فرهنگی

 بهشت در گروی احترام؛ حدیثی آسمانی از حضرت فاطمه(س) درباره جایگاه مادر

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا، وَ الْزَمْ رِجْلَهَا فَثَمَّ الْجَنَّةَ»

(کنز العمّال،جلد ۱۶، صفحه ۴۶۲، حدیث ۴۵۴۴۳)

پیوسته در خدمت (و پای‌بند فرمان) مادر باش، چرا که بهشت زیر پای مادران است؛ و (اگر چنین کنی) آنجاست که بهشت را می‌یابی.

این کلام نورانی از بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا(س)، به عنوان بلندترین و گویاترین بیانیه درباره مقام مادر در فرهنگ اسلامی شناخته می‌شود. این حدیث، دو مفهوم کلیدی را در هم می‌آمیزد: تکلیف و تعهد انسان نسبت به مادر، و پاداش بی‌نهایت این عمل.

نکات تفسیری:

۱. فرمان عمل‌محور (الْزَمْ رِجْلَهَا):

    عبارت «لازمش شو» یا «پایبندش باش»، فراتر از احترام زبانی است. این عبارت دستوری است برای همراهی عملی، خدمت‌رسانی، اطاعت در مشروع و مراقبت دائم از مادر. این همان «برّ» (نیکی کامل) است که بارها در قرآن در کنار توحید قرار گرفته: «وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ…» (احقاف: ۱۵).

۲. چرایی این فرمان (فَإِنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أَقْدَامِهَا):

    این بخش، حکمت و فلسفه این تأکید را نشان می‌دهد. مادر، با درد زایمان، شیردهی و شب‌بیداری‌ها، نمونه‌ی مجسم ایثار و عشق بی‌منت است. بهشت، پاداش چنین فداکاری‌ای است و راه رسیدن به آن پاداش، احترام به صاحب آن فداکاری است. این جمله به ما یادآوری می‌کند که رضایت مادر، دروازه رضایت خدا و در نتیجه، دروازه بهشت است. این معنا در روایات دیگر نیز آمده، مانند حدیث مشهور: «رِضَا الرَّبِّ فِي رِضَا الْوَالِدِ» (رضای خدا در رضای پدر و مادر است).

۳. تأکید بر نتیجه (فَثَمَّ الْجَنَّةَ):

    تکرار عبارت «آنجاست بهشت»، قطعیت و بی‌چون‌وچرایی این وعده الهی را نشان می‌دهد. این یک معامله پر سود معنوی است: خدمت به مادر = کسب بهشت. این سخن، به ویژه از زبان کسی است که خود «ام ابیها» (مادر پدرش) خوانده می‌شد و تجسم کامل دختری فداکار بود.

جمع‌بندی و پیام کاربردی:

این حدیث، یک چراغ راه همیشگی برای همه انسان‌هاست. پیام حضرت زهرا(س) این است:

· بهشت، انتزاعی و دور نیست؛ زیر پای مادر شماست.

· راه رسیدن به سعادت ابدی، از خدمت به کسی می‌گذرد که زندگی ابدی شما را با زندگی دنیوی خود خرید.

· احترام به مادر، یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت دینی و انسانی برای رستگاری است.

این کلام، پاسخی محکم به فرهنگ فردگرایی امروز است و یادآور می‌کند که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری معنوی، محبت و خدمت به والدین، به ویژه مادر است.