود…

آیا تنزل شخصیت ایجاد نمی کند

آیا…

حواس دیگران را پرت نمیکند …

به نظر شما قباحت زیپ باز شلوار آقایون بیشتر است یا عریانی اندام یک زن 

آیا شما نمی توانستید بدون توجه به زیپ شلوار تمام حواستان را معطوف درس کنید.

پس یادتان باشد حجاب و پوشش برای حفظ آرامش زن و مرد در جامعه لازم است .

دنیا در نگاه علی(ع): نرمی مار، زهر مرگ!

وَ قَالَ (علیه السلام):

“مَثَلُ الدُّنْيَا كَمَثَلِ الْحَيَّةِ، لَيِّنٌ مَسُّهَا وَ السَّمُّ النَّاقِعُ فِي جَوْفِهَا؛ يَهْوِي إِلَيْهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ، وَ يَحْذَرُهَا ذُو اللُّبِّ الْعَاقِلُ”

و درود خدا بر او، فرمود:

“دنیا (در جنبه‌های مذموم و فریبنده‌اش) مانند مار سمی است؛ لمس آن نرم، ولی زهر کشنده در درونش دارد. انسان مغرور و نادان به سوی آن می‌شتابد و صاحب خرد فهیم از آن حذر می‌کند.”

امام علی(ع) در این تشبیه تکان‌دهنده، حقیقت دنیای مذموم (دنیایی که هدف نهایی باشد، نه وسیله) را در قالب یک تصویر روشن ارائه می‌دهند. این سخن، کلید فهم بسیاری از مفاهیم اخلاقی و تربیتی اسلام است.

نکات تفسیری:

۱. دوگانگی ظاهر و باطن (لَيِّنٌ مَسُّهَا / السَّمُّ النَّاقِعُ):

ظاهر فریبنده:دنیا با لذت‌های زودگذر، زیبایی‌ها، ثروت و مقام، «نرم» و جذاب به نظر می‌رسد. مانند پوست نرم مار که ممکن است انسان را به اشتباه بیندازد.

 باطن مرگبار:درون این ظاهر فریبنده، «زهر کشنده» نهفته است. این زهر، «غفلت از خدا»، «اسارت در هوای نفس»، «فراموشی آخرت» و نهایتاً «سقوط معنوی» است. این معنا در قرآن نیز آمده: «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ…» (حدید: ۲۰)

۲. واکنش دو گروه:

     الْغِرُّ الْجَاهِلُ (مغرور نادان): کسی که تنها ظاهر را می‌بیند و در پی لذت‌های آنی است. او از درک عمیق عواقب غافل است. «غِرّ» به کسی می‌گویند که فریب ظاهر را می‌خورد.

     ذُو اللُّبِّ الْعَاقِلُ (خردمند فهیم): کسی که با بینش عمیق، باطن خطرناک دنیا را می‌بیند. او از دنیا به اندازه ضرورت و به عنوان وسیله استفاده می‌کند، نه به عنوان هدف نهایی. این خردمندی، ریشه در تعالیم قرآنی دارد: «وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ» (آل عمران: ۱۸۵)

۳. مرز بین دنیای مذموم و مشروع:

    نکته دقیق اینجاست که امام(ع) به «دنیایی که انسان را مغرور و از خدا غافل کند» اشاره می‌فرمایند، نه به دنیایی که وسیله‌ای برای عبادت، خدمت به خلق و آبادانی باشد. در جای دیگری می‌فرمایند: «الدُّنْيَا مَزْرَعَةُ الْآخِرَةِ» (دنیا کشتگاه آخرت است). پس مشکل، از «دنیا» نیست، بلکه از «دنیازدگی» است.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

این حکمت، یک هشدار همیشگی و یک معیار سنجش است. امام(ع) به ما می‌آموزند که در برابر جلوه‌های دنیا، مانند یک طبیب حاذق باشیم که داروی شیرین اما کشنده را تشخیص می‌دهد. پیام این سخن، رهبانیت و فرار از دنیا نیست، بلکه «هوشیاری»، «میانه‌روی» و «استفاده درست از دنیا، بدون اسارت در آن» است. این نگاه، ما را از افراط (دنیاگرایی محض) و تفریط (ترک دنیای مشروع) نجات می‌دهد و راه سومی می‌گشاید: «زندگی در دنیا، با قلبی متوجه آخرت».

نردبان عبادت: وقتی مستحب‌ها، پله‌های واجب را می‌شکنند!

عَمَلِ مُسْتَحَبِّ إِنْسان را بِخدا نَزْديكْ نَمى‌گِرْدانَد، اِگَر بِواجِب زيان رَسانَد. ●لاَ قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِضِ | حکمت ۳۹ نهج‌البلاغه

این کلام نورانی امام علی(ع)، یکی از مهم‌ترین و ظریف‌ترین قواعد «مدیریت عبادی» و «اولویت‌بندی در عمل به دین» را به ما می‌آموزد. حضرت با بیانی دقیق، رابطه میان «فریضه» (واجب) و «نافله» (مستحب) را ترسیم می‌کند.

۱. نگاه سیستمی به عبادات: اسلام، مجموعه‌ای منسجم و حکیمانه از احکام است که مانند یک ساختمان، واجبات، ستون‌های اصلی و مستحبات، زیورات و تقویت‌کننده‌های آن هستند. این حکمت هشدار می‌دهد که اگر زیورات به استحکام ستون‌ها آسیب بزنند، نه تنها فایده‌ای ندارند، بلکه خطرناک هستند.

۲. اولویت آشکار: اصل اول در دینداری، «إقامه فرائض» (برپاداشتن واجبات) است. هر عملی که به این اصل لطمه بزند—حتی اگر خودش یک عمل نیک باشد—مردود است. این اصل قرآنی را به یاد می‌آورد: «أَجَعَلْتُمْ سِقَایَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ کَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ…» (آیا آب‌دهی به حاجیان و عمران مسجدالحرام را همانند کسی قرار داده‌اید که به خدا و روز قیامت ایمان آورده…؟) (توبه: ۱۹) که نشان می‌دهد عبادت‌های اجتماعی بدون ایمان (که اصل است) ارزش ذاتی ندارد.

۳. مفهوم «ضرر» به واجبات: این ضرر می‌تواند مصادیق گوناگونی داشته باشد: 

ضرر زمانی:وقتی انجام مستحب (مثلاً نوافل طولانی) باعث شود انسان از انجام واجب (مثل حضور به موقع در محل کار یا رسیدگی به خانواده) باز بماند.

ضرر بدنی:وقتی عبادت مستحب (مثل روزه‌های پی‌درپی) سلامتی را به خطر اندازد و انسان را از انجام واجبات بعدی ناتوان کند. 

ضرر کیفری:وقتی تمرکز بر مستحبات، باعث «تضییع اصل واجب» شود (مثلاً چنان در دعاهای مستحبی غرق شویم که نماز اول وقت قضا شود).

۴. نیت و حکمت: این سخن همچنین بر «نیت آگاهانه» و «حکمت در عبادت» تأکید دارد. عبادت، یک رقابت کمّی نیست، بلکه مسیری حکیمانه برای تقرب است. اگر قرار باشد نافله‌ای ما را از فریضه‌ای بازدارد، نشان می‌دهد درک درستی از «مراتب قرب» نداریم. همانطور که در حدیثی دیگر آمده، محبوب‌ترین اعمال نزد خدا، «مداومت بر عمل» است، حتی اگر کم باشد.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

امام علی(ع) در این کلام کوتاه، به همه دینداران و جویندگان راه تقرب هشدار می‌دهد که «عبادت، بدون خردورزی و رعایت اولویت‌ها، ممکن است ما را از خدا دور کند». این حکمت، سنگ محکی است برای بررسی همه برنامه‌های معنوی، مطالعاتی و حتی فعالیت‌های اجتماعی ما. باید همیشه از خود بپرسیم: «آیا این کار نیک و مستحب، به انجام هیچ واجب و مسئولیت اصلی‌تر من لطمه نمی‌زند؟». پیروی از این منطق، از خشک‌عبادتی ظاهرپرستانه جلوگیری کرده و دینداری را متعادل، خردمندانه و پایدار می‌سازد.

سه گام پدرانه برای ساختن آینده‌ی فرزند؛ از نگاه امام صادق(ع)

امام صادق عليه‌السلام فرمود: فرزند نيز بر پدر سه حق لازم دارد.

1️⃣مادر خوب برایش انتخاب کند،

2️⃣نام خوبی برايش انتخاب كند،

3️⃣سعی در تأدیب او بنمايد.

📚منبع: حكمتنامه كودک، آیت‌الله ری‌شهری، صفحه ۳۹

این روایت گهربار از امام صادق(ع)، مسئولیت خطیر پدر را در قالب سه حق اساسی برای فرزند ترسیم می‌کند. این حقوق، سه مرحله‌ی کلیدی و پیش‌نیاز یکدیگر در فرآیند تربیت نسل هستند:

۱. انتخاب مادر شایسته (بنیان تربیت): 

این حق،پیش از تولد فرزند و حتی پیش از ازدواج معنا می‌یابد. امام(ع) با تأکید بر این حق، خِرَدورزی در انتخاب همسر را نخستین گام مسئولیت پدری می‌دانند. مادر، اولین مدرسه، پرورش‌دهنده عواطف و شکل‌دهنده‌ی شخصیت پایه‌ی کودک است. انتخاب مادر دیندار، خردمند و بااخلاق، در حقیقت انتخاب محیطی سالم و زمینه‌ساز برای رشد فرزند است. این موضوع با آیات قرآن مانند «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» (نساء:۱۹) که بر معاشرت نیکو تأکید دارد، و نیز روایات متعدد درباره معیارهای همسرِ شایسته پیوند می‌خورد.

۲. انتخاب نام نیک (هویت‌بخشی):

نام،تنها یک برچسب نیست؛ نماد هویت، کرامت و نخستین هدیه‌ی فرهنگی پدر به فرزند است. نام زیبا و با معنای نیک، موجب حفظ عزت نفس کودک و تأثیر مثبت در ناخودآگاه او می‌شود. در تعالیم اسلامی، به‌طور مکرر بر انتخاب نام‌های نیکوک (مانند نام‌های انبیاء، ائمه و صفات پسندیده) تأکید شده است. این حق، مسئولیت پدر را در آگاهی از فرهنگ دینی و معنایی نشان می‌دهد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «إِنَّكُمْ تُدْعَوْنَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِأَسْمَائِكُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَأَحْسِنُوا أَسْمَاءَكُمْ» (در قیامت به نام‌های شما و پدرانتان خوانده می‌شوید، پس نام‌های خود را نیکو کنید).

۳. تأدیب و تربیت (تکمیل رشد):

 این حق،مرحله‌ی عملی و مستمر مسئولیت پدری پس از تولد است. «تأدیب» به معنای ادب آموختن است که فراتر از تنبیه، شامل آموزش، پرورش اخلاق، تعلیم مهارت‌های زندگی و جهت‌دهی فکری و روحی می‌شود. پدر موظف است با بهره‌گیری از دانش و حکمت، و با روشی نیکو (بر اساس حدیث «أَدِّبْهُمْ وَ أَحْسِنْ أَدَبَهُمْ»)، استعدادهای فرزند را شکوفا و او را برای زندگی فردایی سعادتمند آماده کند. این اصل، با آیه‌ی «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نَارًا» (تحریم:۶) که دستور حفظ خود و خانواده از آتش را می‌دهد، هم‌سو است.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

امام صادق(ع) در این تقسیم‌بند حکیمانه، نقش پدر را به‌عنوان مدیر، برنامه‌ریز و معمار اصلی تربیت نشان می‌دهند. این سه حق، زنجیره‌ای به هم پیوسته است:

انتخاب درست همسر (زمینه‌سازی)، نام نیکو (هویت‌بخشی) و تربیت شایسته (عمل‌سازی). این روایت، پاسخی عملی به دغدغه‌های والدین امروزی است و یادآور می‌کند که تربیت موفق، تصادفی نیست؛ بلکه محصول انتخاب‌های آگاهانه و مسئولیت‌پذیری پیوسته‌ی پدر (و همراهی مادر) است. این حقوق، سرمایه‌گذاری بر روی نسل آینده و ساختن جامعه‌ای سالم محسوب می‌شود.

یک قاعده طلایی برای تربیت خود و رستگاری جامعه

در تربيت خويش تو را بس كه از آنچه بر ديگران نمى‌پسندى دورى كنى. ●كَفَاكَ أَدَباً لِنَفْسِكَ اِجْتِنَابُ مَا تَكْرَهُهُ مِنْ غَيْرِكَ | حکمت ۴۱۲ نهج‌البلاغه

این کلام نورانی امام علی(ع)، نسخه‌ای حکیمانه و همیشگی برای “خودتربیتی اخلاقی” و “زندگی اجتماعی سالم” است. آنچه اینجا آمده، یک قانون طلایی جهانی است که در روایات اسلامی با تعابیر مختلفی بیان شده است.

تحلیل و بسط مفهوم:

۱. تربیت نفس با “وجدان فعال": امام(ع) می‌فرماید برای تربیت خود کافی است از کاری که برای دیگران ناپسند می‌داری، دوری کنی. این یعنی وجدان انسانی تو، بهترین قاضی و راهنمای اخلاقی توست. نیازی به قوانین پیچیده خارجی نیست؛ کافی است هر عمل و گفتاری را پیش از انجام، از نگاه دیگران بنگری. این اصل، با حدیث معروف پیامبر(ص) هم‌سو است: «أَحْبِبْ لِأَخِيكَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ» (برای برادرت آنچه را برای خود می‌پسندی، بپسند) که جنبه مثبت این قاعده را بیان می‌کند.

۲. پرهیز از دوگانه‌سازی اخلاقی: خطر بزرگ در زندگی فردی و اجتماعی، “دوگانگی معیار” است؛ یعنی عملی برای خودمان ناپسند باشد، اما در حق دیگران روا بدانیم (توهین، غیبت، ظلم، کم‌فروشی و…). این حکمت، این دوگانگی را ریشه‌کن می‌کند و معیاری یکسان برای خود و دیگران قرار می‌دهد. این مفهوم در قرآن نیز مورد تأکید است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ… وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ…» (ای مؤمنان! نباید گروهی گروه دیگر را مسخره کند… و از یکدیگر عیب‌جویی نکنید…) (حجرات: ۱۱) که نشان می‌دهد آزار دیگران در حکم آزار خود است.

۳. کاربرد ویژه در عصر مجازی: امروزه این حکمت می‌تواند “منشور اخلاقی” هر کاربر فضای مجازی باشد. پیش از اشتراک هر خبر، اظهارنظر یا محتوایی باید پرسید: “آیا اگر کسی این را درباره من یا عزیزانم منتشر کند، خوشایند من است؟". این یک پالایشگر قدرتمند برای جلوگیری از انتشار شایعه، توهین، نقض حریم خصوصی و ایجاد تنش است.

۴. نقطه آغاز حکمرانی خوب: این قاعده تنها برای افراد نیست، بلکه مبنای حکمرانی عادلانه است. حاکم و مسئول باید همواره بپرسد: آیا این قانون یا تصمیمی که می‌گیرم، اگر در حق خودم یا خانوادهام اجرا شود، آن را می‌پذیرم؟ این همان عدالتی است که امیرالمؤمنین(ع) در تمام شئون حکومت خود بدان عمل می‌کرد.

جمع‌بندی

این کلام امام علی(ع)، به ظاهر ساده، اما در باطن انقلابی اخلاقی ایجاد می‌کند. این حکمت، دین را از صورت یک دستورالعمل بیرونی صرف، به یک “سامانه درونی پویا” تبدیل می‌کند که در آن، انسان با تفکر و همدلی، خود را تربیت و جامعه را اصلاح می‌کند. عمل به این یک جمله، بسیاری از اختلافات، کدورتها و ظلم‌ها را از ریشه خشک می‌کند و صلح و احترام متقابل را در جامعه حاکم می‌سازد.

 رمز موفقیت: کار کم همیشگی یا کار زیاد مقطعی؟

قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ

● کار کم اما مستمر و پر نشاط، بهتر از کار بسیار و ملالت‌آور و موقت است. | حکمت ۴۴۴ نهج‌البلاغه

این کلام حکیمانه امام علی(ع)، یکی از کلیدی‌ترین قوانین موفقیت در تمام عرصه‌های زندگی فردی، عبادی، علمی و اجتماعی را بیان می‌کند: «قانون تداوم».

نکات تفسیری

۱. کیفیت بر کمیت: محور اصلی این حکمت، برتری «کیفیت عمل» ناشی از استمرار، بر «کمیت ظاهری» ناپایدار است. این اصل در قرآن نیز مورد تأکید است: «وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ…» (حجر:۸۸) و نگاه خود به زندگانی پُرفراخی که به برخی داده‌ایم مدوز… که نشان می‌دهد تمرکز بر کمیّات زودگذر، هدف نیست.

۲. نفس انسان و ملالت: امام(ع) به شناخت دقیق از طبیعت انسان اشاره می‌کنند. انسان از تکرار خسته می‌شود (مَمْلُول). بنابراین برنامه‌ریزی باید بر اساس این فطرت باشد، نه در برابر آن. این همان «قَصْدُ الْمَثَرَاتِ» (میانه‌روی در راه‌ها) است که در حدیثی از پیامبر(ص) آمده: «أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَ إِنْ قَلَّ».

۳. ثمره تداوم (مَدُومٌ عَلَيْهِ): عمل کم اما پیوسته:

* تبدیل به عادت و ملکه نفسانی می‌شود.

* تدریجاً بر حجم و کیفیت آن افزوده می‌شود.

* نتایج شگفت و پایدار به بار می‌آورد(مانند قطره‌های آب که بر اثر تداوم، سنگ را سوراخ می‌کنند).

* مایه رضایت و نشاط درونی می‌شودو انسان را از خستگی و دلزدگی (مَلَال) دور می‌کند.

۴. آفت کار بی‌ثبات (مَمْلُولٌ مِنْهُ): کار زیاد اما مقطعی و بدون اشتیاق:

* ناپایدار است و به سرعت رها می‌شود.

* حتی اگر نتیجه‌ای موقت دهد، تداوم ندارد.

* سبب دلسردی، یأس و احساس شکست می‌گردد.

* انرژی روانی فرد را به هدر می‌دهد.

جمع‌بندی و کاربرد امروزی:

امام علی(ع) در این حکمت، استراتژی خردمندانه‌ای برای مدیریت زمان، انرژی و انگیزه ارائه می‌دهند. این سخن، پاسخی به چالش امروز ما در فضای پرشتاب مجازی و دنیای مصرف‌گراست که بر «انفجار کار در لحظه» تأکید دارد، ولی از «ریتم پایدار و همیشگی» غافل است. خواه در عبادت، مطالعه، ورزش، مهارت‌آموزی یا هر پروژه زندگی، پیروی از این اصل «کم و پیوسته» تنها راه رسیدن به قلّه‌های پایدار است.

