نماز جماعت یا نماز اول وقت؟ کدام برتر است؟
نماز جماعت یا نماز اول وقت؟ کدام برتر است؟
یکی از پرسشهای پرتکرار میان نمازگزاران این است که: اگر نماز جماعت پس از گذشت زمان فضیلتِ اول وقت برگزار شود، آیا بهتر است انسان منتظر جماعت بماند یا نماز را در اول وقت به صورت فرادا بخواند؟
علما و مراجع بزرگ در این زمینه دیدگاههای متفاوتی دارند. در ادامه، سه نظریه مهم فقهی را مرور میکنیم
۱. جماعت در هر حال برتر است
بر اساس دیدگاه مشهور فقها و صریح عبارت مرحوم آیتالله العظمی تبریزی (ره)،
نماز جماعت—اگر پس از وقت فضیلت باشد—از نماز فرادای اول وقت، افضل و پرفضیلتتر است.
✅ ایشان فرمودهاند: بلکه نماز جماعت در غیر وقت فضیلت، از نماز فرادا در وقت فضیلت، افضل است.
📘 منبع: توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۱، مسأله ۱۴۰۲
۲. نماز فرادا در اول وقت افضل است
در مقابل، گروهی از مراجع بزرگ از جمله:
مرحوم آیتالله العظمی خوئی (ره)
مرحوم آیتالله العظمی بهجت (ره)
آیتالله العظمی شبیری زنجانی (دامظله)
بر این باورند که نماز در اول وقت به صورت فرادا، از نماز جماعتی که پس از وقت فضیلت برگزار شود، برتر است.
زیرا در روایات، بر اهمیت فوقالعادهی «اول وقت» تأکید شده است و آن را محبوبترین زمان نماز نزد خدا معرفی کردهاند.
۳. تردید در افضلیت نماز جماعت
اما آیتالله العظمی سیستانی (دامظله) میفرمایند: بهتر بودن نماز جماعت در غیر وقت فضیلت از نماز فرادا در وقت فضیلت، معلوم نیست.
یعنی از نظر ایشان، دلیلی قطعی بر برتری یکی بر دیگری وجود ندارد؛ بنابراین مؤمن در چنین مواردی میتواند هر دو راه را با نیت قربت انتخاب کند.
جمع میان دو فضیلت
حال سؤال مهمتر این است:
اگر انسان بخواهد هم از فضیلت اول وقت بهرهمند شود و هم از ثواب جماعت محروم نگردد، چه باید کند؟
✅ پاسخ را مرحوم آیتالله العظمی بهجت (ره) در استفتائات خود چنین بیان فرمودهاند: در اول وقت، نماز را فرادا بخواند و پس از برپایی جماعت، آن را اعاده کند.
به این ترتیب، مؤمن هم ثواب «نماز اول وقت» را میبرد و هم از «فضیلت نماز جماعت» بینصیب نمیماند.
نماز، ستون دین است و هرچه با حضور قلب و نیت خالص خوانده شود، ارزش آن چند برابر میگردد.
چه در اول وقت فرادا بخوانی، چه اندکی بعد در جماعت، مهم آن است که دل در حضور خدا باشد.
اما اگر بخواهی از هر دو فضیلت بهرهمند شوی،
بهترین راه همان است که مرحوم آیتالله بهجت فرمودند: اول وقت فرادا بخوان، و سپس با جماعت اعاده کن.