فرهنگی

 بهشت در گروی احترام؛ حدیثی آسمانی از حضرت فاطمه(س) درباره جایگاه مادر

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا، وَ الْزَمْ رِجْلَهَا فَثَمَّ الْجَنَّةَ»

(کنز العمّال،جلد ۱۶، صفحه ۴۶۲، حدیث ۴۵۴۴۳)

پیوسته در خدمت (و پای‌بند فرمان) مادر باش، چرا که بهشت زیر پای مادران است؛ و (اگر چنین کنی) آنجاست که بهشت را می‌یابی.

این کلام نورانی از بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا(س)، به عنوان بلندترین و گویاترین بیانیه درباره مقام مادر در فرهنگ اسلامی شناخته می‌شود. این حدیث، دو مفهوم کلیدی را در هم می‌آمیزد: تکلیف و تعهد انسان نسبت به مادر، و پاداش بی‌نهایت این عمل.

نکات تفسیری:

۱. فرمان عمل‌محور (الْزَمْ رِجْلَهَا):

    عبارت «لازمش شو» یا «پایبندش باش»، فراتر از احترام زبانی است. این عبارت دستوری است برای همراهی عملی، خدمت‌رسانی، اطاعت در مشروع و مراقبت دائم از مادر. این همان «برّ» (نیکی کامل) است که بارها در قرآن در کنار توحید قرار گرفته: «وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ…» (احقاف: ۱۵).

۲. چرایی این فرمان (فَإِنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا):

    این بخش، حکمت و فلسفه این تأکید را نشان می‌دهد. مادر، با درد زایمان، شیردهی و شب‌بیداری‌ها، نمونه‌ی مجسم ایثار و عشق بی‌منت است. بهشت، پاداش چنین فداکاری‌ای است و راه رسیدن به آن پاداش، احترام به صاحب آن فداکاری است. این جمله به ما یادآوری می‌کند که رضایت مادر، دروازه رضایت خدا و در نتیجه، دروازه بهشت است. این معنا در روایات دیگر نیز آمده، مانند حدیث مشهور: «رِضَا الرَّبِّ فِي رِضَا الْوَالِدِ» (رضای خدا در رضای پدر و مادر است).

۳. تأکید بر نتیجه (فَثَمَّ الْجَنَّةَ):

    تکرار عبارت «آنجاست بهشت»، قطعیت و بی‌چون‌وچرایی این وعده الهی را نشان می‌دهد. این یک معامله پر سود معنوی است: خدمت به مادر = کسب بهشت. این سخن، به ویژه از زبان کسی است که خود «ام ابیها» (مادر پدرش) خوانده می‌شد و تجسم کامل دختری فداکار بود.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

این حدیث، یک چراغ راه همیشگی برای همه انسان‌هاست. پیام حضرت زهرا(س) این است:

· بهشت، انتزاعی و دور نیست؛ زیر پای مادر شماست.

· راه رسیدن به سعادت ابدی، از خدمت به کسی می‌گذرد که زندگی ابدی شما را با زندگی دنیوی خود خرید.

· احترام به مادر، یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت دینی و انسانی برای رستگاری است.

این کلام، پاسخی محکم به فرهنگ فردگرایی امروز است و یادآور می‌کند که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری معنوی، محبت و خدمت به والدین، به ویژه مادر است.

تضمین دیدار با منجی؛ پاداش یک ذکر استمراری

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «مَنْقالَ بَعدَ صَلوةِ الْفَجْرِ و بَعدَ صَلوةِ الظُّهرِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد و عَجِّل فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ مِن آلِ مُحَمَّد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» ترجمه:هر کس پس از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ»، از دنیا نمی‌رود مگر آنکه قائم از آل محمد (عج) را درک می‌کند.

📚بحار الأنوار، جلد ۵۳، صفحه ۱۷

این روایت نورانی از امام صادق(ع)، بر اهمیت و استمرار ذکر صلوات همراه با دعای تعجیل فرج در دو وقت کلیدی روز (پس از نماز صبح و ظهر) تأکید می‌ورزد و پاداشی عظیم برای آن بیان می‌کند.

نکات تفسیری

۱. استمرار و زمان‌بندی: تأکید بر دو نماز صبح (آغاز فعالیت روز) و ظهر (میانه روز)، نشان‌دهنده استمرار و تداوم این یاد و دعا در متن زندگی روزمره است. این دستور، یاد امام زمان(عج) و آرزوی فرج را از یک احساس دوره‌ای، به یک عقیده و عمل همیشه حاضر در زندگی مؤمن تبدیل می‌کند.