شهید محمدحسن کسایی؛ الگوی ایثار، توکل و پاسداری از بیت‌المال

“شهيد بزرگوار حاج محمد حسن كسايي داراي اخلاق حسنه و خصوصيات بسيار برجسته و ممتازي بود. ايشان سخت ترين مسؤوليت ها و خطرناك ترين مأموريت ها را با توكل به خداوند متعال مي پذيرفت و همه را با موفقيت انجام ميداد.

همين عوامل باعث شد كه فرماندهان مهندسي رزمي جهادسازندگي توجه خاصي به گردان هاي انصار جهادسازندگي آذربايجان شرقي كرده و آن را تكيه گاه مستحكمي براي حل مشكلات در حسّاسترين و پرخطرترين مناطق به حساب آورند.

شهيد كسايي بيش از همة افراد گردانهاي تحت امرش، تلاش مي كرد و كمتر از همه از امكانات استفاده مي نمود و مصداق بارز اين سخن معصوم بود كه فرمود «مؤمن داراي فايده و منفعت بسيار براي جامعه بوده و بار مالي و تداركاتي وي براي جامعه، بسيار اندك مي باشد.»

او همراه با رانندگان دستگاههاي سنگين در عمليات شبانة احداث خاكريز و جاده شركت مي كرد و حتي در مواقعي كه آتش دشمن خيلي سنگين مي شد، شخصاً روي دستگاه مي رفت و كار مي كرد تا روحية سنگرسازان بي سنگر تقويت شود و پس از مراجعت جهادگران به پايگاه و اقامة نماز صبح، در زماني كه رانندگان سختكوش و شب كار، به استراحت مي پرداخت، ايشان به انجام امور ستادي گردانها مي پرداختند و عملاً استراحت ايشان محدود به خواب مختصري در داخل ماشين مي شد.

او تأكيد فراواني بر رعايت بيت المال داشت و خودشان در اين مورد بيشتر و بهتر از همه، اقدام مي كرد. در زماني كه همسر محترم شهيد به شهرستان اسلام آبادغرب و اهواز هجرت كرده بود تا عليرغم وجود بمبارانهاي مكرّر اين شهرها، باحضور در عقبة مناطق عملياتي، پشتوانة روحي و معنوي براي همسرش باشد،

شهيد كسايي با وجود آن كه در جبهه نيز عملاً استفادة چنداني از غذا و امكانات نمي كردند، و براي رعايت بيت المال و حداكثر احتياط، كالابرگ (كوپن) ارزاق خانوادة خودشان را از دو نفر به يك نفر (فقط براي همسرشان) تغيير دادند و نظرشان اين بود كه خودش از امكانات و تغذيه مناطق عملياتي استفاده مي كند و نبايد از ارزاق كوپني بهره مند گردد.

۱۳ راه ساده برای کنترل استرس و کاهش کورتیزول

« این‌ راهکارای ساده جلوگیری میکنه از استرست و هورمون کورتیزول رو کنترل میکنه»

۱.خواب کافی و با کیفیت

۲.هیدراته نگه داشتن بدن

۳.داشتن رژیم غذایی مناسب

مواد غذایی حاوی منیزیم مثل سبزسجات برگدار، حبوبات و سویا

مواد غذایی حاوی امگا3 مثل ماهی سالمون

مواد غذایی حاوی ویتامینB12 مثل گوشت گاو گوسفند، تخم مرغ

مواد غذایی شامل آنتی اکسیدان مثل شاتوت، توت فرنگی

۴.پرهیز از مصرف کافئین در شب

۵.کنترل مصرف شکر

۶.روزانه حدقل صرف ۲۰ دقیقه خارج از خانه

۷.خواندن دعا و نیایش

۸.طبیعت گردی

۹. وقت گذروندن با افراد انرژی مثبت و سالم و قطع ارتباط با آدمهای سمی

۱۰.مدیتیشن

۱۱.ماساژ

۱۲. دوری از اخبار منفی

۱۳.محدود کردن شبکه های مجازی

آینه اخلاق: خودسازی با معیار رفتار با دیگران

«در تربيت خويش تو را بس كه از آنچه بر ديگران نمى‌پسندى دورى كنى.

● كَفَاكَ أَدَباً لِنَفْسِكَ اِجْتِنَابُ مَا تَكْرَهُهُ مِنْ غَيْرِكَ| حکمت ۴۱۲ نهج‌البلاغه»

این کلام گهربار از امام علی(ع) در نهج‌البلاغه، قاعده‌ای طلایی و جهان‌شمول برای تربیت نفس و خودسازی اخلاقی ارائه می‌دهد. این جمله، چکیده‌ای از فلسفه “اخلاق مبتنی بر همدلی و انصاف” است.

تحلیل مفهومی

۱. معیار درونی: امام(ع) اشاره می‌کنند که هر انسانی در درون خود، داوری اخلاقی دارد. ما به روشنی می‌دانیم چه رفتاری از دیگران نسبت به خودمان ناپسند و رنج‌آور است (توهین، خیانت، ظلم، بی‌احترامی و…).

1. خودتربیتی عملی: حضرت می‌فرمایند همین احساس و دانایی درونی، برای تربیت خود کافی است. کافی است هر عملی که انجام می‌دهی، از خود بپرسی: «آیا اگر دیگری این رفتار را با من می‌کرد، برایم ناخوشایند بود؟»

۳.اصل طلایی انصاف: این حکمت، تجلی اسلامی «آنچه برای خود می‌پسندی برای دیگران هم بپسند» و همچنین یادآور آیه شریفه «وَأَحْسِنُوا ۛ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ» (سوره قصص، آیه ۷۷: و نیکی کنید چنانکه خدا به شما نیکی کرده است) است. همچنین با حدیث نبوی «لا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ» (هیچ یک از شما مؤمن نمی‌شود مگر آنچه برای خود می‌پسندد برای برادرش نیز بپسندد) هم‌سو است.

۴.کاربرد اجتماعی: این اصل تنها محدود به رفتار فردی نیست، بلکه مبنای عدالت اجتماعی، حقوق بشر و قانون‌گذاری عادلانه است. سیستم‌های اجتماعی نیز نباید برای مردم چیزی را مقرر کنند که قانون‌گذاران برای خود نمی‌پسندند.

جمع‌بندی

امام علی(ع) در این کلام کوتاه، کلید رستگاری فردی و اجتماعی را به ما می‌دهند: “وجدان انسانی تو، بهترین راهنمای اخلاقی توست.” هرگاه در شک بودی که رفتاری اخلاقی است یا نه، خود را جای طرف مقابل بگذار. این نگاه، دین را از قالب خشک دستورات بیرونی به یک سیستم زنده و درونی تبدیل می‌کند که در آن، انسان با تفکر و احساس خود، راه سعادت را می‌یابد.

 کتاب؛ سازنده باور، سازنده انسان

… وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا (طه: ۱۱۴) : … و بگو پروردگارا بر علم من بیفزا. خداوند در این آیه به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دستور می‌دهد که بگوید: خدایا بر علم من بیفزا.

از این آیه روشن می‌شود یکی از شاخص‌های انسان قرآنی، افزایش علم و معرفت و آگاهی پیوسته اوست که از راه‌های گوناگونی همچون: تفکر در خویشتن، اندیشیدن در عالم آفرینش، ارتباط با دانشمندان، رسانه، کتاب و آموزش در محضر معلم و استاد و الگوگیری از والدین و اطرافیان و دوستان به مدد حضرت حق عزوجل تحقق پیدا می کند.

اما بنده می‌خواهم از میان این راه‌ها بر کتاب و کتاب‌خوانی متمرکز شوم. کتاب خواندن تأثیرات شگرفی بر انسان دارد که انسان کتاب‌خوان را به راحتی از دیگران متمایز می‌سازد. اما سؤال این است که کتاب خواندن چه اتفاقاتی را در درون انسان کتاب‌خوان رقم می‌زند؟

پاسخ های گوناگونی به این پرسش می توان داد. در این میان، بررسی رابطه باور و کتاب خوانی بسیار شورآفرین و عبرت‌برانگیز است. فردی که کتاب می‌خواند در حقیقت روی باورها خود کار می کند. چرا که کتاب باورساز است و باور انسان را تغییر می‌دهد.

برخی از باورهای او را تصحیح می‌کند و برخی از باورهایش را تضعیف می‌کند و بعضی از باورهایش را تقویت می‌کند. نتیجه این می‌شود که باورهای انسان کتاب‌خوان با باورهای انسانی که کتاب نمی‌خواند متفاوت می‌شود. به این دلیل است که انسان کتاب خوان در برابر هر مطلبی به راحتی تسلیم نمی‌شود و هر خبر، گزاره و دلیلی را به چوب نقد می‌راند و به راحتی نمی‌پذیرد.

کتاب نگاه انسان را نسبت به خود، خداوند، دیگران و طبیعت دگرگون می سازد. تحمل و صبر او را در برابر ناملایمات افزایش می‌دهد و چراغ چاره‌اندیشی او را همیشه فروزان نگه می دارد. خلاصه آن که کتاب خواندن، انسان و جامعه می‌سازد و کتاب نخواندن، سرمایه انسان را به هدر می‌دهد و جامعه را به دره نابودی سوق می دهد.

این که قرآن کریم در آیات گوناگون به علم و علم آموزی دستور داده است به خاطر این است که رشد انسان تنها و تنها به علم و دانش اندوزی هوشمندانه و هدفمند است و میزان تقوا و ایمان و بندگی او نیز به دانش او بستگی دارد.

پس بکوشیم که در هر روز مقداری از وقت خود را به کتاب خواندن اختصاص دهیم تا از خاسران و زیان کاران قیامت نباشیم. روشن است که زندگی با کتاب خواندن نیز بسیار زیباتر خواهد شد. بمنه و کرمه.

غلطک سنت یا منبر مدرن؟ نقدی بر شیوه‌های آموزش در حوزه‌های علمیه

علامه حسن‌زاده آملی(ره) در کتاب «هزار و یک کلمه» خاطره‌ای آموزنده نقل می‌کند:

در دوران تحصیل، هنگامی که از استادش (شعرانی) پرسید آیا می‌تواند «شفای» ابن‌سینا را نزد استاد دیگری نیز بخواند، استاد در پاسخ تأکید کرد: «طلبه باید پیش مُلای کتابی درس بخواند»؛ استادی که تسلط عمیق بر متن دارد، نه فقط اطلاعات گسترده از خارج کتاب.

چند نکته کلیدی از این روایت:

✅ متن‌فهمی؛ مهارت طلبه حرفه‌ای

در سنت حوزه، آزمون اجتهاد با فهم متون معیار مثل «جواهرالکلام» سنجیده می‌شد. زیرا اگر طلبه‌ای نتواند مقصود فقهای بزرگ را از متن دربیاورد، چگونه می‌خواهد آیات و روایات را — که فهمشان دشوارتر است — بفهمد؟

✅ تلخیص‌خوانی، آفت دانش حوزوی

متأسفانه امروزه بسیاری از طلاب به «ترجمه‌خوانی» و «تلخیص‌خوانی» روی آورده‌اند، غافل از اینکه هستهٔ اصلی آموزش حوزوی، «متن‌فهمی عمیق» است. بدون این مهارت، طلبه از میراث عظیم حوزوی محروم می‌ماند و مجبور به تکرار مکررات یا تکیه بر رأی شخصی می‌شود.

✅ متن‌محوری؛ تنها راه استنباط از وحی

علوم وحیانی ذاتاً متن‌محورند. اگر طلبه نتواند از رسائل و مکاسب، مراد مؤلف را استخراج کند، قطعاً از استنباط آیات و روایات ناتوان خواهد بود. مهارت اصلی، «شیر دوشیدن از متن» است، نه فقط «شیر آماده خوردن».

✅ نقص در تدریس: ارائه محتوا از «خارج متن»

در کلاس‌های حوزه معمولاً پنج بخش باید ارائه شود: ۱.ارائه محتوای خارج از متن

۲. نظرات شروح

۳. نکات ادبی، منطقی و ترجمه دقیق متن ← اصل کار استاد در سنت

۴. نقد متن

۵. مقایسه با کتب دیگر

اما امروزه عموماً فقط بخش اول ارائه می‌شود و باقی بر عهدهٔ طلبه می‌ماند. در حالی که در سنت، استاد متن را «صاف» می‌کرد و طلبه با پیش‌مطالعه، فقط نقاط نامفهوم را می‌پرسید.

✅ استاد متن‌خوان یا منبری؟

گاه علت گرایش اساتید به تدریس «خارج متن» این است که خودشان نیز تسلط کامل بر متن درسی ندارند. این نقیصه باید جبران شود تا دروس حوزه، دوباره بر «غلطک متن‌محوری» بچرخند، نه به منبری‌های صرف تبدیل شوند.

ثروت: نعمت الهی یا بلا؟ نگاهی قرآن‌محور به نقش دوگانه پول در زندگی انسان

قرآن کریم نه موافقِ مطلقِ پول است و نه مخالفِ مطلق آن. بلکه پول را یک «وسیله» و یک «آزمون بزرگ» می‌داند. موضع قرآن را می‌توان در چند محور خلاصه کرد:

۱. پول به عنوان «زینت» و وسیله‌ای برای عمران:

· همان‌طور که در آیه ۴۶ سوره کهف آمده، مال (که پول بخشی از آن است) «زینة الحیوة الدنیا» است. یعنی وسیله‌ای برای آراستگی و قوام زندگی دنیا.

· پول می‌تواند وسیله‌ای برای رفع نیازها، انجام کارهای خیر، کمک به دیگران، تأمین خانواده و حتی تقویت جامعه اسلامی باشد. در این حالت، خوب و مطلوب است.

۲. پول به عنوان «فتنه» و عامل طغیان:

· قرآن در آیات متعدد (مانند همزه:۲-۴، علق:۶-۷، کهف:۳۴) هشدار می‌دهد که اگر پول باعث «فراموشی خدا»، «تکبر»، «ظلم» و «دلبستگی افراطی به دنیا» شود، بلایی ویرانگر است.

· پول‌پرستی به شدت مذموم است: «و تحبون المال حباً جماً» (فجر:۲۰) - و مال را دوستی‌ای فراوان دارید.

۳. پول به عنوان «آزمون» (ابتلاء):

· آیه ۱۵ سوره تغابن می‌فرماید: «إنما أموالکم و أولادکم فتنة…» - اموال و فرزندانتان فقط وسیله آزمایش هستند.

· هر فردی با میزان دارایی‌اش آزموده می‌شود که آیا شکرگزار است و درست مصرف می‌کند، یا طغیان می‌کند و مسیر تباهی را پیش می‌گیرد.

۴. معیار نهایی: «باقیات الصالحات»

· قرآن در ادامه همان آیه کهف، «باقیات الصالحات» (اعمال شایسته پایدار) را برتر از مال و فرزند می‌داند.

· این به معنای نفی مال نیست، بلکه تأکید بر اولویت‌بندی است. پول باید در مسیر خیر و تقوا هزینه شود تا ارزش ابدی پیدا کند.

جمع‌بندی نهایی:

· هدف از پول مهم‌تر از خود پول است. اگر هدف، رشد، خدمت و عبادت باشد، پول نعمت است.

· نحوه کسب پول (حلال یا حرام) و نحوه خرج آن (در راه خدا یا هوای نفس) تعیین‌کننده ارزش اخلاقی آن است.

· نگاه قرآن کاربردی و متعادل است: هم از تجمل‌گرایی و اسراف نهی می‌کند (اسراف:۲۶-۲۷) و هم انفاق در راه خدا را تشویق می‌کند (بقره:۲۶۱).

· احترام به انسان پولدار مشروط است: به فرد متعهد، مسئول و خیر احترام گذاشته می‌شود، نه صرفاً به دلیل دارایی‌اش.

نتیجه برای زندگی عملی:

انسان مؤمن می‌تواند و حتی تشویق می‌شود برای تأمین معاش حلال، استقلال مالی و توانایی خدمت، تلاش اقتصادی کند. اما باید مراقب قلبش باشد: پول را هدف قرار ندهد، دلبسته آن نشود، و همواره از آن به عنوان پُلی برای رسیدن به رضای خدا استفاده کند.

این نگاه متعالی، هم از رهبانیت و فقرگرایی افراطی پرهیز می‌کند و هم از مادی‌گرایی و ثروت‌پرستی دوری می‌جوید.

اشک یار. شعری از مقام معظم رهبری

شعری زیبا از امام خامنه ای

من از اشکی که میریزد ز چشم یار میترسم

از آن روزی که مولایم شود بیمار میترسم!

همه ماندیم در جهلی شبیه عهد دقیانوس

من از خوابیدن مهدی درون غار میترسم!

رها کن صحبت یعقوب و کوری و غم و فرزند

من از گرداندن یوسف سر بازار میترسم

همه گویند این جمعه بیا اما درنگی کن

از اینکه باز عاشورا شود تکرار میترسم!

سحر شد آمده خورشید اما آسمان ابریست

من از بی مهری این ابرهای تار میترسم!

تمام عمر خود را نوکر این خاندان خواندم

از آن روزی که این منصب کنم انکار میترسم!

طبیبم داده پیغامم بیا دارویت آماده است

از آن شرمی که دارم از رخ عطار میترسم!

شنیدم روز وشب از دیده ات خون جگر ریزد

من از بیماری آن دیده خونبار میترسم!

به وقت ترس و تنهایی،تو هستی تکیه گاه من

مرا تنها میان قبر خود نگذار، میترسم!

دلت بشکسته از من،لکن ای دلدار رحمی کن

که از نفرین و عاق والدین بسیار میترسم!

هزاران بار من رفتم،ولي شرمنده برگشتم

ز هجرانت نترسیدم ولی این بار میترسم

چرا نوجوانان اینقدر به تأیید دیگران اهمیت می‌دهند؟ نگاهی به رشد اخلاقی از دید کلبرگ

براساس نظریه لارنس کلبرگ، نوجوانان در مرحله خاصی از رشد اخلاقی، به شدت بر رضایت و تأیید اطرافیان متمرکز می‌شوند. این فقط یک رفتار ساده نیست؛ بلکه نشانگر تحول عمیق در استدلال اخلاقی آنهاست.

🔍 سطح دوم: اخلاق متعارف 

نوجوانان در این مرحله، از استدلال اخلاقی پیش-متعارف (که مبتنی بر ترس از مجازات یا جلب پاداش است) فراتر رفته و وارد فاز “اخلاق متعارف” می‌شوند. این سطح شامل دو مرحله کلیدی است:

💖 مرحله ۳: جهت‌گیری “پسر/دختر خوب”

در این مرحله:

· نوجوان سعی می‌کند دیگران را خشنود سازد، به خصوص افرادی که برایش مهم هستند.

· معیار اخلاقی، جلب تحسین و تأیید است.

· عملی که تأیید دیگران را به دنبال داشته باشد، از نظر اخلاقی قابل دفاع تلقی می‌شود.

· هماهنگی بین‌فردی به یک ارزش کلیدی تبدیل می‌شود.

