فرهنگی

 نامه ۶۰ نهج‌البلاغه  

موضوع: دستورالعمل امام علی(ع) به کارگزاران دربارهٔ رفتار لشکر با مردم  

متن نامه

از بنده خدا، علی امیرالمؤمنین، به گردآورندگان خراج و کارگزاران سرزمین‌هایی که لشکر از آن‌ها می‌گذرد.  

اما بعد، من لشکری را فرستاده‌ام که اگر خدا بخواهد، از منطقهٔ شما خواهند گذشت. به آنان سفارش کرده‌ام که حقوق الهی را رعایت کنند، به هیچکس آزار نرسانند و از آسیب رساندن به دیگران بپرهیزند. من به سبب پیمانی که با شما دارم، از هرگونه ستمی که سپاهیانم به مردم روا دارند، بیزارم! مگر آنکه سربازی از گرسنگی در رنج باشد و جز گرفتن غذا از شما راهی برای سیرکردن خود نداشته باشد.  

دستورات امام به کارگزاران

۱. هرکس از لشکریان ستم کند، او را به سزای ستمش برسانید.  

۲. افراد نادان و سبک‌مغز را از آزاررسانی و تجاوز به لشکریان بازدارید.  

۳. من خود در میان لشکرم حضور دارم. شکایت‌های خود را به من برسانید.  

۴. اگر از سوی آنان به شما سختی‌هایی رسید که جز با کمک خدا یا من نمی‌توانید آن را دفع کنید، موضوع را با من در میان بگذارید تا به یاری خداوند، آن را تغییر دهم و اصلاح کنم. إن‌شاءالله.  

نکات نامه

- تأکید بر حرمت آزار مردم حتی در شرایط نظامی.  

- اجازهٔ محدود به سربازان برای گرفتن غذا تنها در صورت گرسنگی مفرط.  

- لزوم مجازات ستمگران و جلوگیری از تعدیِ نابخردان.  

- دعوت از مردم برای ارتباط مستقیم با امام در صورت ظلمِ غیرقابل تحمل.  

- حاکم اسلامی باید پاسخگو و در دسترس مردم باشد.  

- عدالت حتی در شرایط جنگی نیز تعطیل‌بردار نیست.  

- نظام اسلامی موظف است از حقوق پایمال‌شدهٔ مردم دفاع کند.  

منبع: نهج‌البلاغه، نامه ۶۰، ترجمهٔ سیدجعفر شهیدی.