۲. صلوات به‌عنوان کلید: صلوات بر محمد(ص) و آل‌محمد(ع)، خود یک عبادت مستحب مؤکد و وسیله تقرب به خدا است. پیوند آن با دعای فرج نشان می‌دهد که محبت و ولایت اهل‌بیت(ع) و انتظار فرج، دو روی یک سکه هستند. انسان نمی‌تواند منتظر امام زمان باشد، اما با ذکر صلوات، پیوند خود را با سلسله ولایت مستحکم نکند.

۳. معنای «لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ»: 

این وعده امام صادق(ع)را می‌توان به دو وجه تفسیر کرد: 

وجه ظاهری و امیدبخش:این یک بشارت بزرگ الهی برای منتظران راستین است که خداوند به برکت این ذکر استمراری، عمرشان را به زمان ظهور می‌رساند تا شاهد آن عصر طلایی باشند. 

وجه معنوی و قطعی:حتی اگر شخص قبل از ظهور از دنیا برود، «ادراک قائم» می‌تواند به معنای «درک کردن حقیقت امامت، آرمان‌ها و اهداف آن حضرت» و یا «حضور در سپاه یاری‌گر او به روح و اراده» باشد. چنین کسی در قیامت از یاوران و پیروان آن حضرت محسوب می‌شود. این مفهوم با روایت «مَنْ مَاتَ عَلَی حُبِّ آلِ مُحَمَّدٍ مَاتَ شَهِیداً» هم‌سو است.

۴. کارکرد تربیتی این ذکر: تکرار روزانه این دعا

یاد امام زمان(عج) را در قلب زنده نگه می‌دارد. 

نگاه انسان را از مشکلات کوچک روزمره، به آرمان بزرگ جهانی می‌کشاند. 

آرزوی فرج را به یک خواسته قلبی و دغدغه اصلی تبدیل می‌کند.

جمع‌بندی:

امام صادق(ع) در این حدیث، یک «برنامه عملی ساده و روزانه» برای زنده نگه‌داشتن روحیه انتظار و پیوند با امام عصر(عج) ارائه می‌دهند. این کار، نه تنها یک عمل مستحب مؤکد است، بلکه نشانه عهد و پیمان با ولایت و اعلام آمادگی برای ظهور است. این روایت، نویدی روشن و امیدبخش برای همه کسانی است که آرزوی تحقق عدالت جهانی را در دل دارند.

سه شهیدی که در روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ به دستور محمد رضا شاه پهلوی در دانشگاه تهران با شلیک تیر مستقیم جنگی کشته شدند. این‌ها به روابطِ ایران بعد از کودتا با انگلیس و آمریکا معترض بودند …

این دانشجویان اولین گروهی بودند که سال ۳۲ شعار “مرگ بر آمریکا” سر دادند.

سه کلید رستگاری: تقوا، توسل، جهاد، تفسیر آیه ۳۵ سوره مائده در پرتو روایات

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ جَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»

(سوره مائده، آیه ۳۵)

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا پروا کنید و برای تقرب به سوی او، وسیله بجویید و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید.

این آیه شریفه، خطاب به مؤمنان، یک نقشه راه سه‌مرحله‌ای برای رسیدن به رستگاری حقیقی ترسیم می‌کند: تقوا، توسل و جهاد. روایات اهل‌بیت(ع) هر یک از این مفاهیم را به شکلی عمیق و کاربردی تبیین کرده‌اند.

تحلیل سه فرمان الهی

۱. اتَّقُوا اللَّهَ (از خدا پروا کنید):

    این اولین و زیربنایی‌ترین گام است. تقوا به معنای پرهیزگاری، خویشتن‌داری و قرار دادن یک حصار محافظ بین خود و هر آنچه خشم خدا را برمی‌انگیزد، است. تقوا شرط قبولی تمام اعمال بعدی است.

۲. ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ (به سوی او وسیله بجویید):

    این فرمان، قلب این آیه و محور گسترده‌ترین تفاسیر است. «وسیله» در لغت به معنای هر آن چیزی است که باعث نزدیکی و تقرب به دیگری می‌شود. * مفهوم عام وسیله (همان‌طور که در تفسیر نمونه و نهج‌البلاغه آمده):شامل هر عمل نیک و پسندیده‌ای می‌شود که انسان را به خدا نزدیک می‌کند: ایمان، نماز، روزه، زکات، حج، صله‌رحم، انفاق پنهان و آشکار، جهاد و… . امام علی(ع) در خطبه ۱۱۰ نهج‌البلاغه به زیبایی این مصادیق را برمی‌شمارند. 