⚖️ مرحله ۴: حفظ نظم و قانون اجتماعی

پس از تثبیت مرحله قبل، نوجوان به درک عمیق‌تری می‌رسد:

· اطاعت از قوانین نه برای اجتناب از مجازات، بلکه برای حفظ نظم جامعه است.

· هر عملی که مطابق مقررات جامعه باشد و مورد تأیید مراجع قدرت قرار گیرد، اخلاقاً قابل قبول است.

· احساس وظیفه برای رعایت قوانین در او شکل می‌گیرد.

📊 چرا این مرحله مهم است؟

این دوره، پایه‌های شهروندی مسئول و احترام به هنجارهای اجتماعی را در نوجوان شکل می‌دهد. اگرچه هنوز به استدلال اخلاقی پسامتعارف (که مبتنی بر اصول جهانی است) نرسیده، اما گامی ضروری در مسیر بلوغ اخلاقی است.

درک این مراحل به والدین و مربیان کمک می‌کند تا:

· انتظارات واقع‌بینانه‌ای از نوجوان داشته باشند.

· به جای سرکوب، مسیر رشد اخلاقی او را هدایت کنند.

· زمینه را برای ورود به مراحل بالاتر تفکر اخلاقی فراهم سازند.

رشد اخلاقی یک مسیر تدریجی است و هر مرحله، سنگ بنای مرحله بعدی است.

آیا والدین مجاز به خشمگین شدن هستند؟ راهنمای ابراز خشم سالم در تربیت

بسیاری از والدین فکر می‌کنند برای تربیت درست، باید همیشه صبور و آرام باشند. اما دکتر جینات در کتاب «کودک، خانواده، انسان» نظریه جالبی دارد: ابراز خشم بدون توهین نه تنها مجاز است، بلکه می‌تواند یک ابزار تربیتی مؤثر باشد.

نکته کلیدی اینجاست که والدین می‌توانند احساس عصبانیت واقعی خود را نشان دهند، اما به شرطی که به شخصیت کودک حمله نکنند. این تفاوت بین گفتن «تو شلخته‌ای!» و گفتن «دیدن این اتاق به هم ریخته من را واقعاً عصبانی می‌کند» است.

وقتی به جای برچسب زدن، احساس و وضعیت را توصیف می‌کنیم:

· کودک رفتار نامناسب را درک می‌کند.

· عزت نفس او آسیب نمی‌بیند.

· رابطه والد-فرزندی حفظ می‌شود.

مثال‌های عملی از بیان خشم سالم:

· «من واقعاً از دیدن این همه وسایل ریخته روی زمین ناراحت شدم.»

· «ظاهر اتاق تو در حال حاضر برای من خوشایند نیست.»

· «وقتی می‌بینم اسباب‌بازی‌ها بعد از بازی جمع نمی‌شوند، عصبانی می‌شوم.»

این روش به کودک می‌آموزد که: ۱.احساسات دیگران را درک کند. ۲.مسئولیت رفتارش را بپذیرد. ۳.بدون ترس از حمله شخصیتی، رفتارش را اصلاح کند.

والدین کامل نیستند؛ انسان‌هایی با احساسات واقعی هستند. ابراز خشم به شیوه سالم نه تنها آسیبی نمی‌زند، بلکه الگوی ارزشمندی از مدیریت احساسات برای کودکان خواهد بود.

هنر زندگی بانشاط: ۹ راز ساده برای شادبودن روزمره

🩷1. یکدیگر را سرزنش نکنیم.

🧡2. برای با هم بودن وقت بگذاریم. 

💛3. بی‌بهانه برای هم هدیه بگیریم.

💚4. برای یکدیگر خط و نشان نکشیم.

💙5. روش‌های حل مسأله را بیاموزیم.

🩵6. همواره به یکدیگر احترام بگذاریم.

💜7. هنگام گفت‌وگو توی حرف هم نپریم.

🤎8. مسائل زندگی را از خانه بیرون نبریم.

❤️۹. ‌وقت خود را با امور ارزشمند و زندگی‌ساز پر کنیم نه حسرت‌بخش و عصبی‌ساز !

😍باور کنیم با چیزهای کوچک می‌توان شادی‌های بزرگ داشت و با بهانه‌های شاد بود و شاد کرد و شاد ماند.

تفسیر حدیث امام صادق(ع) درباره نعمت کتابت و حسابگری

نعمت الهی که بی‌دقتی در آن، جامعه را به نزاع می‌کشاند! (تفسیر حدیثی از امام صادق(ع) برای زندگی مدرن)

امام صادق(علیه السلام):

«مَنَّ اللّهُ عَزَّ و جلَّ عَلَى النّاسِ بَرِّهِمْ وَ فَاجِرِهِمْ بِالْكِتَابِ وَ الْحِسَابِ، وَ لَوْلَا ذَلِكَ لَتَغَالَطُوا».

خداوند عزّ و جلّ، با نعمتِ نوشتن و حساب کردن بر مردم، چه نیکوکار و چه بدکار، منّت نهاد و اگر این دو کار نبود، آنان دچار اشتباه (و تضییع حقوق) می‌شدند.

این روایت در الکافی (ج۵، ص۱۵۵، ح۱)

تفسیر و تحلیل حدیث 

۱. شامل‌بودن نعمت برای همه مردم

امام صادق(ع) تأکید می‌فرمایند که نعمت کتابت (نوشتن) و حساب (محاسبه و شمارش) شامل همه مردم (بَرِّهِمْ وَ فَاجِرِهِمْ) می‌شود. این بیان نشان‌دهنده حکمت و رحمت عام الهی است که حتی شامل کسانی که از این ابزارها برای اهداف نادرست استفاده می‌کنند نیز می‌گردد. این مفهوم با آیات قرآنی مانند «رحمتی وسعت کل شیء» (اعراف:۱۵۶) هماهنگ است.

۲. کتابت: تضمین حقوق و جلوگیری از انکار

در فرهنگ اسلامی، نوشتن قراردادها، دین‌ها و تعهدات بسیار توصیه شده است. در قرآن کریم آمده: «وَ لَا تَسْأَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ» (بقره:۲۸۲). این فرمان الهی برای حفظ حقوق مردم و جلوگیری از تغالط (اشتباه، نزاع و انکار) است. در روایات شیعه، تأکید زیادی بر تدوین علم و نوشتن احادیث شده که نشان‌دهنده اهمیت کتابت در حفظ میراث دینی است.

۳. حسابگری: نظم در امور مادی و معنوی

حساب می‌تواند هم به معنای حساب‌های مالی و معاملاتی باشد و هم به معنای محاسبه نفس (مراقبه و خودارزیابی). امام صادق(ع) در این حدیث به هر دو بعد اشاره دارند. در سیره ائمه(ع) توجه به دقت در معاملات و رعایت حقوق مالی مردم بسیار مشهود است. همچنین در روایات، محاسبه نفس پیش از روز قیامت توصیه شده است: «حاسبوا انفسکم قبل أن تحاسبوا».

۴. جلوگیری از «تغالط» و نزاع

واژه «لَتَغَالَطُوا» از ریشه «غ ل ط» به معنای اشتباه کردن، مباحثه و نزاع بر سر حقوق است. امام(ع) می‌فرمایند بدون این دو نعمت، مردم دچار اختلاف، انکار و تضییع حقوق می‌شدند. این بیان نشان می‌دهد که عقلانیت و تدبیر در امور اجتماعی بخشی از دین اسلام است. در دیدگاه شیعه، عقل به عنوان حجت باطنی مکمل شرع است و این حدیث نمونه‌ای از تلفیق عقلانیت و تعالیم دینی است.

۵. منّت الهی: زمینه‌ساز مسئولیت‌پذیری

واژه «مَنَّ» به معنای نعمت بزرگ دادن است. این نعمت الهی زمینه‌ساز مسئولیت‌پذیری و عدالت‌جویی است. در نظام فقه شیعه، شهادت، نوشتار و اسناد به عنوان ادله اثبات حق مورد توجه قرار گرفته‌اند. این حدیث پشتوانه روایی برای ضرورت ثبت رسمی عقود و ایقاعات در زندگی اجتماعی است.

جمع‌بندی

این حدیث شریف از امام صادق(ع) بر خردمندانه بودن شریعت اسلام تأکید دارد. نعمت کتابت و حساب به عنوان ابزاری برای نظم‌بخشی به زندگی اجتماعی، حفظ حقوق متقابل و جلوگیری از نزاع و انکار از جانب خداوند به بشر عطا شده است. از دیدگاه شیعه، این حدیث نشان‌دهنده توجه اهل بیت(ع) به اداره جامعه بر اساس عدل و تدبیر است و عقلانیت جمعی را تشویق می‌کند.

وَ قَالَ (علیه السلام):  “لَا يُزَهِّدَنَّكَ فِي الْمَعْرُوفِ مَنْ لَا يَشْكُرُهُ لَكَ، فَقَدْ يَشْكُرُكَ عَلَيْهِ مَنْ لَا يَسْتَمْتِعُ بِشَيْءٍ مِنْهُ، وَ قَدْ يُدْرَكُ مِنْ شُكْرِ الشَّاكِرِ أَكْثَرَ مِمَّا أَضَاعَ الْكَافِرُ، “وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ”  

و درود خدا بر او،فرمود: “ناسپاسى مردم تو را از كار نيكو باز ندارد، زيرا هستند كسانى، بى آن كه از تو سودى برند تو را مى ستايند، چه بسا ستايش اندك آنان براى تو، سودمندتر از ناسپاسى ناسپاسان باشد، (و خداوند نيكوكاران را دوست دارد) 

حکمت ۲۰۴

تفسیر حکمت ۲۰۴ نهج البلاغه: ناسپاسی مردم، مانع نیکوکاری نشود

این کلام گهربار از امام علی(ع) در نهج البلاغه (حکمت ۲۰۴) و نیز در تحف العقول ابن شعبه حرانی (صفحه ۲۰۴) نقل شده است. امام(ع) در این حکمت بر دو اصل اساسی تأکید می‌فرمایند:

۱. عدم وابستگی انگیزه نیکوکاری به قدردانی مردم

امام(ع) می‌فرماید: “ناسپاسی مردم تو را از کار نیکو باز ندارد". این فراز بر اساس دیدگاه شیعی، ناظر بر اخلاص در عمل است. در فرهنگ اهل بیت(ع)، اعمال نیک باید تنها برای رضایت الهی انجام شود، نه برای تشکر و ستایش مردمی. در تفسیر المیزان نیز بر این اصل تأکید شده که ارزش عمل به قرب الهی است، نه بازخوردهای انسانی.

۲. تأثیر گسترده نیکی در جامعه

امام(ع) اشاره می‌فرمایند که حتی کسانی که مستقیماً از نیکی تو بهره‌مند نشده‌اند، ممکن است سپاسگزار باشند. این نشان‌دهنده شبکه گسترده تأثیرات معنوی و اجتماعی احسان است. در روایات شیعه آمده است که حسنه، آثار اجتماعی فراتر از منافع مادی دارد و جامعه را به سمت خیر سوق می‌دهد.

۳. پاداش الهی؛ والاترین قدردانی

فرمودند: “و خداوند نیکوکاران را دوست دارد". این بخش که آیه ۱۹۵ سوره بقره است، پشتوانه الهی این حکمت را نشان می‌دهد. در تفسیر نمونه و تفسیر البرهان ذیل این آیه، روایات بسیاری از اهل بیت(ع) نقل شده که محبت الهی بالاترین پاداش برای محسنین است. پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز قدردان اعمال نیک مؤمنان هستند.

۴. نگاه فرامادی به نتیجه‌گیری

امام(ع) می‌فرمایند: “چه بسا ستایش اندک آنان برای تو، سودمندتر از ناسپاسی ناسپاسان باشد". این بیان، نگاهی فرامادی و استراتژیک به مسئله دارد. بر اساس روایات اصول کافی، گاهی یک تشکر صادقانه از طرف افراد مؤمن، برکت‌های معنوی و حتی مادی بیشتری نسبت به ناسپاسی دیگران دارد.

جمع‌بندی

این حکمت نورانی بر استمرار در احسان، اخلاص در عمل و توجه به پاداش الهی تأکید دارد. ناسپاسی مردم نباید موجب سردی در انجام کار خیر شود، زیرا اولاً قدردانی‌های معنوی دیگران و بالاتر از آن، رضایت خداوند و محبت اهل بیت(ع) حاصل می‌شود. این آموزه در جامعه امروز که گاه قدردانی کمرنگ می‌شود، راهگشای حیات اجتماعی و معنوی است.

قتل عبدالله بن زبیر؛ از مخالفت تا سقوط

بنابر قول شیخین و کفعمى ، در این روز، سنه 73، عبدالله بن زبیر به قتل رسید"1″ و کفعمى گفته که در این روز نیز عبدالله بن زبیر، کعبه را منهدم کرد و از براى آن ، دو در قرار داد که یکى از داخل شوند و از در دیگر بیرون شوند و این بود تا عبدالملک خانه را به حال اول برگردانید.

فقیر گوید که مناسب در اینجا، به مختصرى از حال ابن زبیر اشاره شود. بدانکه عبدالله پدرش زبیر ابن العوام بن خویلد اسدى است که مادرش صفیه عمه پیغمبر و پدرش برادر حضرت خدیجه است و حضرت امیر علیه السلام در حق او فرموده :

مازال الزبیر رجلا منا اهل البیت حتى نشا ابنه المشئوم عبدالله ."2″

اهل سنت او را از حواریین “3″ حضرت رسول (ص) و از عشره مبشره شمرده و مقتلش در جمل گذشت .

مادر عبدالله ، اسماء ذات النطاقین دختر ابوبکر است و او در سال اول هجرت ، اول طفلى است از مهاجرین که بدنیا آمده و مسلمانان از ولادت او بسیار شاد شدند، چه آنکه یهود گفته بودند که ما سحر کرده ایم که از مسلمانان فرزندى نیاید و در واقعه جمل در رکاب خاله اش حاضر بود و مردى دلیر و پر قوت بود و مبارزت او با اشتر و قول او: اقتلونى و مالکا و اقتلوا مالکا معى"4″ معروف است .

او یکى از چهار نفر است که موبر صورتشان نرویید، ایشان : قیس بن سیعد انصارى و شریح قاضى و احنف بن قیس - معروف به کثرة الحلم - و عبدالله زبیر میباشند و به همین جهت ، این جماعت را سادات الطلس گویند و اطلس کسى را گویند که موبر صورت در نیاورد و طایفه انصار از جهت ریش در نیارودن قیس بسى افسوس میخوردند

و میگفتند که اگر ممکن بود براى قیس ریشى بخریم ، دوست میداشتیم که تمامى اموال خود را صرف ریش او کنیم و این از جهت آن بود که قیس و پدرش در جاهلیت و اسلام سید و بزرگ و صاحب طعام بودند و بر انصار ریاست داشتند و در روز سقیفه که عمر گفت : اقتلوا سعدا قتله الله ، بکشید سعید بن عباده را خدا بکشد او را.

قیس بر جست و ریش عمر را بگرفت و گفت: اى پسر صهاک جشیه ! اى ترسنده و گریزنده در میدان و شیر غران در وقت امن و امان اگر یک موى از سعد از جاى خود جنبش ‍ کند از این بیهود گویى یک دندان در دهان تو بجاى نماند از بس دهانت را با مشت بکوبند."5″

بالجمله ، عبدالله بن زبیر مردى بخیل و لئیم و بد خلق و حسود بوده و با امیرالمومنین (ع) نهایت عدوات داشت و چهل روز خطبه خواند و صلوات بر رسول خدا(ص) را که در خطبه باید ذکر شود، ترک کرد و گاه گاهى در خطبه هاى خود سب امیرالمومنین علیه السلام مینمود و عایشه او را بسیار دوست میداشت به حدی که گفته اند بعد از ابوبکر هیچکس را مثل او دوست نمیداشت و به اسم او خود را مکیاة ام عبدالله کرده بود.

در سنه 60 که معاویه از دنیا، رخت بر بست و یزید بجاى وى نشست چند نفر از بیعت او امتناع کردند از جمله عبدالله بین زبیر بود که سر از بیعت او بر تافت و به جانب مکه شتافت .

یزید بعد از فراغ از واقعه طف و حره ، مسلم بن عقبه را به جهت دفع او به مکه فرستاد و در ایامی که لشکر یزید با ابن زبیر مقاتلت میکردند و خانه کعبه از آسیب ایشان خراب شده بود که خبر مرگ یزید رسید و در این وقت ابن زبیر در مکه بلامزاحم شد،

پس دعوى خلافت کرد، جمله اى از مردم با وى بعیت کردند و چون فى الجمله خلافت بر او مستقر شد، شروع کرد در بنای بیت الله الحرام در این هنگام هفتاد نفر از شیوخ شهادت دادند که این خانه را وقتى که قریش بنا کردند چون اموالشان کفایت نمی کرد، هفت ذرع از سعه اساس اصلى آن که ابراهیم و اسماعیل بنا نهاده بودند، کم کردند،

ابن زبیر آن مقدار کاسته را بر خانه افزود و از براى خانه دو در قرار داد؛ یکى براى دخول ، دیگرى براى خروج و مکه را براى اقامت خود قرار داد و پیوسته اظهار زهد و عبادت میکرد و خود را عائذ بیت الله می گفت و حرص بسیار بر خلافت داشت و بنى هاشم را بسیار اذیت می کرد.

مسعودى در مروج الذهب نقل کرده که جماعت بنى هشام را که در مکه بودند که از جمله ایشان محمد حنفیه بود در شعب محصور کرد و هیزم بسیارى جمع کرد و خواست ایشان را بسوازند که ناگاه از جانب کوفه جماعتى که مختار ایشان را فرستاده بود، بیامندند و هاشمیین را خلاص کردند و خواستند عبدالله را بکشند که او خود را به مسجدالحرام رسانید و استار کعبه را گرفت و گفت : اناعائذ الله .

مسعودى روایت کرده از عروة ابن زبیر که او عذر میخواست از این کار برادرش و میگفت که برادرم عبدالله اراده کرده بود که ایشان را بترساند تا در اطاعت او داخل شوند، همچنانکه ترسانیدند بنى هاشم را و جمع کردند از براى ایشان هیزم براى سوازنیدن ایشان در وقتى که ایشان از بیعت امتناع کردند در زمان سلف یعنى از بیعت ابى بکر تخلف کردند در زمانى که خلیفه گشت .

پس مسعودى گفته که این خبرى است که ذکرش در اینجا شایسته نیست و ما در کتاب حدائق الاذهان که در مناقب اهل بیت و اخیار ایشان است ، این مطلب را شرح داده ایم .

و بالجمله عبدالله در سنه 67، برادرش مصعب را به دفع مختار به کوفه فرستاد. مصعب ، مختار را بکشت و کوفه را تسخیر نمود و در سنه 72، به دفع عبدالملک مروان به جانب شام حرکت کرد و در اراضى مسکن با جنود عبدالملک ملاقات نمود و جنگ کرد تا کشته گشت ، پس عبدالملک به کوفه آمد و مردم را به بیعت خود در آورد، چنانچه هر یک در مقام خود ذکر شده است .

