فرهنگی

هنر زندگی در شرایط دشوار: درس‌هایی از استاد علی صفایی حائری

امروز می‌خواهم حکایتی خواندنی از یکی از شاگردان استاد علی صفایی‌حائری را با شما به اشتراک بگذارم؛ داستانی که نه تنها نکته‌ای کلیدی برای حل مشکل مطالعه و عدم تمرکز دارد، بلکه دریچه‌ای به سبک زندگی یک انسان آگاه می‌گشاید.

صحنه‌ای عجیب: خواب یا بیداری؟

شبی را تصور کنید که حاج شیخ روی تکیه‌گاهی لم داده و اطرافش شلوغ است. یکی از اطرافیان شروع می‌کند به شرح مفصّل مشکلات زندگی. در میان این گفت‌وگو، حاج آقا گاهی چشمانش را می‌بندد و صدای خُرخُرهایش این سوءظن را ایجاد می‌کند که به خواب رفته است. اما وقتی گوینده می‌پرسد: “متوجه می‌شید حاج آقا؟"، او با حالتی خواب‌آلود سرش را به نشانه تأیید تکان می‌دهد و می‌گوید: “آره آره دارم گوش میدم.”

این حالت برای شاگردش جای سؤال داشت: “یعنی می‌شود آدم هم خواب باشد هم بیدار؟!”

عجیب‌تر آنکه پس از اتمام صحبت‌های آن فرد، حاج شیخ به شکلی منظم و دقیق، گویی تمام حرف‌هایش را شنیده بود، در چند جمله مختصر و مفید پاسخش را داد.

کلید حل مشکل مطالعه و تمرکز

وقتی نوبت به شاگردش رسید، مشکل مطالعه و عدم تمرکز خود را به ویژه حساسیت به صداهای محیطی مطرح کرد. پاسخ استاد، نه یک دستورالعامل، که داستانی از پدر خودش بود.

او توضیح داد که پدرش نیز در خانواده‌ای پرجمعیت و پرسروصدا نمی‌توانست مطالعه کند. اما به مرور زمان، با تمرین و استمرار، نه تنها در میان سروصدای بچه‌ها مطالعه می‌کرد، که گاهی همین صداها برایش همچون لالایی می‌شد.

درس بزرگتر: تو بر شرایط تأثیر بگذار

نکته اصلی که استاد بر آن تأکید داشت این بود:

“مشکل تو اینه که شرایط روی تو تأثیر می‌گذارن، نه تو روی شرایط. ما آدما قدرتی داریم که می‌تونیم خودمون رو با شرایط وفق بدیم.”

این یعنی ما باید یاد بگیریم در هر موقعیتی چگونه خود را با آن تطبیق دهیم و موضع صحیح را انتخاب کنیم، وگرنه این شرایط هستند که بر ما سوار می‌شوند و مسیر زندگی ما را تعیین می‌کنند.

راز بهره‌وری بالا

استاد در ادامه، راز آن “خواب و بیداری” عجیب را هم فاش کرد: او توضیح داد که در آن شب،از پانزده دقیقه صحبت آن فرد، ده دقیقه‌اش را خواب بوده است! اما در همان دقایق اول اصل مطلب را گرفته بود و بقیه را لا به لای چرت زدن‌هایش دریافت می‌کرد. او بخش زیادی از نیاز به خوابش را در همین چرت‌های کوتاه یک تا پنج دقیقه‌ای در میان ملاقات‌ها تأمین می‌کند تا بتواند بین مطالعه، زمان خانواده، حل مشکلات دوستان و خلوت با خدا توازن برقرار کند.