فرهنگی

اربعین در ۴۰ پله؛ چگونه اشک، خطر و غربت، جهانیان را متحد کرد؟

اربعین فقط یک زیارت نیست؛

کاروانی از معنا است که در چهل پله،

از عزا آغاز می‌شود،

از خطر می‌گذرد،

و در وحدت بی‌مرز به اوج می‌رسد.

 گام اول: عزا، شبنم اشک‌های جاودان

 اربعین یعنی چهل منزل عزا اربعین یعنی شبی بی‌انتها

- این عزاداری، تکرار اندوه تاریخ در دل‌های امروز است.

- اشک‌های زائران، راز گفت‌وگوی بی‌کلام با امام(ع) است.

- همان‌گونه که جنگ ۱۲ روزه اخیر ثابت کرد:

   جنگ‌ها نقطه آشکار شدن حقیقت ملت‌هاست.

 گام دوم: غربت، آینه‌ای از اسارت

 اربعین یعنی غریب بی‌کسی اربعین یعنی همه دل‌واپسی

- این غربت، یادآور کاروان اسیران کربلا است.

- اما تفاوت امروز: امام حسین(ع) تنها نیست

  آمار ۲۰۲۳ نشان داد:

   زائران از ۴۰ کشور، این غربت را به همدلی جهانی تبدیل کردند.

 گام سوم: خطر، آزمون ایثار

 اربعین یعنی چهل منزل سفر اربعین یعنی همه خوف و خطر

- زیارت پرخطر، سنت شیعه است.

  (امام صادق(ع): حتی با خوف، به زیارت بروید)

- امسال نیز زائران با بی‌اعتنایی به تهدیدهای رژیم صهیونیستی،

  عملاً فریاد زدند:

   محبت به امام حسین(ع) فراتر از ترس است.

 گام چهارم: وحدت، تولد دوباره هیهات منا الذله

- در اینجا تمامی رشته‌ها به هم می‌پیوندند:

- اشک‌ها → سوگ مشترک

- خطرها → ایثار مشترک

  - غربت → درد مشترک

- و این‌گونه می‌شود که:

   شیعه، سنی، مسیحی، یهودی، همه در یک صف می‌ایستند.

- این همان انسجام ملی مبتنی بر نظریه مقاومت است که:

   در جنگ ۱۲ روزه، توطئه دشمن را خنثی کرد.

 پایان سفر؛ آغاز راه

اربعین به جهان می‌آموزد:

- از دل شب بی‌انتها ، فجر پیروزی می‌زاید.

- از میان خوف و خطر ، عزت هیهات منا الذله متولد می‌شود.

و این‌گونه،

کاروان اشک‌های ما،

قطب‌نمای امت‌های آزاده جهان می‌شود.

همبستگی ملی؛ سرمایه بی‌بدیل ایران در سایه قدرت دفاعی و تاب‌آوری اجتماعی

آینده ایران نه صرفاً در سایه تجهیزات دفاعی، بلکه با تکیه بر همبستگی ملی و تاب‌آوری اجتماعی مردم رقم می‌خورد. جامعه ایران در بحران‌های اخیر، جلوه‌ای کم‌نظیر از اتحاد، فداکاری و مسئولیت‌پذیری جمعی را به نمایش گذاشت که خود پایه‌ای اساسی برای اقتدار همه‌جانبه کشور است.

نشست‌های تخصصی با حضور جامعه‌شناسان برجسته‌ای مانند حجت‌الاسلام پارسانیا و دکتر اعتمادی‌فر بر این نکته تأکید دارد که:

- دوگان‌سازی میان مفاهیم «امت» و «ملت» نادرست است؛ این دو در فرهنگ ایرانی-اسلامی همسو و مکمل یکدیگرند.

- مراقبت اجتماعی و همدلی مردم (مانند کمک به سالمندان و چشم‌پوشی از منافع شخصی در بحران) جوهره مقاومت ایران است.

- قدرت واقعی ایران، ترکیبی از ظرفیت دفاعی و سرمایه اجتماعی است که ریشه در تاریخ پرفرازونشیب این مرزوبوم دارد.