عبدالملک ، حجاج ثقفى را براى قتل عبدالله زبیر به مکه فرستاد و خود با بقیه لشکر به جانب شام مراجعت کرد و حجاج با جنود و عساکر خویش به جانب حجاز شد و چند ماهى در طایف بماند، آنگاه وارد مکه شد و او نیز مثل حصین نمیر، ابن زبیر را محاصره کرد و منجنیق بر کوه ابوقبیس نصب کرد.

پنجاه روز مدت محاصره او و به قولى مدت چهار ماه طول کشید، تا بر عبدالله زبیر ظفر یافتند و به ضرب سنگ او را از پا در آوردند و سرش را ببریدند. حجاج سرش را براى عبدالملک فرستاد و بدنش را واژگونه بدار کشید و گفت او را از دار فرود نمی آوردم ، تا وقتیکه مادرش اسماء دختر ابى بکر شفاعت او کند.

گویند مدت یکسال بردار آویخته بود و مرغ در سینه او آشیانه کرده بود، وقتى مادرش بر او عبور کرد و گفت: وقت آن نشده که این راکب را از مرکوبش پیاده کنند، پس او را از دار بزیر آوردند و دفن نمودند و سن او هفتاد و سه و مدت امارت او نه سال و ده شب بوده .

امیرالمؤ منین (ع) در اخابر غیبیه خود اشاره به مآل کار او فرموده در آنجا که فرمود:

خب صب یروم امرا و لایدر که ینصب حبالة الدین لاصطیاد الدنیا و هو بعد مصلوب قریش “7″.

پس عبدالملک ، حجاج را مکتوب کرد که عروة بن الزبیر برادر عبدالله را متعرض نشود و بناى خانه کعبه را که عبدالله بنا کرده بود، منهدم سازد و به همان طریق که قریش بنا کرده بودند و در عصر رسول خدا(ص) بوده ، بنا کند و از براى خانه یک در قرار دهد. حجاج چنان کرد که عبدالملک گفته بود.

“1-تهذیب التهذیب،ج5،ص233.

2-نهج البلاغه،ص555.

4-بحار الانوار،ج32،ص179.

5-الایضاح،ص516.

6-الاحتجاج،ج1،ص93.

7-بحار الانوار،ج41،ص351″

وقتی “رب” خطاب شدن پیامبر را خشمگین کرد.واقعه‌ای هشداردهنده از سیره نبوی

(جَاءَ رَجُلٌ إِلَي رَسُولُ اللَّهِ(ص) فَقَالَ‌: السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَبِّي ! فَقَالَ‌: مَا لَكَ لَعَنَكَ اللَّهُ‌، رَبِّي وَ رَبُّكَ اللَّهُ‌، أَمَا وَ اللَّهِ لَكُنْتَ مَا عَلِمْتُ لَجَبَاناً فِي الْحَرْبِ لَئِيماً فِي السِّلْم)

امام صادق(ع): مردى خدمت پيامبر خدا(ص)آمد و عرض كرد: درود بر تو اى پروردگار من! حضرت به او فرمود:تو را چه شده است‌؟ لعنت خدا بر تو باد، پروردگار من و پروردگار تو،«اللّٰه» است. هان!به خدا سوگند، از زمانى كه مى‌دانم، تو فردى بودى، در جنگ ترسو و در زمان صلح پستْ خو.

📚 رجال الکشی، ج۱، ص۲۹۹.

 مردی خدمت پیامبر اکرم(ص) آمد و با جسارتی نابجا گفت:

«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَبِّي»

(درود بر تو ای پروردگار من!)

واکنش قاطع و آموزنده پیامبر

پیامبر(ص) بلافاصله و با قاطعیت پاسخ دادند:

۱. انکار شدید

«مَا لَكَ لَعَنَكَ اللَّهُ»

(تو را چه شده است؟ لعنت خدا بر تو باد)

۲. تصحیح عقیدتی

«رَبِّي وَ رَبُّكَ اللَّهُ»

(پروردگار من و پروردگار تو، الله است)

۳. اشاره به ریشه اخلاقی انحراف

«أَمَا وَ اللَّهِ لَكُنْتَ مَا عَلِمْتُ لَجَبَاناً فِي الْحَرْبِ لَئِيماً فِي السِّلْم»

(هان! به خدا سوگند، از زمانی که می‌دانم، تو فردی بودی، در جنگ ترسو و در زمان صلح پست‌خو)

تحلیل لایه‌های این روایت

لایه اعتقادی

· رد کامل هرگونه شرک در ربوبیت

· تأکید بر اینکه ربوبیت منحصراً از آن خداست

· حتی پیامبر خاتم نیز بنده‌ای از بندگان خداست

لایه اخلاقی

· ترسویی در جنگ و پست‌خویی در صلح نشان از فقدان عزت نفس دارد

· چنین شخصیتی مستعد چاپلوسی و غلو است

· انحرافات عقیدتی غالباً ریشه در نقایص اخلاقی دارد

لایه تربیتی

· پیامبر(ص) فوراً انحراف را تصحیح کردند

· از علم غیب خود برای نشان دادن ریشه مشکل استفاده کردند

· این برخورد، درس عملی برای تمام مسلمانان شد

درس‌های این روایت برای امروز

برای جامعه دینی

· مرزبندی دقیق بین احترام و غلو

· مقابله قاطع با انحرافات اعتقادی

· توجه به ریشه‌های اخلاقی انحرافات فکری

برای افراد

· دورى از چاپلوسی در برابر بزرگان

· تقویت عزت نفس برای جلوگیری از دنباله‌روی کورکورانه

· تواضع در عین حفظ کرامت

برای عالمان دین

· شفافیت در بیان مرزهای توحید

· شجاعت در تصحیح انحرافات

· تربیت همه‌جانبه (هم اعتقادی، هم اخلاقی)

چرا اینقدر قاطع؟

پیامبر(ص) که رحمت للعالمین بود، اما در برابر شرک حتی به کوچکترین نشانه‌های آن، قاطعانه ایستادند زیرا:

· توحید اساس اسلام است

· غلو در حق اولیای خدا، خود راهی به شرک است

· سکوت در برابر انحراف، تأیید ضمنی آن است

سخن پایانی

این روایت به ما می‌آموزد که:

· احترام به پیامبر باید در چارچوب توحید باشد

· قاطعیت در دین لازمه حفظ اصالت آن است

· اخلاق و اعتقاد دو روی یک سکه‌اند

اللهم صل علی محمد و آل محمد

پرسشی از سر محبت، پاسخی از سر حکمت. سجده مخصوص خداست؛ احترام به پیامبر و اهل‌بیت وظیفه ماست

🔺مردی به پیامبر(ص) گفت: ای رسول خدا! ما به تو سلام میکنیم، همچنان که بعضی از ما به دیگری سلام میکند، آیا بهتر نیست برای اینکه از دیگران برتر باشی ما به تو #سجده کنیم؟

🔺حضرت فرمود: هیچ کس جز خدا سزاوار سجده کردن و پرستش نیست اما اگر میخواهید حق مرا ادا کنید،پیامبرتان را گرامی داشته و حق اهل او را بشناسید.

(قَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! نُسَلِّمُ عَلَيْكَ كَمَا يُسَلِّمُ بَعْضُنَا عَلَى بَعْضٍ، أَفَلَا نَسْجُدُ لَكَ؟ فَقَالَ عَلَيْهِ الصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ: «لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ أَنْ يَسْجُدَ لِأَحَدٍ مِنْ دُونِ اللَّهِ، وَ لَكِنْ أَكْرِمُوا نَبِيَّكُمْ وَ اعْرِفُوا الْحَقَّ لِأَهْلِهِ»)

📚 التفسير الكبير(مفاتيح الغيب)، ج8، ص270.

تحلیل این گفتگوی تاریخی

۱. نیت پاک، اما راه نادرست

· این مرد از روی محبت فراوان چنین پیشنهادی داد

· اما غلو و زیاده‌روی حتی با نیت خوب نیز ناپسند است

· اسلام حد و مرز محبت مشروع را مشخص می‌کند

۲. مرزبندی دقیق توحید

· سجده نماد کامل بندگی و عبودیت است

· این نماد تنها شایسته ذات مقدس پروردگار است

· حتی برترین مخلوقات الهی نیز سزاوار سجده نیستند

۳. راه درست احترام

به جای سجده (که مخصوص خداست):

· تکریم و احترام پیامبر

· شناخت حق اهل بیت پیامبر

· اتباع عملی از سنت و سیره آن بزرگوار

درس‌های این روایت برای امروز

برای عاشقان اهل بیت

· محبت باید در چارچوب شرع باشد

· پیروی از سیره معصومین بهترین راه ابراز محبت است

· شناخت جایگاه واقعی هر شخص، مانع غلو و زیاده‌روی می‌شود

برای جامعه اسلامی

· تفکیک عبادت از احترام ضروری است

· شناخت حقوق اهل بیت بخشی از دین است

· مقابله با غلو وظیفه همه مسلمانان است

برای رهبران دینی

· آموزش حدود شرعی محبت به اولیای خدا

· تصحیح انحرافات با حکمت و منطق

· ارائه الگوی صحیح تکریم بزرگان دین

اهل بیت؛ میراث پیامبر

پیامبر(ص) فرمودند: «حق اهل او را بشناسید» این یعنی:

· اهل بیت ادامه‌دهنده راه پیامبرند

· محبت به آنان بخشی از محبت به پیامبر است

· شناخت حقوق آنان از وظایف مسلمانان است

چرا این حدیث امروز مهم است؟

در عصر حاضر که:

· برخی با نام محبت دچار غلو و افراط می‌شوند

· برخی دیگر از ترس غلو، از محبت واقعی دور می‌مانند

· مرزهای توحید و شرک نیاز به تبیین دقیق دارند

این حدیث چراغ راهی است برای:

· محبت کردن بدون افراط

· احترام گذاشتن بدون غلو

· پیروی کردن بدون تحریف

سخن پایانی

پیامبر(ص) به ما آموختند که:

· سجده فقط برای خداست

· احترام به پیامبر و اهل بیت ضروری است

· شناخت حق هر کس، باعث تعادل در رفتار می‌شود

راه درست محبت، نه سجده است و نه بی‌تفاوتی؛ بلکه تکریم همراه با معرفت است.

پیامبری که سجده را نپذیرفت

صحنه‌ای تاریخی از تواضع رسول خدا(ص)

اکیدر بن عبدالملك حاكم مسیحی دومة الجندل - شهری در شمال عربستان تحت نفوذ امپراتوری روم - پس از تسخیر منطقه توسط خالد بن ولید و انعقاد پیمان با مسلمانان، به همراه غنائم به مدینه آورده شد.

رفتار اشتباه و واکنش پیامبر(ص)

هنگام ملاقات با رسول خدا(ص)، اکیدر که:

· صلیبی طلایی بر خود آویخته بود

· لباسی زربافت بر تن کرده بود

· همچون پادشاهان رفتار می‌کرد

با دیدن پیامبر(ص) به رسم پادشاهان، بر زمین سجده کرد

واکنش سریع و آموزنده پیامبر

پیامبر اکرم(ص) با دست خود اشاره کردند و دو بار فرمودند:

«لا، لا» (نه، نه)

تفسیر این رفتار

۱. رد کامل الوهیت

   پیامبر(ص) به صراحت هرگونه سجده برای غیر خدا را رد کردند.

۲. تفکیک احترام از عبادت

   در اسلام، احترام به بزرگان مجاز است، اما عبادت تنها شایسته خداست.

۳. آموزش توحید عملی

   این رفتار، درسی ملموس از توحید عملی برای تازه‌مسلمانان و غیرمسلمانان بود.

درس‌های این روایت

برای رهبران دینی

· تواضع در اوج مقام نبوت

· مرزبندی دقیق بین احترام و عبادت

· آموزش عملی مفاهیم دینی

برای پیروان

· عدم غلو در حق اولیای خدا

· تفکیک مقام بشری از مقام الهی

· تبعیت از سیره عملی پیامبر

برای جامعه

· احترام به عقاید دیگران همراه با بیان حقایق

· دعوت به توحید با رفتار و گفتار

· پرهیز از هرگونه شرک حتی در ظاهر

تحلیل تاریخی

اهمیت جغرافیایی دومة الجندل

· منطقه‌ای استراتژیک در مرز امپراتوری روم

· نقطه‌ای مهم برای گسترش اسلام

شخصیت اکیدر

· حاکمی مسیحی با ظواهر پادشاهی

· پس از این واقعه، اسلام را پذیرفت

· نمادی از تأثیر اخلاق پیامبر بر غیرمسلمانان

سخن پایانی

این واقعه تاریخی نشان می‌دهد که:

· پیامبر(ص) حتی در اوج قدرت، تواضع را رها نکرد

· اسلام به وضوح بین احترام و عبادت مرز قائل است

· رفتار پیامبر بهترین روش برای آموزش معارف دینی بود

اللهم صل علی محمد و آل محمد

مرثیه‌ای که دشمن را نیز به گریه انداخت

صحنه‌ای از عمق وفاداری

راوی نقل می‌کند:

«ام البنین به بقیع می‌رفت و در آنجا، اندوهگین‌ترین و سوزناک‌ترین مرثیه‌سرایی‌ها را برای پسرانش می‌کرد. مردم نزد او گرد می‌آمدند و به آن مرثیه‌ها گوش فرا می‌دادند. مروان هم از جمله کسانی بود که به بقیع می‌آمد. او به مرثیه ام البنین گوش فرا می‌داد و می‌گریست.»

تحلیل صحنه بقیع

۱. مکان نمادین بقیع

· بقیع، آرامگاه ائمه و شهیدان صدر اسلام

· انتخاب این مکان برای مرثیه‌خوانی، نشان‌دهنده عمق ارتباط ام البنین با مکتب اهل بیت است

۲. سوزناک‌ترین مرثیه‌ها

· توصیف مرثیه‌های ام البنین به “أشجى نُدبَةٍ وأحرَقَها” (اندوهگین‌ترین و سوزناک‌ترین)

· این گریه‌ها تنها برای فرزندانش نبود، بلکه برای امام حسین(ع) و حماسه عاشورا بود

۳. اجتماع خودجوش مردم

· مردم بدون دعوت، دور ام البنین جمع می‌شدند

· این نشان از محبوبیت و احترام عمیق او در جامعه مدینه داشت

نکته شگفت‌انگیز: گریه دشمن

مروان که بود؟

· حاکم مدینه از طرف بنی امیه

· از مخالفان و دشمنان اهل بیت

· در تاریخ به سنگدلی و قساوت مشهور است

اما چرا گریه می‌کرد؟

۱. تأثیر صداقت و خلوص

   مرثیه ام البنین آنچنان از دل برمی‌خاست که بر سنگدل‌ترین قلب‌ها نیز تأثیر می‌گذاشت.

۲. عظمت فداکاری

   فدا کردن چهار فرزند در راه امام حسین(ع)، چنان عظمتی داشت که حتی دشمن را تحت تأثیر قرار می‌داد.

۳. نفوذ کلام الهی

   این گریه، تأییدی ناخواسته بر حقانیت راه شهدای کربلا بود.

درس‌های این روایت

برای ما شیعیان

· وفاداری باید چنان عمیق باشد که زمان و مکان نتواند آن را کمرنگ کند

· عزاداری وقتی اثرگذار است که از عمق دل برخیزد

· صبر و استقامت ام البنین، الگویی برای همه دوران‌هاست

برای جامعه

· حقانیت وقتی آشکار است که حتی مخالفان ناخواسته آن را تأیید کنند

· ایثار واقعی همواره تأثیرگذار است، حتی بر دشمنان

برای تاریخ

· ثبت این روایت، سند محکمی بر عظمت شخصیت ام البنین است

· نشان می‌دهد که ارزش‌های انسانی، فراتر از مرزهای عقیدتی تأثیرگذارند

امروز ما…

آیا مرثیه‌های ما برای امام حسین(ع):

· از عمق دل برمی‌خیزد؟

· تأثیرگذار است؟

· حتی مخالفان را به تأمل وامی‌دارد؟

آیا وفاداری ما به اهل بیت:

· استمرار دارد؟

· در همه شرایط پایدار است؟

· الهام‌بخش دیگران است؟

سخن پایانی

ام البنین به ما آموخت که: وفاداری واقعی، آن است که حتی دشمن را به اعتراف وادارد.

عشق به اهل بیت، آنچنان قدرتمند است که بر دیوارهای سنگین کینه نیز نفوذ می‌کند.

سلام بر تو ای ام البنین، ای که مرثیه‌ات تاریخ را تحت تأثیر قرار داد

ام البنین؛ مادر فداکاری که چشمانش برای حسین(ع) نابینا شد

زیارتی بر درگاه بانوی ایثار

السَّلامُ عَلَیکِ یَا زَوجَةَ وَصِیِّ رَسُولِ‌الله

سلام بر تو ای همسر وصی پیامبر خدا

السَّلامُ عَلَیکِ یَا عَزِیزَةَ الزَّهرَاءِ عَلَیهَا‌السَّلام

سلام بر تو ای عزیزِ دخت زهرا(س)

السَّلامُ عَلَیکِ یَا أُمَّ البُدُورِ السَّوَاطِع فَاطِمَةَ بِنت حزَام الکلابیّة

سلام بر تو ای مادر ماه‌های تابان، فاطمه دختر حزام کلابی

المُلَقَّبةُ بِأُمّ البَنِین وَ بَاب‌الحَوَائِج

مشهور به ام البنین و باب الحوایج

أُشهِدُ اللهَ وَ رَسُولهُ أَنَّکِ جَاهَدتِ فی سَبِیلِ‌اللهِ

گواه می‌گیرم خدا و پیامبرش را که تو در راه خدا جهاد کردی

إِذ ضَحّیتِ بِأَولَادَکِ دُونَ الحُسَین بنَ بِنتِ رَسُولِ‌الله

آنگاه که فرزندانت را فدای حسین پسر دختر پیامبر خدا کردی

فَسَلامُ‌اللهِ عَلَیکِ یَا سَیِّدَتی یَا أُمَّ البَنِین

پس سلام خدا بر تو ای سرور من ای ام البنین

روایتی گویا از عمق وفاداری

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:

«ام جعفر کلابی (ام البنین)، برای حسین علیه السلام مرثیه می‌سرایید و می‌گریست تا اینکه چشمانش نابینا شد. مروان، حاکم مدینه، به صورت ناشناس می‌آمد و پشت در می‌ایستاد و به گریه و مرثیه‌سرایی او گوش می‌داد.»

تحلیل و درنگ

۱. وفاداری بی‌نظیر

ام البنین با وجود اینکه فرزندانش (عباس، عبدالله، جعفر و عثمان) در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیدند، نه تنها شکایتی نکرد، بلکه به عزاداری برای امام حسین(ع) ادامه داد.

۲. عشق به خاندان پیامبر

او آنچنان به امام حسین(ع) عشق می‌ورزید که فرزندانش را فدایی راه او کرد و پس از شهادتشان، برای امام شهید می‌گریست.

