فرهنگی

پیروزی، سهم قطعی افراد صبور

قَالَ (علیه السلام): “لَا يَعْدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ، وَ إِنْ طَالَ بِهِ الزَّمَانُ ”   و درود خدا بر او،فرمود: انسان شكيبا، پيروزى را از دست نمى ‌دهد، هر چند زمان آن طولانى شود 

(تفسیر حکمت ۱۵۳ نهج البلاغه)

امام علی (علیه السلام) در این جمله کوتاه، یک “قانون طلایی” برای زندگی و یک “وعده قطعی” از سوی حکمت الهی بیان می‌فرمایند: انسان شکیبا، پیروزی را از دست نمی‌دهد، هر چند زمان آن طولانی شود.

این جمله را می‌توان از چند منظر مورد بررسی قرار داد:

۱. نفی “شانسی بودن” موفقیت: این حکمت به ما می‌آموزد که پیروزی،امری تصادفی و شانسی نیست. یک رابطه علّی و مستقیم بین “صبر” و “ظفر” وجود دارد. صبر، مانند بذری است که اگر در خاک مناسب کاشته شود و به آن رسیدگی شود، حتماً به بار می‌نشیند. این یک سنت الهی است که تغییرناپذیر است: ﴿إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ﴾ (بی‌گمان خدا با صابران است).

۲. تعریف “صبر” به مثابه “فعالیت هوشمندانه": صبر در فرهنگ علوی،به معنای “نشستن و دست روی دست گذاشتن” و تحمل نیست. همان‌طور که در متن اشاره شد، صبر یعنی “استقامت فعال".

· استقامت در تلاش برای رسیدن به هدف.

· استقامت در مقابله با موانع و دردها.

· استقامت در طی کردن مسیر طولانی و پرپیچ‌وخم.

۳. مدیریت انتظار: «هر چند زمان آن طولانی شود» این بخش از کلام حضرت،یک تکنیک بسیار برای “مدیریت انتظارات” و “مقابله با یأس” است. امام (ع) به ما هشدار می‌دهند که مسیر موفقیت، ممکن است کوتاه‌مدت نباشد. اگر گمان کنیم که باید نتیجه را فوری بگیریم، با اولین تأخیر، دچار ناامیدی می‌شویم و تلاش را رها می‌کنیم. اما اگر باور داشته باشیم که “طولانی شدن زمان، از قانونمندیِ مسیر است، نه نشانه شکست"، آنگاه توانایی ادامه دادن خواهیم داشت.

پیام کاربردی و جمع‌بندی

این حکمت برای زندگی امروز ما که “جهان سریع” و “نتایج فوری” تبلیغ می‌شود، بسیار راهگشاست:

· برای دانشجو: اگر در درسی مشکل داری و نتیجه نمی‌گیری، بدان که با استمرار در مطالعه و تمرین (صبر)، قطعاً بر آن مسلط خواهی شد.

· برای کارآفرین: اگر کسب‌وکارت با مشکلات مواجه شده، بدان که با استقامت در ارائه محصول باکیفیت و حل مسائل (صبر)، دیر یا زود به موفقیت می‌رسی.

· برای مبارزه با گناه: اگر در مسیر تهذیب نفس، بارها لغزش داشتی، بدان که با استمرار در جهاد با نفس (صبر)، قطعاً پیروز خواهی شد.

· برای طلب علم: اگر فهم مطلب سختی برایت زمان بر است، با صبر و مداومت، بالاخره درهای فهم به رویت گشوده می‌شود.

نتیجه نهایی

امام علی(علیه السلام) به ما می‌آموزند که “صبر” سرمایه‌ای است که هرگز به زیان نمی‌انجامد و سود آن، “پیروزی قطعی” است. تنها شرط آن این است که در نیمه راه، چوب ناامیدی را نخوریم و بدانیم که کشتی استقامت، حتی اگر با کندی، اما حتماً به ساحل پیروزی خواهد رسید.

منبع: نهج البلاغه، حکمت ۱۵۳