فرهنگی

پیوندهای برادری؛ سنگ بنای جامعه اسلامی از نگاه امام صادق (ع)

امام صادق (علیه‌السلام) در حدیثی گران‌بها، چهار وظیفه اساسی و مکمل را برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر ایمان و اخوت برمی‌شمارند. این توصیه‌ها تنها یک نصیحت اخلاقی نیست، بلکه دستورالعملی عملی برای تحقق یک آرمان‌شهر اسلامی است:

1. اِجتهاد در تواصُل (کوشش برای پیوند و ارتباط): امام (ع) بر «کوشش» تأکید می‌فرمایند. این یعنی حفظ پیوندهای برادری امری طبیعی و ساده نیست؛ نیازمند تلاش آگاهانه، پیگیر و خالصانه است. این کوشش می‌تواند به سادگی یک احوال‌پرسی صمیمانه یا یک تماس تلفنی باشد تا حضور در کنار برادر دینی در سخت‌ترین لحظات.

2. تَعاوُن بر تَعاطُف (همکاری بر پایه همدلی): همکاری زمانی ارزشمند و پایدار می‌شود که ریشه در «همدلی» داشته باشد. این جمله به ما می‌آموزد که کمک و همکاری ما باید از جنس دلسوزی و احساس مسئولیت واقعی باشد، نه یک عمل صوری و بدون روح.

3. مُواساه با نیازمندان (از خودگذشتگی برای رفع نیاز): «مواسات» فراتر از کمک کردن است؛ به معنای «همانندسازی خود با نیازمند» و احساس کردن درد اوست. در این سطح، فرد دارا، نیاز برادر نیازمندش را از نیاز خود جدا نمی‌داند و از دارایی خود برای رفع آن می‌گذرد.

4. تَعاطُف دوجانبه (مهرورزی متقابل): جامعه اسلامی یک رابطه یک‌طرفه نیست. این مهرورزی و دلسوزی باید «متقابل» و از سوی «همه» باشد. هر عضو جامعه هم باید آماده دریافت مهر باشد و هم آماده بخشش آن.

این فرامین در کنار هم، جامعه‌ای زنده و پویا می‌سازد که در آن، اعضا همچون اعضای یک پیکر واحد، برای حفظ و سلامت یکدیگر می‌کوشند.