۳. تأثیرگذاری عمیق

مرثیه‌خوانی ام البنین چنان تأثیرگذار بود که حتی مروان حاکم مدینه - از دشمنان اهل بیت - به صورت ناشناس برای شنیدن آن می‌آمد.

۴. نابینایی از اشک

این بانوی بزرگوار آنقدر گریست که چشمانش نابینا شد. این نشان از عمق عشق و وفاداری اوست.

درس‌هایی برای امروز

وفاداری در سخت‌ترین شرایط

ام البنین به ما می‌آموزد که وفاداری واقعی، آن است که در سخت‌ترین شرایط نیز ادامه یابد.

ترجیح دین بر عاطفه مادری

او نشان داد که عشق به اهل بیت و دفاع از دین، حتی از عاطفه مادری والاتر است.

پایداری در راه حق

حتی نابینایی هم نتوانست او را از عزاداری برای امام حسین(ع) بازدارد.

تأثیرگذاری بی‌کلام

گریه‌های او چنان تأثیرگذار بود که دشمن را نیز به تأمل وامی‌داشت.

سخن پایانی

ام البنین فقط مادر چهار شهید نیست؛ او نماد وفاداری، ایثار و عشق بی‌شائبه به اهل بیت است. زندگی و اشک‌های او، درسی فراموش‌نشدنی برای همه آزادگان جهان است.

سلام بر تو ای ام البنین، ای باب الحوائج، ای الگوی وفاداری و ایثار

مهدی موعود؛ تصویر کامل پیامبر

پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حدیثی شریف، ویژگی‌های قائم آل محمد (عج‌الله‌تعالی‌فرجه) را چنین ترسیم می‌فرمایند:

«القائِمُ مِن وُلدِي اسمُهُ اسمي و كُنيَتُهُ كُنيَتي و شَمائِلُهُ شَمائِلي و سُنَّتُهُ سُنَّتي، يُقيمُ النّاسَ عَلى‌ مِلَّتي وشَريعَتي و يَدعوهُم إلى‌ كِتابِ رَبّي عَزَّ وجَلَّ»

«قائم از فرزندان من است. نام او نام من، کنیه او کنیه من، اخلاق او اخلاق من، و روش او روش من است. مردم را بر دین و شریعت من برپا می‌دارد و آنان را به کتاب پروردگارم دعوت می‌کند.»

همسانی کامل با پیامبر اعظم

این حدیث نورانی چهار وجه اشتراک اساسی بین حضرت مهدی(عج) و جد بزرگوارش رسول الله(ص) را بیان می‌کند:

۱. همنامی

نام مبارک محمّد که نشان از پیوند عمیق معنوی و سلسله نورانی امامت دارد.

۲. همکنیتی

کنیه ابوالقاسم که بیانگر انتقال معنویت و شخصیت پیامبر به امام عصر است.

۳. هماخلاقی

شمائل و اخلاق پیامبر در وجود امام زمان تجلی می‌یابد. مهربانی، عدالت، شجاعت و سایر فضایل اخلاقی.

۴. هممنشی

سنت و روش پیامبری در حکومت و رهبری امام عصر کاملاً احیا و اجرا می‌شود.

مأموریت تاریخی امام زمان

احیای دین ناب

«مردم را بر دین و شریعت من برپا می‌دارد»

· بازگرداندن اسلام به صورت اصیل و ناب

· زدودن تحریفات و بدعت‌ها

· احیای سنت‌های فراموش شده

دعوت به قرآن کریم

«آنان را به کتاب پروردگارم دعوت می‌کند»

· قرآن محور تمام برنامه‌های حکومت مهدوی

· تفسیر و تطبیق واقعی آیات الهی

· تبدیل قرآن به قانون اساسی جامعه جهانی

پیام این حدیث برای منتظران

۱. شناخت امام

شناخت حضرت مهدی(عج) از طریق شناخت پیامبر(ص) میسر است.

۲. آمادگی برای پذیرش

با شناخت سیره پیامبر، می‌توانیم برای پذیرش روش امام عصر آماده شویم.

۳. الگوگیری

همان‌طور که پیامبر اسوه حسنه بود، امام زمان نیز الگوی کامل برای بشریت است.

۴. امید به بازگشت

احیا شدن کامل سنت پیامبر در عصر ظهور، نویدبخش جامعه‌ای آرمانی است.

درسی برای امروز

اگر می‌خواهیم منتظر واقعی باشیم، باید:

· سیره پیامبر(ص) را به درستی بیاموزیم

· اخلاق محمدی را در خود پرورش دهیم

· روش نبوی را در زندگی فردی و اجتماعی به کار گیریم

· قرآن را محور اندیشه و عمل خود قرار دهیم

سخن پایانی

امام مهدی(عج)، پیامبر دوباره متولد شده نیست، بلکه وارث کامل تمام کمالات نبوی است. ظهور او، تجدید عهد با پیامبر(ص) و بازگشت به اسلام ناب محمدی است.

اللهم عجل لولیک الفرج

خوشا به حال منتظران واقعی

امام صادق علیه‌السلام در تفسیری نورانی از آیه قرآن، پرده از حقیقت بزرگی برمی‌دارند:

«مقصود از آیه “آن روز که برخی نشانه‌های خدایت در می‌رسند، ایمان کسی که پیش‌تر ایمان نیاورده و یا در حال ایمانش کار نیکی نکرده است، سودی نمی‌بخشد"، خروج قائم ماست که انتظارش را می‌کشند.»

سپس می‌فرمایند:

«خوشا به حال پیروان قائم ما که در روزگار غیبتش، انتظارش را می‌کشند و در روزگار ظهورش فرمانش را می‌برند. آنان، اولیای خدایند که نه بیمی بر آنهاست و نه اندوهگین می‌شوند.»

منتظر واقعی کیست؟

دو ویژگی اصلی پیروان حقیقی امام عصر(عج):

۱. در عصر غیبت: انتظار میکشند

۲. در عصر ظهور: اطاعت میکنند

جایگاه رفیع منتظران

در روایات، منتظر حقیقی:

· از اولیای الله شمرده شده است

· برترین مردم زمان خود است

· همچون کسی است که با پیامبر(ص) جهاد کرده

· مانند رزمنده در جنگ بدر است

· همانند کسی است در خیمه امام عصر(عج) حضور دارد

· مثل کسی است که در رکاب رسول الله(ص) شهید شده

انتظار؛ عبادتی فعال

انتظار فرج، به معنای بی‌کاری و سکون نیست، بلکه:

· حرکتی مستمر به سوی کمال

· آماده‌سازی خود و جامعه

· تلاش برای ایجاد زمینه‌های ظهور

· ایمان عملی و کار نیک

نشانه‌های منتظر واقعی

در عصر غیبت:

· ایمان استوار به امامت و ولایت

· عمل صالح پیوسته و خالصانه

· دعا و ارتباط معنوی با امام زمان(عج)

· اصلاح خود و کمک به اصلاح جامعه

در عصر ظهور:

· اطاعت بی‌چون و چرا از فرمان‌های امام

· فداکاری در راه تحقق اهداف الهی

· پیشگامی در اجرای عدالت

هشدار قرآن

آیه شریفه هشداری جدی است: وقتینشانه‌های ظهور محقق شود، دیگر ایمانِ بدون عمل و تأخیر، سودی ندارد.

امروز ما…

· آیا ما از منتظران راستین هستیم؟

· آیا زندگی‌مان گواه انتظار حقیقی است؟

· آیا برای ظهور آماده‌ایم؟

سخن پایانی

منتظر واقعی، سربازی همیشه آماده است که نه تنها در دل آرزوی ظهور دارد، بلکه در عمل نیز مجاهدی در راه آماده‌سازی جامعه برای حکومت عدل الهی است.

خوشا به حال آنان که در این راه اند…

خوشا به حال منتظران واقعی

امام صادق علیه‌السلام در تفسیری نورانی از آیه قرآن، پرده از حقیقت بزرگی برمی‌دارند:

«مقصود از آیه “آن روز که برخی نشانه‌های خدایت در می‌رسند، ایمان کسی که پیش‌تر ایمان نیاورده و یا در حال ایمانش کار نیکی نکرده است، سودی نمی‌بخشد"، خروج قائم ماست که انتظارش را می‌کشند.»

سپس می‌فرمایند:

«خوشا به حال پیروان قائم ما که در روزگار غیبتش، انتظارش را می‌کشند و در روزگار ظهورش فرمانش را می‌برند. آنان، اولیای خدایند که نه بیمی بر آنهاست و نه اندوهگین می‌شوند.»

منتظر واقعی کیست؟

دو ویژگی اصلی پیروان حقیقی امام عصر(عج):

۱. در عصر غیبت: انتظار میکشند

۲. در عصر ظهور: اطاعت میکنند

جایگاه رفیع منتظران

در روایات، منتظر حقیقی:

· از اولیای الله شمرده شده است

· برترین مردم زمان خود است

· همچون کسی است که با پیامبر(ص) جهاد کرده

· مانند رزمنده در جنگ بدر است

· همانند کسی است در خیمه امام عصر(عج) حضور دارد

· مثل کسی است که در رکاب رسول الله(ص) شهید شده

انتظار؛ عبادتی فعال

انتظار فرج، به معنای بی‌کاری و سکون نیست، بلکه:

· حرکتی مستمر به سوی کمال

· آماده‌سازی خود و جامعه

· تلاش برای ایجاد زمینه‌های ظهور

· ایمان عملی و کار نیک

نشانه‌های منتظر واقعی

در عصر غیبت:

· ایمان استوار به امامت و ولایت

· عمل صالح پیوسته و خالصانه

· دعا و ارتباط معنوی با امام زمان(عج)

· اصلاح خود و کمک به اصلاح جامعه

در عصر ظهور:

· اطاعت بی‌چون و چرا از فرمان‌های امام

· فداکاری در راه تحقق اهداف الهی

· پیشگامی در اجرای عدالت

هشدار قرآن

آیه شریفه هشداری جدی است: وقتینشانه‌های ظهور محقق شود، دیگر ایمانِ بدون عمل و تأخیر، سودی ندارد.

امروز ما…

· آیا ما از منتظران راستین هستیم؟

· آیا زندگی‌مان گواه انتظار حقیقی است؟

· آیا برای ظهور آماده‌ایم؟

سخن پایانی

منتظر واقعی، سربازی همیشه آماده است که نه تنها در دل آرزوی ظهور دارد، بلکه در عمل نیز مجاهدی در راه آماده‌سازی جامعه برای حکومت عدل الهی است.

خوشا به حال آنان که در این راه اند…

شرط سعادت جامعه از نگاه پیامبر (ص)

جامعه‌ای که ضعیف در آن نتواند حق خود را بدون لکنت از قدرتمند بگیرد، هرگز روی سعادت را نخواهد دید.

این پیام ژرف پیامبر اکرم(ص) که بارها از زبان امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است، سنگ بنای جامعه عدل اسلامی است.

حکومتی که ضعیف را می‌شنود

امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر می‌فرمایند: «فضای جامعه را چنان قرار ده که مردم به راحتی و بدون ترس با تو سخن بگویند و حتی تو را نقد کنند.»

این تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ شرط قداست و سعادت یک ملت است.

سه رکن جامعه سعادتمند

۱. امنیت برای انتقاد

· ضعیف باید بتواند قدرتمند را نقد کند

· ساختار حکمرانی باید پشتیبان مظلوم باشد

· ترس نباید مانع بیان حق شود

۲. عدالتی بدون لکنت

· گرفتن حق نباید با تتعتع (لکنت و ترس) همراه باشد

· قدرت نباید سپر باطل شود

· زر و زور نباید ابزار ظلم باشد

۳. حاکمیتی خادم

· حکومت اسلامی، محافظ حقوق ضعفاست

· قدرت مسئولیت است، نه امتیاز

· حاکم، خدمتگزار مردم است

مکتبی که مجذوب می‌کند

رهبر معظم انقلاب در تفسیر این روایت می‌فرمایند: «مکتب اسلام یعنی حمایت از انسانیت و ارزش‌های انسانی… امروز این پیام است که ملت‌ها را مجذوب می‌کند.»

این همان جاذبه ذاتی اسلام است که در عصر ظلمت‌های مدرن، نور امید می‌بخشد.

راه‌کارهای عملی

برای حاکمان

· ایجاد شکایات بی‌واسطه برای مردم

· شفافیت در عملکرد مسئولان

· مجازات قاطع متخلفان قدرتمند

برای جامعه

· تقویت جرئت مدنی برای مطالبه حق

· حمایت جمعی از مظلومان

· افشاگری ظلم، بدون ترس

برای نظام قضایی

· دسترسی آسان به عدالت

· برخورد یکسان با ضعیف و قوی

· سرعت عمل در احقاق حق

جامعه مقدس؛ آرمانی دست‌یافتنی

شهید مطهری در تفسیر این حدیث می‌گوید: «ملتی به مقام قداست نمی‌رسد مگر اینکه ضعیف بتواند بدون لکنت، حقش را از قوی بگیرد.»

این یک آرمان انتزاعی نیست، بلکه معیار عینی برای سنجش سلامت جامعه است.

امروز ما کجای این راهیم؟

· آیا کارگر می‌تواند بدون ترس از اخراج، حق خود را از کارفرمای قدرتمند بخواهد؟

· آیا شهروند عادی می‌تواند مسئول بلندپایه را به عدالت بخواند؟

· آیا صوت مظلوم به گوش حاکم می‌رسد؟

سخن پایانی

جامعه اسلامی، جامعه‌ای است که ضعیف در آن قوی است به پشتوانه عدالت، و قوی در آن ضعیف است در برابر قانون.

این همان مدینه فاضله‌ای است که پیامبر(ص) وعده داد و علی(ع) برایش حکومت کرد.

الگوی زن کامل: از خانه‌داری تا شجاعت تاریخ‌ساز | بیانات رهبر انقلاب

زن در نگاه اسلام؛ هم مدیر خانه است، هم الگوی شجاعت و معنویت.

✨ گزیده‌ای از بیانات ارزشمند رهبر انقلاب درباره جایگاه زن و شخصیت بینظیر حضرت فاطمه زهرا(س):

🔹 محبت؛ حق اول زن در خانه

“مهم‌ترین حق و نیاز زن در خانه، محبت همسر است. مردان باید این محبت را ابراز کنند. زن مدیر خانه است، نه کارگزار.”

🔹 نقد جدی به فرهنگ غرب

“جمهوری اسلامی منطق غلط غرب درباره زن را باطل کرد. از بزرگ‌ترین گناهان فرهنگ سرمایه‌داری غرب، ترویج کارهای خلاف تحت عنوان آزادی است.”

🔹 هشدار به رسانه‌ها

“رسانه‌های ما مراقب باشند تفکر غلط سرمایه‌داری غرب درباره زن را ترویج نکنند.”

🔹 فاطمه زهرا (س)؛ الگوی تمام‌عیار

ایشان در همه ابعاد یک انسان عرشی است:

• در عبادت و مناجات با خدا

• در ایثار و گذشت برای مردم

• در دفاع شجاعانه از حق مظلوم

• در تبیین حقایق و روشنگری

• در خانه‌داری، شوهرداری و فرزندپروری (پرورش فرزندانی چون زینب، امام حسین و امام حسن)

• در حضورهای تاریخی (شعب ابی‌طالب، هجرت، غزوات، مباهله)

🔹 خلاصه کلام

همان که پیامبر فرمود: “سیده نساء العالمین"؛ سرور زنان جهان.

 راز موفقیت در یک جمله: تدام داشته باش!

گاهی برای رسیدن به خواسته‌هایمان، کارهای بزرگ اما مقطعی انجام می‌دهیم، زود خسته می‌شویم و رها می‌کنیم.

اما گنج واقعی در تداوم است؛ حتی اگر کوچک و کم باشد.

امیرالمؤمنین علی (ع) در حکمت ۴۴۴ نهج‌البلاغه می‌فرماید:

🔸 «قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ»

🔸 کار کم اما مستمر و پرنشاط، بهتر از کار بسیار اما ملال‌آور و موقتی است.

درس امروز:

چه در عبادت، چه در یادگیری، چه در کار و روابط،

پایدار بودن از حجم زیاد اما ناپایدار،

اثربخش‌تر و ماندگارتر است.

تلاشِ آرام و پیوسته،

از انفجارهای کوتاه‌مدت انرژی،

نورانی‌تر است.

📌 یادت باشد:

قطره‌ای که پیوسته بچکد، سنگ را می‌شکافد.

راز رابطهٔ نزدیک با خدا چیست؟با الهام از کلام آیت‌الله بهجت (ره):

گاهی فکر می‌کنیم برای نزدیک شدن به خدا، حتماً باید کارهای خارق‌العاده انجام دهیم…

اما گاهی “کاری نکردن” مهم‌تر از “کاری کردن” است.

آیت‌الله بهجت (ره) می‌فرماید:

“از ما، عمل چندانی نخواسته‌اند! مهم‌تر از عمل کردن، ’عمل نکردن‘ است. تقوا یعنی ’عمل گناه‘ را مرتکب نشدن!”

همه می‌پرسند: “چه کار کنم؟”

ایشان می‌گویند: “بگویید چه کار نکنم؟”

و پاسخ این است:

“گناه نکنید.”

🔑 شاه‌کلید اصلی رابطه با خدا، “گناه نکردن” است.

گاهی بزرگ‌ترین عبادت، همان ایستادن و پرهیز کردن است.

۱۳ راهکار ساده و علمی برای کاهش استرس و کنترل هورمون کورتیزول

کاهش استرس نیاز به تغییرات پیچیده ندارد! همین راهکارهای ساده و کاربردی می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) رو کنترل کنه و آرامش بیشتری به زندگیت بیاره. ✨

👇 این نکات رو با دوستات به اشتراک بذار که اونها هم بدونن چطور استرسشون رو مدیریت کنن:

۱. خواب کافی و با کیفیت - حداقل ۷-۸ ساعت خواب شبانه

۲. هیدراته نگه داشتن بدن - روزانه ۸ لیوان آب بنوشید

۳. رژیم غذایی ضداسترس:

   • منیزیم: سبزیجات برگ‌دار، حبوبات، سویا

   • امگا۳: ماهی سالمون، گردو

   • ویتامین B۱۲: گوشت قرمز، تخم‌مرغ

   • آنتی‌اکسیدان: شاتوت، توت‌فرنگی، انار

۴. پرهیز از کافئین در شب - بعد از ساعت ۴ عادی قهوه ننوشید

۵. کنترل مصرف شکر - قندهای ساده را محدود کنید

۶. نور طبیعی روزانه - حداقل ۲۰ دقیقه بیرون از خانه وقت بگذرانید

۷. موسیقی آرامش‌بخش - موسیقی بی‌کلام یا طبیعت

۸. طبیعت‌گردی - حتی پارک نزدیک خانه

۹. حلقه اجتماعی سالم - وقت با افراد انرژی‌بخش، دوری از افراد سمی

۱۰. مدیتیشن روزانه - ۱۰ دقیقه تمرکز روی تنفس

۱۱. ماساژ - حتی ماساژ ساده خودتان

۱۲. دوری از اخبار منفی - تنظیم زمان مصرف اخبار

۱۳. محدودیت شبکه‌های مجازی - زمان مشخص برای چک کردن

هنر نه گفتن: مرزگذاری سالم بدون احساس گناه یا ترس از قضاوت

آیا «نه» گفتن بی‌احترامی به مخاطب است؟

خیر، به شرطی که با ادب و احترام بیان شود، «نه» گفتن بی‌احترامی نیست، بلکه یک مرزگذاری سالم است. نکات کلیدی:

1. «نه» محترمانه حق شماست – رد درخواست به‌صورت محترمانه، بخشی از ارتباطات سالم است و مسئولیت احساسات طرف مقابل را به شما تحمیل نمی‌کند.