مفهوم خاص وسیله (همان‌طور که در روایات تأکید شده):برترین مظهر وسیله، وجود مقدس پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) هستند. آنان واسطه فیض الهی، تجلی کامل اطاعت و راهنمایان راستین به سوی خداوندند. روایات متعددی از منابع معتبر شیعه (مانند تفسیر قمی، عیون اخبار الرضا، الکافی و الأمالی) بر این معنا تصریح دارند که ولایت و تمسک به اهل‌بیت(ع)، عالی‌ترین وسیله تقرب است. رسول خدا(ص) فرمودند: «ایشان (ائمه) چنگاویز محکم و دستگیره استوار و وسیله به سوی خدا هستند.»

۳. وَ جَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ (و در راه او جهاد کنید):

    جهاد، مرحله عمل و تلاش مجاهدانه در مسیر تحقق تقوا و توسل است. این جهاد، تنها جنگ نظامی نیست، بلکه جهاد اکبر (مبارزه با نفس) و هرگونه تلاش در راه گسترش دین، دفاع از حق و انجام وظیفه را شامل می‌شود. جهاد، میوه تقوا و تجلی عملی توسل است.

نکته کلیدی و جمع‌بندی:

این سه دستور، یک سیر منطقی و به هم پیوسته را نشان می‌دهند:

· تقوا (اصلاح درون و رابطه با خدا)،

· توسل (اخذ راهنمایی و استفاده از بهترین ابزارها و الگوها برای تقرب)،

· جهاد (تلاش و پایداری در میدان عمل).

وسیلۀ تقرب، هم «چیستی» دارد (اعمال نیک) و هم «کیستی» دارد (اهل‌بیت عصمت و طهارت). ایمان واقعی، مجموعۀ این سه است: باطنی پاک (تقوا)، ارادتی آگاهانه به اولیای الهی (توسل) و عملی پیگیر و فداکارانه (جهاد). رستگاری، پاداش این مسیر ترکیبی است.

پیام کاربردی برای امروز:

در زندگی امروز، رستگاری در گرو آن است که:

۱.مراقب اعمال و نیات خود باشیم (تقوا).

۲.برای رشد معنوی، به سراغ بهترین الگوها (اهل‌بیت) و بهترین اعمال (فرائض و نوافل) برویم (توسل).

۳.در راه دفاع از حق، خدمت به مردم و اصلاح خود و جامعه، تلاشی خستگی‌ناپذیر داشته باشیم (جهاد).

یک زیپ باز؛ یک درس بزرگ درباره توجه، پوشش و آرامش اجتماعی

🔻وارد کلاس شدم به عمد با زیپ شلوار نبسته!

خواستم عکس العمل دانشجویان کلاس را بسنجم و مطلبی را هم که میخواستم، تبیین کنم براش دلیل منطقی داشته باشم.

اولش کسی متوجه نشده بود کم کم بهم رسوندن زیپ شلوار استاد بازه…

دخترها پوزخند پنهانی میزدند و پسرها زیر لب با هم پچ پچ میکردند…

یکی دو نفر خواستن موضوع رو به من منتقل کنند با ممانعت عده دیگری مواجه شدند…

که یعنی بزار بخندیم…

منم ضمن اینکه همگی رو زیر نظر داشتم طبق روال درس را دنبال کردم.

نزدیک آخرهای زمان کلاس بدون اینکه به پائین نگاه کنم روی تخته سیاه نوشتم زیپ شلوارمن پایین بود…اشکالی داره؟؟!!

یهو انگار کلاس با تنفس جدیدی مواجه شده باشه …

چند نفری متلک گفتن چند نفری هم اظهار فضل کردند.ولی بیشتر خانمها گفتن خوب بی ادبیه اینکه فرد متشخصی چون شما اینگونه ظاهر بشوید!!

بعد نوشتم از درس امروز کسی چیزی یاد گرفت؟؟!!

 تقریبا همه گفتن نه…

چون اصلا حواسمون جای دیگه ای متمرکز شده بود!!!

گفتم پس یک زیپ کوچولو میتواند یک نفر باشخصیت رو تنزل بدهد…

دوم اینکه میتواند روی ذهن دیگر تاثیر بگذارد…

حال پاسخ بدهید وقتی دکمه روی سینه دختر خانمی باز میماند…

پاچه شلوار خانمی تا نزدیکی های زانو باز و عریان می شود 

وقتی گوشواره و گردنبند و آرایش موهای خانمی با رنگ آمیزی غلیظ و چشم نواز مواجه میشود…

آیا تنزل شخصیت ایجاد نمی کند

آیا…

حواس دیگران را پرت نمیکند …

به نظر شما قباحت زیپ باز شلوار آقایون بیشتر است یا عریانی اندام یک زن 

آیا شما نمی توانستید بدون توجه به زیپ شلوار تمام حواستان را معطوف درس کنید.

پس یادتان باشد حجاب و پوشش برای حفظ آرامش زن و مرد در جامعه لازم است .