پایداری این همبستگی نیازمند:

✅ اجتناب از دوگان‌سازی‌های کاذع توسط نخبگان

✅ ترویج فضایل اخلاقی مانند ایثار و نوع‌دوستی در نهادهای فرهنگی

✅ اولویت‌دهی به «مراقبت اجتماعی» در سیاست‌گذاری‌های کلان

✅ تقویت روایت‌های مردمی در مقابل جنگ رسانه‌ای دشمنان

جمله کلیدی

 اقتدار ایران در گرو حفظ همبستگی ملی و ارتقای تاب‌آوری اجتماعی است، همان‌گونه که در بحران‌های اخیر، ملت ایران با وحدت بی‌بدیل خود، سنگر دفاع از میهن را مستحکم‌تر کردند.

زیارت ناحیه؛ سلامی از دل مجروح به سیدالشهدا

در میان زیارات، «زیارت ناحیه مقدسه» یکی از عمیق‌ترین و جان‌سوزترین متون عاشورایی است.  

این زیارت، منسوب به امام مهدی علیه‌السلام است و در آن، حضرت با زبان دل، به جد مظلومش حسین علیه‌السلام سلام می‌دهد.

📜 بخشی از این زیارت چنین است:  

 «سلام بر تو، سلام کسی که از مقام تو آگاه است… سلام کسی که دلش از مصیبت تو زخمی است و اشکش هنگام یاد تو جاری است… سلام فاجعه‌دیدهٔ اندوهناک، سرگردانِ مسکین.»

🔍 این سلام‌ها، نه فقط ادبیاتی زیبا، بلکه تجلی معرفت و اندوهی عمیق‌اند.  

امام مهدی علیه‌السلام، در اوج شناخت، با قلبی مجروح و اشکی جاری، به جدّش سلام می‌دهد.  

و این یعنی هر دل عاشقی که از مصیبت حسین علیه‌السلام می‌سوزد، در این سلام شریک است.

💡 زیارت ناحیه، فرصتی‌ست برای بازگشت به عمق عاشورا؛  

برای درک آن مصیبت، نه فقط با عقل، بلکه با دل.

📌 اگر دل‌ات مجروح است، اگر اشک‌ات بی‌اختیار جاری می‌شود، بدان که این زیارت، زبان حال توست…

نوکر، غلط کند برود جای دیگری…

در میان همهٔ شعرهایی که برای امام حسین علیه‌السلام سروده شده، گاهی یک بیت، تمام جان را می‌لرزاند.  

مثل این:

 من جنس بنجلم ته بازار مانده‌ام  

 گفتند این تویی که فقط مانده می‌خری

این شعر، زبان حال بسیاری از ماست؛  

دل‌هایی که پر از نقص‌اند، پر از غفلت، اما هنوز امید دارند…  

امید به اینکه حسین علیه‌السلام، خریدار دل‌های ته‌نشین بازار است.

و آن بیت آخر، اوج بندگی‌ست:

 نوکر، غلط کند برود جای دیگری…

این یعنی  

حتی اگر نادیده گرفته شوم، حتی اگر پاسخی نیابم، باز هم در این خانه می‌مانم.  

چون صاحب این خانه، کسی‌ست که هیچ دل شکسته‌ای را رد نمی‌کند.

نغمه‌های نینوا؛ آتشی بر دل عاشقان حسین (ع)

صد نوا خیزد ز نای نینوایت یا حسین…  

این بیت، آغاز شعری‌ست که دل را می‌لرزاند و جان را به کربلا می‌برد.  

نغمه‌های عشق، در صدای تو جاری‌ست؛ نغمه‌هایی که هر دم، آتشی بر دل دوستانت می‌زنند.

کربلا، داستانی جانگداز است؛ نه فقط از خون و شمشیر، بلکه از وفاداری، عشق، ایثار و حقیقتی که هنوز زنده است.  

و ما، هر سال در اربعین، با پای دل، به زیارت تو می‌رویم تا از این نغمه‌ها سیراب شویم.