2. اصرار طرف مقابل ممکن است ریشه در عادت یا تحمیل داشته باشد – در چنین مواردی، اصرار آنها لزوماً به معنای اشتباه شما نیست.

3. استثنا: اصرارهای دلسوزانه – گاهی اصرار دیگران (مانند والدین یا مربیان) ناشی از دلسوزی یا آگاهی بیشتر است. در این موارد، بهتر است پیش از پاسخ قاطع، با گوش دادن و بررسی منطق آنها، تصمیم بگیرید.

4. کلید تعادل:

   · نه گفتن با متانت و حفظ احترام

   · گوش دادن فعال قبل از پاسخ در موارد مهم

   · پایبندی به تصمیم خود بدون عذاب وجدان بی‌جا

در نهایت، نه گفتن ابزاری برای محافظت از انرژی، زمان و ارزش‌های شماست و اگر محترمانه انجام شود، نه تنها بی‌احترامی نیست، بلکه نشان‌دهندهٔ بلوغ عاطفی و احترام به خود است.

ذکر خالصانه: کلید حیات طیبه و راه نجات

🔹 اُذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً خَالِصاً تَحْيَوْا بِهِ أَفْضَلَ الْحَيَاةِ وَ تَسْلُكُوا بِهِ طُرُقَ النَّجَاةِ

«خدا را یاد کنید، ذکری خالصانه، تا به بهترین زندگی زنده شوید و به وسیله‌ی آن، راه‌های نجات را بپیمایید.»

📗 تحف العقول، صفحه ۲۰۲

📖 تفسیر و تحلیل حدیث

این کلام نورانی که از آموزه‌های اهل‌بیت(ع) نقل شده، ذکر خدا را نه یک عمل تشریفاتی، بلکه جوهره حیات حقیقی و تنها مسیر نجات معرفی می‌کند. واژه‌ی کلیدی این روایت، «خالصاً» است که نشان می‌دهد شرط تأثیرگذاری ذکر، اخلاص و حضور قلب است.

۱. حیات برتر (أفضل الحیاة)

· حیات مادی در دیدگاه اسلامی، تنها زیست‌نباتی نیست. حیات واقعی آن است که انسان با یاد خدا، از غفلت رهایی یابد و به شناخت و ارتباط با مبدأ هستی دست پیدا کند.

· امام علی(ع) در خطبه‌ی متقین می‌فرمایند: «آنان [پرهیزکاران] با یاد خدا زنده‌اند.» این زندگی، سرشار از معنا، آرامش و جهت‌داری است.

۲. ذکر خالص (ذکراً خالصاً)

· ذکر خالص یعنی یاد خدا برای خدا، نه برای ریا، عادت یا اهداف مادی. این همان ذکری است که قلب را صیقل می‌دهد.

· امام صادق(ع) می‌فرمایند: «برترین عبادت، اخلاص است.» (الکافی، ج۲، ص۱۶) ذکر خالص، مصداق اعلای این اخلاص است.

۳. طرق النجاة (راه‌های نجات)

· نجات تنها به معنای رستگاری اخروی نیست، بلکه نجات از گمراهی، اضطراب، پوچی و اسارت هوس‌ها در همین دنیا نیز هست.

· قرآن کریم می‌فرماید: «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (آیه ۲۸ سوره رعد). یاد خدا، مهم‌ترین نقشه‌ی راه برای نجات از تمامی بحران‌های روحی و اخلاقی است.

🧭 راهکارهای عملی برای ذکر خالصانه

از منظر روایات شیعی، برای تحقق «ذکر خالص» می‌توان این مراحل را طی کرد:

۱. ذکر زبانی با تدبر (مقدمه حضور قلب)

· خواندن دعاها و اذکار با توجه به معانی، نه فقط تکرار الفاظ. امام علی(ع) می‌فرمایند: «عبادت کنندگان واقعی، کسانی هستند که در معانی کلام تفکر می‌کنند.»

۲. ذکر عملی (عالی‌ترین مرتبه ذکر)

· اطاعت از فرامین الهی در همه شئون زندگی، عین ذکر خالص است. امام باقر(ع) می‌فرمایند: «محبوب‌ترین بندگان نزد خدا، کسانی هستند که خدا را در هر حرکتی یاد کنند، تا جایی که نفس‌کشیدنشان ذکر خدا باشد.»

۳. ایجاد ملکه ذکر دائم

· با مداومت بر ذکرهای وارده (مانند تسبیحات حضرت زهرا(س)، صلوات، استغفار) می‌توان دل را به یاد خدا عادت داد تا حتی در میان کارهای روزمره نیز متوجه خدا بود.

💎 آثار دنیوی و اخروی ذکر خالص از نگاه روایات

۱. نورانیت قلب و بصیرت: امام صادق(ع): «ذکر خداوند، نورانیت دل است.» (بحارالانوار، ج۹۳، ص۱۶۸)

۲.گشایش روزی: رسول خدا(ص): «کسی که می‌خواهد روزی‌اش گسترده شود، وصل ذکر را به یاد خدا حفظ کند.»

۳.امنیت از شیطان: امام علی(ع): «ذکر خدا، دژ محکم در برابر شیطان است.» (غررالحکم)

۴.آمرزش گناهان: قرآن کریم: «وَ الَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ» (آل عمران:۱۳۵)

این حدیث شریف به ما می‌آموزد که حیات واقعی و نجات حقیقی، در گرو پیوند خالصانه و دائمی با یاد آفریدگار است. این ذکر، چراغ راهی است که تاریکی‌های غفلت را می‌زداید و مسیر سلوک به سوی کمال مطلق را روشن می‌سازد.

زمان‌شناسی مؤمنانه: راز آگاهی از ارزش عمر در کلام امام علی(ع)

🔹 لَا يَعْرِفُ قَدْرَ مَا بَقِيَ مِنْ عُمْرِهِ إِلَّا نَبِيٌّ أَوْ صِدِّيقٌ

«ارزش باقیمانده عمر خویش را نمی‌شناسد، مگر پیامبر یا صدّیق.»

📗 غرر الحکم، حدیث ۱۰۸۰۱

📖 تفسیر و تأویل حدیث

امیرالمؤمنین علی(ع) در این جمله حکیمانه، معیاری ناب برای سنجش مقام معنوی انسان ارائه می‌دهند. آگاهی از «ارزش» باقیمانده عمر، یک دانش کمی نیست؛ بلکه بینشی کیفی نسبت به لحظه‌های زندگی است که تنها در پرتو نور نبوت و صداقت کامل حاصل می‌شود.

۱. مفهوم «صدیق» در فرهنگ شیعی

«صدّیق» در روایات، تنها به معنای راستگو نیست؛ بلکه به کسی گفته می‌شود که در همه مراحل ایمان و عمل، صداقت مطلق دارد. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «الصدیقون ثلاثة: حبیب النجار مؤمن آل یاسین، و حزقیل مؤمن آل فرعون، و علی بن أبی طالب که برترین آنان است.» (بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۱۵۶) اینان کسانی هستند که زمان را با بینش الهی می‌سنجند.

۲. تفاوت «دانستن» و «شناختن قدر»

همگان می‌دانند عمر محدود است، اما فقط اولیای الهی عمق این حقیقت را با تمام وجود درک می‌کنند. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «بهره‌ات از دنیا تنها سه چیز است: خوراکی که سیرت کند، پوشاکی که بدان پوشانده شوی، و فرصتی که در آن برای آخرتت توشه برداری.» (تحف العقول، ص۴۷) این نگاه، همان «شناخت قدر عمر» است.

۳. عمر به مثابه سرمایه نزول رحمت

در روایات، عمر انسان فرصتی برای نزول رحمت الهی معرفی شده است. امام علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «فرصت‌ها زودگذرند» (الحکمة ۳۸۰). کسی که قدر عمر را بداند، آن را در مسیر قرب الهی و خدمت به خلق سرمایه‌گذاری می‌کند و هر لحظه‌اش را چون گوهری ارزشمند می‌شمرد.

🔍 آثار عملی «شناخت قدر عمر» در سیره معصومین(ع)

· شب زنده‌داری و عبادت: ائمه اطهار(ع) با وجود علم به مقام خود، بیشترین بهره را از ساعات شب برای مناجات می‌بردند.

· تلاش بی‌وقفه در تعلیم و تربیت: عمر شریف امامان شیعه، مملو از ارشاد، تعلیم و پاسخگویی به شبهات بود، حتی در سخت‌ترین شرایط.

· خدمت‌رسانی به محرومان: امام سجاد(ع) در تاریکی شب، غذا و کمک به نیازمندان می‌رساندند؛ گویی هر لحظه را برای ذخیره اخروی غنیمت می‌شمردند.

💡 درس‌های کاربردی برای زندگی امروز

۱. نگاه آخرتی به برنامه‌ریزی: هنگام برنامه‌ریزی روزانه از خود بپرسیم: «سهم آخرت از این ساعت چیست؟» ۲.پرهیز از سبک‌شماری لحظات: امام کاظم(ع) می‌فرمایند: «از تلف کردن وقت بپرهیزید که وقت، سرمایه‌ای بی‌بدیل است.» (تحف العقول، ص۴۰۱) ۳.خودارزیابی هفتگی: بررسی کنیم که در هفته گذشته، عمرمان را در چه مسیری سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.

این حدیث والا به ما می‌آموزد که ارزش واقعی عمر، نه در تعداد روزها، بلکه در کیفیت استفاده از آن در مسیر قرب الهی است. همان بصیرتی که تنها در سایه عصمت و صداقت کامل شکوفا می‌شود.

دروغگو: مرده‌ای در قالب زندگان | تحلیل حدیثی از امام علی(ع)

🔹 الْكَذَّابُ وَ الْمَيِّتُ سَوَاءٌ؛ فَإِنَّ فَضِيلَةَ الْحَيِّ عَلَى الْمَيِّتِ الثِّقَةُ بِهِ، فَإِذَا لَمْ يُوثَقْ بِكَلَامِهِ بَطَلَتْ حَيَاتُهُ

«دروغگو و مرده یکسانند؛ زیرا برتری زنده بر مرده به اعتماد به اوست. پس هنگامی که به سخنش اطمینان نباشد، زندگی‌اش باطل و بی‌اثر است.»

📗 غرر الحکم، حدیث ۲۱۰۴

📖 شرح و تفسیر حدیث

امیرالمؤمنین علی(ع) در این کلام نورانی، دروغ را نه فقط یک گناه اخلاقی، بلکه نابودکننده هویت اجتماعی و معنوی انسان معرفی می‌کنند. تشبیه دروغگو به مرده، اشاره به چند حقیقت ژرف است:

۱. مرگ اعتماد؛ مرگ رابطه

مهم‌ترین سرمایه انسان در زندگی اجتماعی، اعتماد است. همان‌گونه که مرده توانایی ارتباط و تأثیرگذاری را از دست می‌دهد، دروغگو نیز به تدریج اعتماد اجتماعی را می‌میراند و تبدیل به موجودی منزوی و بی‌اثر می‌شود.

۲. زندگی حقیقی در صداقت است

حضرت تأکید می‌کنند که زندگی واقعی تنها به وجود جسمانی نیست، بلکه به قابلیت ارتباط صادقانه است. وقتی کلام انسان سندیت خود را از دست بدهد، گویی وجود اجتماعی او به مردگی می‌گراید.

۳. تأثیر دروغ بر روح فرد

از منظر معارف شیعی، دروغ نه تنها دیگران را فریب می‌دهد، بلکه نورانیت روح دروغگو را نیز از بین می‌برد. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «دروغ ویرانی ایمان است.» (الکافی، ج۲، ص۳۳۹)

⚠️ پیامدهای اجتماعی دروغ در کلام معصومین(ع)

· تخریب نظام اجتماعی: رسول خدا(ص) فرمودند: «دروغگو راست نمی‌گوید مگر آنکه اعتماد از جامعه رخت برمی‌بندد.»

· سقوط ارزش‌ها: امام علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «دروغ انسان را از مروت و مردانگی ساقط می‌کند.»

💎 راهکارهای درمان دروغ از منظر روایات

۱. تفکر در عواقب: تأمل در عواقب دنیوی و اخروی دروغ (ذلت اجتماعی، بی‌اعتمادی، عذاب آخرت)

۲.توجه به مراقبت الهی: امام سجاد(ع) در مناجات‌های خود همواره از خداوند می‌خواهند: «خدایا، مرا از خواری دروغ حفظ کن.»

۳.تمرین راستگویی: رسول اکرم(ص) فرمودند: «بر شما باد به راستگویی، چرا که راستگویی به پرهیزکاری می‌رساند.»

پله‌های بهشت با نردبان بلا: رنج جسمانی و مقامات اخروی در مکتب اهل‌بیت(ع)

در روز جهانی معلولان، روایتی از معصومین(علیهم‌السلام) توجه ما را به فلسفه‌ای عمیق و امیدبخش از بلایا و رنج‌های جسمانی جلب می‌کند. حدیث شریف که در کتاب معتبر «الکافی» نقل شده، پنجره‌ای به سوی حکمت الهی می‌گشاید:

«إِنَّ فِي الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً، لَا يَبْلُغُهَا عَبْدٌ إِلَّا بِالِابْتِلَاءِ فِي جَسَدِهِ» «بی‌گمان در بهشت، مقام و منزلتی است که هیچ بنده‌ای به آن نمی‌رسد، مگر به وسیله‌ی بلایی که به بدنش می‌رسد.»

(الكافی، ج ٢، ص ٢٥٥، ح ١٤)

🔍 تفسیر و توضیح روایت

این روایت، نگاهی فراتر از نگاه مادی و دنیوی به موضوع سلامت، بیماری و معلولیت ارائه می‌دهد. براساس این آموزۀ ناب، بدن انسان تنها ابزاری برای زندگی دنیوی نیست؛ بلکه میدان آزمایش و همچنین وسیله‌ای برای کسب کمالات جاودانه است.

1. بلای جسم، محک ایمان و صبر: ابتلائات جسمانی، آزمونی الهی برای سنجش میزان صبوری، رضا و توکل بنده است. کسی که در اوج سلامت، عبادت کند یکسان نیست با کسی که با وجود درد و رنج، ارتباط خود با معبود را حفظ و حتی تقویت می‌کند.

2. پاک‌سازی و تعالی روح: رنج‌های جسمانی می‌توانند مانند کوره‌ای پالاینده، روح را از غرور، وابستگی‌های مفرط به دنیا و غفلت پاک کنند و آن را برای دریافت مقامات والای معنوی آماده سازند.

3. ارزش والای صابران: این حدیث و احادیث مشابه، بر کرامت و ارزش بی‌نظیر افراد صابر بر مصائب بدنی تاکید می‌کند. از منظر معصومین(ع)، این افراد گنجینه‌هایی پنهان هستند که با صبر خود، در حال ساخت کاخی باشکوه در بهشت می‌باشند.

4. تسلی و امید برای مبتلایان: این کلام نورانی، برای همه‌ی کسانی که با درد و محدودیت جسمی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، پیام تسلی و امید است. آنان باید بدانند که این شرایط، نشانۀ غضب یا بیهودگی نیست، بلکه ممکن است مسیر اختصاصی و سریع‌تری برای تقرب به خداوند باشد، اگر با صبر و معرفت همراه شود.

📖 نکته‌ای از کلام امیرالمؤمنین(ع):

امام علی(ع) در وصف پرهیزکاران می‌فرمایند:

«اگر در جسمشان بیمار و ناتوان شود، آنچه برایشان در بهشت آمده است، در نظرشان بزرگ و ارزشمند می‌شود.» (نهج‌البلاغه، خطبۀ متقین)

این بیان، نگاه فرادنیوی اولیای خدا را به بیماری و سلامتی نشان می‌دهد.

💡 درسی برای امروز (روز جهانی معلولان):

این روز، فرصتی است برای:

· تغییر نگاه جامعه: حرکت از ترحم به تکریم و شناخت کرامت ذاتی افراد دارای معلولیت.

· الگوگیری: یادآوری این نکته که بسیاری از اولیای خدا و انسان‌های بزرگ تاریخ، با محدودیت‌های جسمی مواجه بودند، اما این مانع عظمت روح و تأثیرگذاری آنان نشد.

· مسئولیت همگانی: تلاش برای ایجاد محیطی عادلانه و فراگیر که افراد با هر شرایط جسمی، بتوانند استعدادهای معنوی و اجتماعی خود را شکوفا کنند.

این حدیث به ما می‌آموزد که معلولیت جسمی، هرگز برابر با محدودیت در سلوک روحی و رسیدن به قرب الهی نیست و چه بسا که زمینۀ پروازهای بلند معنوی را فراهم کند.

عقل زنده: موتور تکامل انسان در مکتب قرآن و اهل‌بیت(ع)

در نگاه عمیق معارف شیعی، عقل تنها یک قوه‌ی درک و تحلیل نیست؛ بلکه حیات روح و جوهره‌ی حرکت تکاملی انسان به سوی کمال است. همان‌گونه که جسم، زندگی و مرگ دارد، عقل نیز از منظر نصوص دینی، حیات و ممات دارد و سرنوشت مادی و معنوی انسان، وابسته به زنده بودن این موهبت الهی است.

رمزی که انبیای الهی برای احیای عقل بشر آورده‌اند، تنها بیداری اندیشه در زمینه‌های مادی نیست؛ بلکه زنده کردن وجدان اخلاقی و قوه‌ای است که بتواند «کمال مطلق» را بشناسد و برنامه‌ای برای حرکت به سوی آن ترسیم کند. این همان گنجینه‌ی پنهانی است که امام علی(ع) در بیان فلسفه‌ی بعثت انبیا به آن اشاره می‌فرمایند:

✧ «و یثیروا لهم دفائن العقول؛ و گنجینه‌های خرد را در [مردم] آشکار کنند.»

(نهج‌البلاغه، خطبه ۲۲۰)

بنابراین، آنچه در کتاب (قرآن) و سنت (روایات معصومین) درباره عقل و جهل، عوامل رشد و عوامل زوال عقل آمده، ناظر به همین عقل حیاتبخش هدایت‌گر است؛ عقلی که روشنایی‌اش از سوی خداوند است و انسان را تا سرمنزل مقصود رهنمون می‌سازد.

امیرالمؤمنین(ع) در توصیف چنین انسانی که عقلش به برکت ایمان زنده شده است، می‌فرماید:

⁘ «خردش را زنده گردانید و نفسش [هوای نفسش] را میراند، تا پیکر ستبر او لاغر شد و دل سختش به لطافت گرایید؛ فروغی سخت روشن بر او تابید و راهش را روشن ساخت و به راه راستش روان داشت؛ درها [ی رحمت] او را به آستان سلامت و سرای اقامت راندند و به آرامشی که در بدنش پدید آمده بود، پاهایش در قرارگاه ایمنی و آسایش استوار ماند؛ به آنچه دل خود را به کار واداشت و پروردگارش را خشنود ساخت.»

(نهج‌البلاغه، خطبه ۲۳۰)

در این بیان نورانی، حضرت تصویری از تحول وجودی انسان عاقلِ باایمان ارائه می‌دهند. احیای عقل، مستلزم «میراندن هوای نفس» است. وقتی عقل زنده شود و بر وجود انسان حاکم گردد، سنگینی و غلظت دنیازدگی کاهش می‌یابد، دل که مرکز ادراکات است نرم می‌شود و نور هدایت الهی به طور کامل در آن می‌تابد. اینجاست که راه‌ها روشن، حرکت‌ها استوار، و پایان راه، رسیدن به «سلامت»، «اقامت در سرای ابدی» و «خشنودی پروردگار» خواهد بود. این فرآیند، همان سیر تکامل معنوی است که نقطه‌ی آغاز آن، زنده کردن عقل با تبعیت از تعالیم انبیا و ائمه‌ی هدی(علیهم‌السلام) است.

هنر مقاومت در قاب تصویر - روایتی ناگفته از حجاب تا هویت

پیچش مو : فقط اهل فن میتونن تشخیص بدن که برای ساختن این کلیپ بی نظیر چقدر زحمت کشیده شده و جواب تمام سوالات جامعه، به ویژه خاکریز حجاب (ظریف!) در این کلیپ گنجانده شده است . 

وقتی فرزندتان به حرف‌هایتان “کر” می‌شود: ۵ دلیل اصلی و راه‌حل‌های کاربردی

🔰 یکی از رایج‌ترین شکایت‌های والدین این است: «فرزندم اصلاً به حرفم گوش نمی‌دهد! انگار کر شده!»

اگر شما هم این احساس را تجربه کرده‌اید، بدانید که تنها نیستید. این رفتار معمولاً ریشه در الگوهای ارتباطی نادرست دارد که خوشبختانه قابل اصلاح است.

🔹 چرا کودکان به حرف والدین بی‌اعتنایی می‌کنند؟

❗️ دلیل اول: والدین پرحرف و امرونهی‌کننده

والدینی که مدام در حال دستور دادن، تذکر و تکرار «بکن، نکن» هستند، ناخواسته باعث می‌شوند صدایشان به «نویز سفید» تبدیل شود. کودک پس از مدتی به این صدا عادت کرده و آن را نادیده می‌گیرد.

راهکار عملی:

۱. حرف‌هایتان را در طول روز بشمارید.

۲. آیا همه این تذکرات ضروری بودند؟

۳. به جای دستور مستقیم، از جملات توصیفی استفاده کنید:

· به جای «اتاقت رو مرتب کن» بگویید: «می‌بینم اسباب‌بازی‌ها روی زمین پخش شدن».

❗️ دلیل دوم: حرف بدون پیامد منطقی

اگر کودک بداند پس از بی‌اعتنایی، اتفاق خاصی نمی‌افتد، انگیزه‌ای برای تغییر رفتار ندارد.

راهکار:

پیامدهای طبیعی و منطقی را جایگزین تهدیدهای توخالی کنید:

· اگر اسباب‌بازی‌هایش را جمع نکند، تا فردا در دسترس نخواهند بود.

· این پیامدها باید متناسب، محترمانه و مرتبط با رفتار باشد.

❗️ دلیل سوم: اطمینان از تکرار حرف والدین

کودک یاد گرفته که والدین حرفشان را بارها تکرار می‌کنند، پس نیازی نیست بار اول گوش کند.

نکته طلایی:

«اگر حرف اول مفید نبود، حرف دوم مضر است!»

یکبار محکم و واضح بگویید، سپس عمل کنید.

❗️ دلیل چهارم: مشکلات شنیداری یا توجه

گاهی مسئله فیزیولوژیک است. ممکن است کودک در پردازش شنیداری یا حفظ توجه مشکل داشته باشد.

علائم هشدار:

· فقط در شنیدن دستورات مشکل دارد، نه چیزهای دلخواهش

· در محیط‌های شلوغ بیشتر دچار سردرگمی می‌شود

راهکار:

در صورت شک، از متخصص شنوایی‌سنجی یا کاردرمانگر کمک بگیرید.

❗️ دلیل پنجم: لجبازی هدفمند

اگر بی‌اعتنایی فقط در برابر مراجع قدرت (والدین، معلم) رخ می‌دهد و همراه با رفتارهای مقابله‌جویانه دیگر است، ممکن نیاز به بررسی روانشناختی داشته باشد.

—

🧩 راهبردهای کلی برای بهبود ارتباط:

۱. رابطه قبل از دستور

قبل از درخواست، ارتباط چشمی برقرار کنید. نامش را بگویید و مطمئن شوید گوشش با شماست.

۲. کمتر بگویید، بیشتر عمل کنید

به جای فریاد زدن از آشپزخانه، نزدش بروید و آرام صحبت کنید.

۳. گزینه‌های محدود بدهید

به جای «لباست رو بپوش» بگویید: «امروز می‌خوای لباس قرمز رو بپوشی یا آبی؟»

۴. سکوت را بیاموزید

گاهی بهترین پیامد، بی‌اعتنایی متقابل (موقتی) به درخواست‌های غیرضروری کودک است.

—

📌 نکته پایانی:

فرزندپروری یک گفت‌وگوی مداوم است، نه یک مونولوگ یک‌طرفه. وقتی ما الگوی گوش دادن فعال باشیم، کودک نیز این مهارت را می‌آموزد. تغییر این الگوها نیاز به صبر و ثبات‌قدم دارد، اما نتایج آن ارزش سرمایه‌گذاری عاطفی را خواهد داشت.

یادتان باشد: گاهی “نشنیدن” کودک، فریادی خاموش برای دیده شدن است.

۶ پرسش حیاتی که قبل از خرید موبایل برای فرزندتان باید از خود بپرسید

در دنیایی که تلفن‌های هوشمند به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی تبدیل شده‌اند، تصمیم خرید اولین موبایل برای فرزندمان یکی از کلیدی‌ترین انتخاب‌های والدگی است. این تصمیم فراتر از یک خرید ساده است؛ ورود فرزندتان به دنیای پیچیده‌ای از ارتباطات، اطلاعات و مسئولیت‌هاست. اما آیا ما به عنوان والدین، پیش از این قدم مهم، به اندازه کافی آموزش دیده‌ایم؟

🔺 نکته طلایی: پیش از آنکه به فرزندمان بیاموزیم، باید خودمان بدانیم.

۱. نیاز واقعی فرزند شما به تلفن هوشمند چیست؟

آیا این نیاز برخاسته از ضرورت واقعی است یا فشار اجتماعی؟ بررسی کنید:

· آیا برای ارتباط در مواقع ضروری با شما نیاز دارد؟

· آیا تکالیف مدرسه به دسترسی به اینترنت وابسته است؟

· آیا می‌تواند نیاز خود را به وسیله‌ای ساده‌تر برطرف کند؟

۲. آیا قوانین استفاده را می‌داند و می‌پذیرد؟

قبل از خرید، یک “قرارداد استفاده از موبایل” تنظیم کنید که شامل:

· ساعات مجاز استفاده (مثلاً عدم استفاده بعد از ساعت ۹ شب)

· مکان‌های ممنوعه (مانند سر میز غذا)

· دسترسی‌های parental control

· مسئولیت‌های مالی (در صورت نیاز به خرید درون‌برنامه‌ای)

۳. خطرات واقعی را می‌شناسید؟

والدین و معلمان نگرانند زیرا:

· قرارگیری در معرض محتوای نامناسب سنی

· خطرات ارتباط با افراد ناشناس

· اعتیاد دیجیتال و تأثیر بر خواب و تمرکز

· زورگیری سایبری و تأثیرات روانی

· کاهش تعاملات رو در رو و مهارت‌های اجتماعی

۴. پنج منطقه ممنوعه حیاتی

به فرزندتان بیاموزید استفاده از موبایل در این مکان‌ها ممنوع است: ۱.اتاق خواب (خصوصاً هنگام خواب) ۲.سر میز غذا و دورهمی‌های خانوادگی ۳.کلاس درس (مگر با اجازه معلم برای کار آموزشی) ۴.توالت و حمام ۵.هنگام انجام تکالیف (به جز بخش‌های تحقیقاتی)

۵. آماده پیامدهای احتمالی هستید؟

قبل از خرید، درباره این سناریوها گفت‌وگو کنید:

· اگر موبایل گم شد، چه می‌شود؟ (سهم فرزند در جبران هزینه چقدر است؟)

· اگر صفحه آن شکست، مسئولیت با کیست؟

· اگر از آن سوءاستفاده کرد، عواقب چیست؟

۶. حریم خصوصی را چگونه حفظ کنیم؟

آموزش این موارد ضروری است:

· هرگز اطلاعات شخصی (آدرس، شماره تماس، اسم مدرسه) را به اشتراک نگذارد

· تنظیمات حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی را فعال کند

· رمز عبور قوی انتخاب کند و آن را با کسی به اشتراک نگذارد

· درباره اشتراک‌گذاری عکس و فیلم احتیاط کند (هرچه آنلاین می‌رود، می‌ماند)

سخن پایانی: والدین آگاه، فرزندان ایمن

خرید اولین موبایل برای فرزندتان نباید یک تصمیم شتابزده باشد. این وسیله دری به دنیایی بی‌کران است که هم فرصت می‌آفریند هم تهدید. ما به عنوان والدین، پیش از بازکردن این در، باید خودمان نقشه این دنیا را بدانیم، خطراتش را بشناسیم و قوانین سفر در آن را تعیین کنیم.

به یاد داشته باشید: آموزشی که از امروز آغاز می‌کنید، نه تنها استفاده از یک وسیله را مدیریت می‌کند، بلکه ذهنیتی مسئولانه در فضای دیجیتال می‌سازد که سال‌ها همراه فرزندتان خواهد بود.

صرفه‌جویی؛ شاخص اساسی انسان قرآنی در پرتو آیه «کلوا و اشربوا و لا تسرفوا»

مهارت صرفه‌جویی، شاخص انسان قرآنی » يَا بَنِي آدَمَخُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (اعراف:۳۱) ای فرزندان آدم! [هنگام هر نماز و] در هر مسجدی، آرایش و زینتِ [مادی و معنوی خود را متناسب با آن عمل و مکان] همراه خود برگیرید، و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید؛ زیرا خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.

در این آیه، خداوند همه انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و از آن‌ها خواسته است نسبت به استفاده از خوراک و آشامیدنی‌ احتیاط کنند تا به ورطه اسراف نیفتند. اسراف از دیدگاه قرآن کریم، هر نوع زیاده‌روی چه مالی و چه غیر مالی را شامل می‌شود.

به دیگر سخن، اسراف در برابر میانه‌روی قرار دارد. انسان در هر لحظه از عمر خود در درون یکی از این دو دایره است: یا دایره میانه‌روی و یا دایره اسراف. اگر میانه‌روی را از دست بدهد، از دایره آن خارج شده و پای در دایره اسراف نهاده است.

همان گونه که میانه روی، اضلاع و ابعاد و لایه های گوناگون دارد؛ اسراف نیز انواع و اقسامی دارد. زیاد خوردن، اسراف است. در زمان نامناسب خوردن نیز اسراف است. خوردن غذای مضر نیز اسراف است. پذیرایی از مهمان با غذای مضر، نیز اسراف است. درست نخوردن غذا نیز اسراف است.

عدم رعایت نکات لازم پیش از غذا و بعد از غذا نیز اسراف است. بهره‌گیری از این غذا برای معصیت حضرت حق نیز اسراف است. نداشتن هدف متعالی از خوردن غذا، نیز خود نوعی اسراف است. از این رو، قرآن کریم، انسان قرآنی را انسانی میانه‌رو و صرفه جو معرفی می‌کند.

انسان قرآنی با کمک عقل، وحی، فطرت، علم و تجربه نسبت به نیازهای واقعی خود آگاهی پیدا می‌کند و حد و حدود آن را تشخیص می‌دهد و بر اساس آن، از نعمت‌های خدادادی بهره می‌گیرد. انسان قرآنی پیوسته مراقب است تا نسبت به مواهب طبیعی نهایت صرفه‌جویی را داشته باشد و از هر چیزی به بهترین وجه استفاده کند.

به تعبیر دیگر، انسان قرآنی کسی است که بهره‌وری او بالاست. تلاش می‌کند با کمترین هزینه، بیشترین نفع را به خود و جامعه برساند. از هر چیزی در جای خود به بهترین شکل آن استفاده می‌کند. از این منظر به اعمال خویش بنگریم و مرزهای اسراف و صرفه‌جویی را مشخص کنیم و تمرین کنیم تا در هر موقعیتی، بیشتر در دایره میانه‌روی و صرفه‌جویی قرار بگیریم تا صرفه‌جویی را در درون خودمان نهادینه سازیم.

شهادت میرزا کوچک خان جنگلی؛ سردار آزادی شمال

شهادت میرزا کوچک خان جنگلی، 11 آذر 1300

میرزا یونس معروف به میرزا کوچک فرزند میرزا بزرگ، در سال 1259 شمسی در رشت به دنیا آمد. سال های نخست عمر را به آموختن مقدمات علوم دینی سپری کرد و در سال 1286، در گیلان به صفوف آزادی خواهان پیوست و برای سرکوب محمدعلی شاه روزانه تهران شد. همزمان با اوج گیری نهضت مشروطه، شماری از آزادی خواهان رشت، کانونی به نام مجلس اتحاد تشکیل دادند که میرزا کوچک خان هم که در آن دوران یک طلبه بود، به آنها پیوست.

درسال 1294 به جای مجلس اتحاد، هیأت اتحاد اسلام، از یک گروه هفده نفری در رشت تشکیل گردید که بیشتر اعضای آن روحانی بودند و میرزا کوچک خان عضو مؤثر آن بود.

به زودی میرزا، رهبری این گروه را بر عهده گرفت و پس از اشغال ایران توسط ارتش روسیه تزاری، به مبارزه با این ارتش پرداختند و روستای کسما در ناحیه فومن را مرکز کار خود قرار دادند.

این هیأت بتدریج گسترش یافته و بخش وسیعی از شمال کشور زیر نفوذ آن درآمد و به نهضت جنگل و حزب جنگل مشهور شد.

نهضت جنگل فعالیت های نظامی مختلفی را بر ضد نیروهای روسی و انگلیسی در شمال ایران انجام داد. اما بتدریج دچار اختلافات داخلی گردید و برخی از سران آن تسلیم و یا اعدام شدند. پس از تسلیم خالو قربان، نیروهای دولتی وارد رشت شدند و چون مذاکرات صلح با جنگلی ها به نتیجه نرسید، به تعقیب نیروهای جنگل پرداختند.

برخی از نیروها متفرق و برخی تسلیم و تعدادی نیز کشته شدند. در چنین وضع سختی میرزا کوچک خان در سرمای شدید زمستان از همسرش خداحافظی کرده و به اعماق جنگل ها رفت تا در فرصتی مناسبت بتواند نیروهای پراکنده را سازماندهی کند؛ اما در اثر سرمای شدید به شهادت رسید.

تربیت سیاسی باورمند به معاد با تحلیل بیانات رهبر انقلاب

در گفتمان شیعی، باور به معاد عمیقاً با مفهوم «جهاد» و «پایداری در راه حق» پیوند دارد. مقام معظم رهبری، معادباوری را «عاملی برای استقامت ملت‌ها در برابر استکبار» معرفی می‌کنند. این مقاله به تحلیل این موضوع می‌پردازد.

· نقش معاد در تربیت انسان‌های «غیرتمند و ظلم‌ستیز» (با استناد به خطبه‌های شهیدان کربلا).

· بیانات رهبری: «ملتی که مرگ را انتقال به زندگی جاویدان می‌داند، در میدان مبارزه هرگز عقب‌نشینی نمی‌کند.»

· معادبه‌عنوان «مبنای عزت و استقلال» در سیاست خارجی از دیدگاه شیعه.

· نتیجه‌گیری: تربیت سیاسی معادمحور، جامعه را در مسیر «ایستادگی تاریخی» و «تحقق تمدن نوین اسلامی» قرار می‌دهد.

تربیت اقتصادی با محوریت معاد با راهکار مقام معظم رهبری

یکی از جلوه‌های کاربردی باور به معاد، تربیت اقتصادی جامعه است. در منابع شیعی، توجه به «حساب‌رسی قیامت» مانع اصلی اختلاس، رشوه و تکاثرطلبی شمرده شده است. این مقاله با تمرکز بر دیدگاه مقام معظم رهبری، این موضوع را بررسی می‌کند.

· آیات قرآن درباره مسئولیت مال و ثروت در قیامت (مانند آیه ۳۴ سوره توبه).

· معادباوری به عنوان «بازدارنده طبیعی فساد اقتصادی» در بیانات رهبری: «کسانی که به آخرت ایمان دارند، حاضر نیستند برای لذت‌های زودگذر دنیا، آبروی ابدی خود را ببرند.»

· نتیجه‌گیری: تربیت اقتصادی بر مبنای معاد، جامعه را به سمت «توزیع عادلانه ثروت» و «پرهیز از اسراف» هدایت می‌کند.

تاثیر باور به قیامت در تربیت اجتماعی با دیدگاه رهبر انقلاب

در منظومه فکری شیعه، معادباوری تنها یک اعتقاد شخصی نیست، بلکه نیروی محرکه‌ای برای اصلاح جامعه است. مقام معظم رهبری باور به معاد را «پشتوانه مبارزه با ظلم و فساد اجتماعی» می‌دانند. این مقاله به بررسی نقش این باور در تربیت اجتماعی می‌پردازد.

· معاد به عنوان «عدالت گستری نهایی» و انگیزه‌ای برای تحقق عدالت در جامعه (با استناد به روایات امام علی علیه السلام در نهج‌البلاغه).

· تأثیر معادباوری در مسئولیت‌پذیری اجتماعی، امر به معروف و نهی از منکر.

· بیانات رهبری: «جامعه‌ای که به قیامت ایمان دارد، حاضر به سکوت در برابر ظلم نیست.»

· نتیجه‌گیری: تربیت اجتماعی بر پایه معاد، جامعه را به سمت «تعاون اخلاقی» و «مقاومت در برابر فساد» سوق می‌دهد.

  آثار تربیتی معاد در زندگی فردی با تاکید مقام معظم رهبری

باور به معاد یکی از ارکان اعتقادی شیعه اثنی عشری است که نقش محوری در تربیت فردی انسان دارد. از دیدگاه مقام معظم رهبری، اعتقاد به قیامت، «تنها مانع سقوط انسان در ورطه بی‌بندوباری و پوچی» است. این مقاله با استناد به منابع دینی، آثار تربیتی این باور را در ابعاد فردی تحلیل می‌کند.

· معاد به عنوان «مهم‌ترین عامل خودکنترلی» در رفتار و اندیشه فرد.

· تأثیر باور به حساب‌رسی قیامت در تقویت تقوا، مسئولیت‌پذیری و پرهیز از گناه (با استناد به آیاتی چون آیه ۸ سوره زلزله).

· بیانات مقام معظم رهبری: «اعتقاد به معاد، بزرگ‌ترین ضامن اجرای اخلاق و عدالت در زندگی فردی است.»

· نتیجه‌گیری: تربیت فردی در سایه معادباوری، منجر به «انضباط درونی» و «تعالی معنوی» می‌شود.

سربلند: روایتی از آرزوی دیرینه‌ای که با شهادت به حقیقت پیوست؛ داستان پاسدار شهید علیرضا محمدی

 💗پاسدار شهید علیرضا محمدی

🔹️ علیرضا از همان کودکی خیالی بزرگ در سر داشت؛ با تفنگ پلاستیکی‌ دور حیاط می‌دوید و زیر لب می‌گفت: «صدامو می‌کُشم و شهید می‌شم.» تک‌پسرِ خانواده بود و تکیه‌گاه چهار خواهرش؛ مادر هر بار می‌آمد، هفت‌بار دورش می‌چرخید.

هفده‌سالگی راهی سپاه کاشان شد و بیست‌سالگی داماد. سه فرزندش مهدی، فاطمه و ابوالفضل تمام دنیایش بودند، اما دلش جای دیگری گره خورده بود. یک هفته پیش از شهادت، آرام به مادر گفت: «مامان… حلالم کن. تنها آرزوم شهادته.» سه ماه بیشتر تا بازنشستگی‌اش نمانده بود، اما حسرتی پنهان در نگاهش موج می‌زد؛ همان رویای دیرینه‌ای که از کودکی در دل می‌پروراند.

۲۷ خرداد، با اینکه مرخصی بود، دلش طاقت نیاورد و خود را به پادگان رساند. عصر همان روز، رژیم صهیونیستی محل خدمتش را هدف قرار داد و پاسدار علیرضا محمدی، مردی که عمری برای لحظه رفتن آماده بود، آسمانی شد. مادر، مثل همیشه، با آمدنش هفت‌بار دورش چرخید؛ این‌بار اما گردِ پیکری که بوی آسمان می‌داد. خوابش را به یاد آورد؛ پرچم امام حسین(ع) را بر فراز خانه دیده بود.

همان پرچم، حالا بر دوش مردم، همراه پیکر علیرضا بالا می‌رفت؛ نشانه‌ای روشن از اینکه آرزوی یک عمرِ پسرش، برآورده و علیرضا شهیدِ سربلندِ یک ملت شده بود.

 هنر زندگی رضایتمند: ۵ ستون اساسی برای ساختن یک زندگی شاد و معنادار

زندگی مدرن با تمام پیچیدگی‌ها و فشارهایش، ما را به سمتی می‌برد که گاهی فراموش می‌کنیم “چگونه زندگی کنیم". اما راز یک زندگی رضایتمند، نه در فرار از مشکلات، که در تسلط بر چند هنر بنیادی نهفته است. اینجا به ۵ ستون اساسی برای ساختن زندگی‌ای می‌پردازیم که نه تنها قابل تحمل، که شاد و پرمعناست.

۱. صلح درونی: هنر کنار آمدن با خویشتن

🟢 اولین و مهم‌ترین سفر،سفر به درون است. زندگی کردن در صلح با خود، به این معناست که بتوانیم در سکوت و تنهایی هم احساس آرامش کنیم. این مسیر شامل لذت بردن از نقاط قوت، پذیرش کاستی‌ها به عنوان بخشی از انسانیتِ خود، و داشتن اشتیاق همیشگی برای رشد شخصی است. وقتی با خودمان دوست باشیم، جهان بیرون آرام‌تر می‌شود.

۲. پیوندهای عمیق: هنر عشق ورزیدن و دوست داشته شدن

🟡 انسان موجودی اجتماعی است و کیفیت زندگی ما تا حد زیادی به کیفیت روابطمان گره خورده است.هنر “کنار آمدن با دیگران” فراتر از ارتباطات سطحی است. این دربارهٔ توانایی ساختن و حفظ دوستی‌های اصیل، توانایی عشق ورزیدن بدون ترس، و باز بودن برای دریافت عشق از دیگران است. این پیوندها، شبکه ایمنی عاطفی ما را می‌سازند.

۳. شکوفایی حرفه‌ای: هنر لذت بردن از کار و خلاقیت

🟠 کار فقط یک منبع درآمد نیست؛بلکه بستری برای ابراز وجود و خلاقیت است. وقتی در موقعیتی قرار می‌گیریم که می‌توانیم ایده‌هایمان را محقق کنیم و از دستاوردهایمان لذت ببریم، کار به بخشی شادی‌آفرین از زندگی تبدیل می‌شود. حتی خستگی پس از یک روز کاری سخت، وقتی با حس رضایت از کاری ارزشمند همراه باشد، به احساسی خوشایند و افتخارآمیز بدل می‌گردد.

۴. صمیمیت سالم: هنر مدیریت زندگی جنسی و عاطفی

🔴 یک زندگی جنسی سالم و طبیعی،ستون مهمی از سلامت کلی است. این بخش از زندگی دربارهٔ لذت بردن بدون احساس گناه یا استفاده ابزاری از خود یا دیگران است. این هنر، در واقع مهارت مراقبت از رابطه عاطفی، تقویت ازدواج و پرورش فرزندانی شاد را در بر می‌گیرد و پایه‌های یک خانواده سالم را مستحکم می‌کند.

۵. معنای وجود: هنر پیوند با کیهان

🟣 در نهایت،همهٔ ما نیاز داریم پاسخی برای سؤال “چرایی” زندگی خود بیابیم. این ستون، رابطهٔ ما با محیط زیست، طبیعت و کل جهان هستی را در بر می‌گیرد. یافتن یک “معنا” در بلندمدت، به ما نیرویی می‌بخشد که بتوانیم بر سختی‌ها غلبه کنیم و برای زندگی خود هدفی متعالی قائل شویم. این، نهایی‌ترین شکل هنر زندگی شادمانه است.

دستور العمل آیت الله بهجت برای ازدیاد روزی + ذکر ویژه همراه با تفسیر

دستور العمل آیت الله بهجت(ره) برای ازدیاد روزی 🍁کسی که می خواهد روزی اش فراوان شود، این ذکر را بسیار بگوید و در آغاز و پایان آن هم، یک صلوات بفرستد:

☘ ( اللهم أَغنِنی بِحَلالِِکَ عَنِ حَرامِکَ، وَ بِفَضلِکَ عَمَّن سِواک) خدایا! مرا به وسیلۀ حلالت از حرام خویش بی نیاز کن، و با فضل و بخشش خودت، از هر چه غیر خودت بی نیاز ساز!)

📗 گوهرهای حکیمانه:14

عقل، پل رسیدن به ایمان: نگاهی به حدیث امام رضا (ع) درباره خردورزی و اعتقاد به خدا

در دنیایی که پرسش‌های اعتقادی همواره مطرح می‌شود، امام رضا (ع) راهنمایی گرانبها ارائه می‌دهند:

«بِالعُقولِ يُعتَقَدُ التَّصديقُ بِاللَّهِ»

یعنی: «به واسطه خردهاست که اعتقاد به خدا حاصل می‌شود.»

این سخن عمیق به ما یادآوری می‌کند که اسلام نه تنها با عقل در تعارض نیست، بلکه از خردورزی به عنوان ابزاری برای رسیدن به یقین و ایمان استقبال می‌کند. عقل، همچون چراغی است که راه شناخت خداوند را برای انسان روشن می‌سازد و از تقلید کورکورانه به سوی ایمانی آگاهانه و استوار رهنمون می‌شود.

امروزه نیز می‌توان با تکیه بر این آموزه، به جوانان و جویندگان حقیقت نشان داد که دین و خرد با یکدیگر همسو هستند و می‌توان از طریق تفکر و تدبر، به باوری ژرف و پایدار دست یافت.

علما: چراغ‌های هدایت و وارثان راستین پیامبران

پیامبر اکرم (ص) در حدیثی گوهربار جایگاه واقعی علما را ترسیم می‌فرمایند:

«العُلَماءُ مَصابيحُ الأرضِ، وَ خُلَفاءُ الأنبياءِ، وَ وَرَثَتِي وَ وَرَثَةُ الأنبياءِ»

یعنی: «علما چراغ‌های روی زمینند، و جانشینان پیامبران، و وارثان من و وارثان پیامبران.»

این کلمات نورانی، رسالتی سنگین و مقامی بلند را برای عالمان دین بیان می‌کند. علما همچون چراغ‌هایی فروزان، تاریکی‌های جهل و گمراهی را از جامعه می‌زدایند و راه سعادت را روشن می‌سازند. آنان جانشینان پیامبران هستند؛ زیرا وظیفه هدایت، تعلیم و تربیت مردم را بر دوش می‌کشند. همچنین، آنان وارثان راستین پیامبران محسوب می‌شوند؛ چرا که میراث پیامبری، یعنی علم و حکمت، در دستان آنان حفظ و منتقل می‌شود.

امروزه نیز تأکید بر نقش علای آگاه، خردمند و متعهد، کلید حفظ هویت دینی و پیشرفت جامعه است

کار را وقتی انجام بده که دلت می‌خواهد: نگاه روانشناختی امام علی (ع) به زمان‌بندی کارها

امام علی (ع) در حکمت ۱۹۳ نهج‌البلاغه درس بزرگی در مورد مدیریت انگیزه و کارایی می‌دهند:

«إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَةً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً، فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا، فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُكْرِهَ عَمِيَ»

یعنی: «دل‌ها را میل و رغبتی است، گاهی روی می‌آورند و گاهی پشت می‌کنند. پس هنگامی که دل‌ها تمایل و روی‌آوری دارند، دست به کار شوید؛ زیرا اگر قلب را به کاری مجبور کنند، کور می‌شود.»

این سخن عمیق، تنها یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه نکته‌ای کلیدی در روانشناسی انگیزش و بهره‌وری است. همه ما در زندگی روزمره، تحصیل یا کار احساس کرده‌ایم که گاهی با اشتیاق فراوان کاری را شروع می‌کنیم و گاهی با وجود تلاش، پیشرفتی حاصل نمی‌شود. امام علی (ع) علت این حالت را در «اجبار کردن دل» می‌دانند. وقتی کاری را با اکراه و بدون علاقه درونی انجام دهیم، نه تنها نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود، بلکه ممکن است اثر معکوس داشته باشد و حتی باعث فرسودگی روانی شود.

راهکار عملی این حکمت چیست؟

· کارها را در اوقات اوج انگیزه خود برنامه‌ریزی کنید.

· اگر احساس بی‌میلی کردید، کمی استراحت یا تغییر فعالیت دهید.

· کارهای بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و در زمان‌های اقبال دل انجام دهید.

· به خودتان اجبار بی‌موقع تحمیل نکنید؛ این تنها کارایی شما را کاهش می‌دهد.

این آموزه نه تنها در زندگی شخصی، بلکه در مدیریت و رهبری نیز کاربرد فراوانی دارد. یک مدیر موفق می‌داند که چگونه فضایی ایجاد کند تا افراد با انگیزه و اشتیاق درونی کار کنند، نه با اجبار و ترس.

گاهی هیچ اختلال روانی در کار نیست، فقط مساله بی‌پولی است. 

بی‌پولی فقط نبود پول  نیست؛ محرومیت از امکان انتخاب است.

وقتی پول نیست، جهان کوچک می‌شود، و در تنگنای آن، روان نیز شروع به تحلیل رفتن می‌کند. 

در چنین وضعی، انسان نمی‌تواند «انتخاب کند» بلکه فقط «تاب می‌آورد». و تاب آوردنِ مداوم، همان چیزی است که دیر یا زود جانِ روان را فرسوده می‌سازد.

ما تنها از زخم‌های دوران کودکی رنج نمی‌بریم؛ بلکه از شرایطی رنج می‌کشیم که اجازه نمی‌دهد زخم‌هایمان التیام یابند.

فقر یکی از همین شرایط است. 

فقر روان را در وضعیت دفاعی مزمن قرار می‌دهد؛ حالتی شبیه به بقاء در میدان جنگ. 

در این حالت، ذهن مدام می‌کوشد با کمترین منابع بیشترین تاب‌آوری را نشان دهد: 

تحملِ شغلی که خسته‌کننده است، ماندن در رابطه‌ای که بی‌روح است، ادامه دادن زندگی در محیطی که امید را می‌بلعد.

بی‌پولی، ناخودآگاه را خاموش نمی‌کند، اما آن را به سمت بقاء سوق می‌دهد. 

رؤیاها به جای اینکه روایتگر آرزوهای پنهان باشند، پر از اضطراب معاش می‌شوند. تخیل که روزی بال پرواز روان بود، حالا به تله‌ای بدل می‌شود که در آن انسان فقط به «چگونه زنده ماندن» فکر می‌کند.

در چنین وضعیتی، افسردگی تنها بیماری فردی نیست، بلکه محصول ساختاری است که انسان را در چرخه‌ی بی‌پولی گرفتار کرده است. 

اضطراب مزمن، بی‌خوابی، خشم فروخورده و بی‌حسی عاطفی، همگی نه نشانهٔ اختلال روانی، بلکه پاسخ طبیعی به شرایط غیرانسانی‌اند.

و این شاید یکی از بزرگ‌ترین نادیده‌گرفته‌شده‌های جهان مدرن باشد:

اینکه سلامت روان، امتیازی طبقاتی است.

کسی که پول ندارد، نه تنها از امکانات درمان، تفریح و آموزش محروم است، بلکه از حقِ «آرام گرفتن ذهن» هم بی‌بهره می‌ماند، از آن لحظه‌های ساده و نجات‌بخش که آدم بتواند نفسی بکشد، در سکوتی امن فرو رود و نگران فردا نباشد.

مثل مادری که شب‌ها بعد از دو شیفت کار، فقط پنج دقیقه روی مبل می‌نشیند، اما هنوز قبض برق و شهریه مدرسه بچه‌ها را در ذهن مرور می‌کند.

بی‌پولی، اگر طولانی شود، به شکل بی‌رحمانه‌ای روان را به اطاعت وامی‌دارد. کم‌کم انسان یاد می‌گیرد احساساتش را خاموش کند تا کمتر درد بکشد، رؤیاهایش را کوچک کند تا کمتر ناامید شود، و خودش را سرزنش کند تا کمتر از دنیا برنجد. و اینجا است که فقر از واقعیتی اقتصادی به فاجعه‌ای روانی بدل می‌شود.

پس گاهی لازم است پیش از برچسب زدنِ “اختلال”، از خود بپرسیم:

آیا روان واقعاً بیمار است؟ یا فقط در جهانی بی‌رحم گرفتار شده است؟

شرافتی که در خاکستر سوخت؛ درس‌هایی از یک زندگی اصیل

حادثه دردناک درگذشت فرزند جوان نماینده لردگان بر اثر سوختگی حین کار، نه تنها خانواده‌ای را داغدار کرد، بلکه جامعه را با درس‌هایی عمیق از انسانیت و شرافت روبرو ساخت.

داستان زندگی‌ای که الگو شد

جوانی با شرافت که:

· با وجود داشتن پدری نماینده مجلس، هویت خانوادگی خود را پنهان کرد

· در شغل شرافتمندانه پیک موتوری کار می‌کرد

· صاحب‌کارش تا لحظه حادثه از جایگاه واقعی او بی‌خبر بود

· از رانت و امتیازات خانوادگی استفاده نکرد

پیام‌های نورانی این حادثه تلخ

۱. پاسخ به یک کلیشه نادرست

«همه مسئولان رانت‌خوار نیستند»

· هنوز کسانی هستند که ارزش‌های اخلاقی را بر امتیازات مادی ترجیح می‌دهند

· تربیت خانوادگی سالم می‌تواند نسلی شرافتمند پرورش دهد

۲. اعتمادسازی اجتماعی

· چنین رفتارهایی اعتماد و امید اجتماعی را بازمی‌گرداند

· مردم می‌بینند که در میان مسئولان، افراد بااخلاق و متعهد وجود دارند

۳. شرافت در ساده‌ترین مشاغل

· کار پیک موتوری با شرافت، از رانت‌خواری با بی‌شرافتی ارزشمندتر است

· تکیه بر خود برتر از تکیه بر موقعیت خانوادگی است

درس‌هایی برای جامعه

برای جوانان

· شرافت در هر شغلی قابل حفظ است

· موفقیت واقعی در گرو اعتماد به نفس و خوداتکایی است

برای خانواده‌های مسئولان

· بزرگ‌ترین میراث به فرزندان، تربیت اخلاقی است نه امتیازات مادی

· مقاومت در برابر وسوسه‌های رانت‌خواری

برای جامعه

· قضاوت عادلانه: همه را به یک چوب نراندن

· قدردانی از الگوهای مثبت در هر جایگاه اجتماعی

این جوان؛ نماد نسلی شرافتمند

او ثابت کرد که:

· می‌توان در ساده‌ترین شرایط، اصالت انسانی را حفظ کرد

· فروتنی بزرگ‌ترین سرمایه معنوی انسان است

· کار شرافتمندانه بالاترین ارزش اجتماعی است

سخن پایانی

اگرچه این حادثه دل‌سوز است، اما نور امیدی در دل تاریکی‌ها روشن کرده است:

· هنوز می‌توان به شرافت انسانی امید داشت

· هنوز تربیت خانوادگی اصیل وجود دارد

· هنوز ارزش‌های اخلاقی در جامعه زنده است

یادش گرامی و راهش پررهرو باد

چگونه با اخلاق نیکو، همه را به سمت خود جذب کنیم؟

همه ما دوست داریم مورد محبت و احترام مردم باشیم. اما چگونه؟

پاسخ را رسول خدا (ص) داده‌اند: با اخلاق.

اما چگونه می‌توان از اخلاق به عنوان ابزاری برای جذب استفاده کرد؟

· تواضع پیشه کنید.

· راستگو و قابل اعتماد باشید.

· بر حرف خود بایستید.

· از خصلت‌های مخرب دوری کنید.

· شجاع و باگذشت باشید.

این‌ها همان کلیدهایی است که نه تنها در زندگی شخصی، بلکه در عرصه اجتماعی و حتی مدیریت نیز می‌تواند شما را به فردی محبوب و اثرگذار تبدیل کند.