فرهنگی

عزت؛ گمشده دنیای مدرن و چراغ راه بندگی خالصانه

در دنیایی که «عزت» را با ثروت، قدرت و شهرت می‌سنجند، اسلام تعریف دیگری ارائه می‌دهد. قرآن کریم به صراحت می‌فرماید: «مَنْ کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا» (فاطر: ۱۰)؛ هر کس عزت می‌خواهد، بداند که همه عزت ها از آنِ خداست.

این آیه، بنیان یک انقلاب فکری را بنا می‌نهد: عزت، کالایی نیست که از غیر خدا بتوان آن را خرید.

تحلیل رابطه عزت و بندگی: امیرالمؤمنین علی(ع)در کلامی گهربار فرمودند: «اَلْعِزُّ بِالطَّاعَةِ» (غررالحکم، حدیث ۴۸۴۱)؛ عزت در گرو اطاعت (از خداست). این جمله، پاسخی مستقیم به پرسش از چگونگی کسب عزت است.

وقتی انسان گردن در طاعت غیر خدا می‌اندازد، در حقیقت بخشی از عزت ذاتی خود را که خداوند به او هدیه داده، به پای آن وجود یا مفهوم می‌ریزد. این همان «ذلت» است.

حضرت در جای دیگری هشدار می‌دهند: «مَنْ أَتْىَ غَنِيًّا فَتَوَاضَعَ لَهُ لِغِنَاهُ ذَهَبَ ثُلُثَا دِينِهِ» (نهج البلاغه، حکمت ۲۴۸). تواضع در برابر ثروتمند به خاطر ثروتش، دو سوم دین انسان را از بین می‌برد. چرا؟ زیرا دین، برنامه زندگی آزادانه و عزیزانه است و این رفتار، ناقض اصلی ترین هدف دین، یعنی «آزادی از بندگی غیرخدا» است.

عزت در میدان عمل: الگوی فاطمه زهرا(س) تجلی عملی این مفهوم را در سیرهحضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) می‌بینیم. ایشان تنها برای حفظ حریم توحید و ولایت نمی‌جنگیدند، بلکه برای حفظ «عزت» همسرشان، امیرالمؤمنین(ع)، تا پای جان ایستادند.

وقتی برای گرفتن بیعت اجباری از علی(ع)، او را تهدید کردند، فاطمه(س) با وجود جراحات شدید، فریاد برآورد: «وَ اللَّهِ لَئِنْ لَمْ تَكُفُّوا عَنْهُ لَأَنْشُرَنَّ شَعْرِي… وَ لَأَلْعَنَنَّكُمْ لَعْناً وَبِيلاً» (بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۸۰)؛ به خدا سوگند! اگر از او دست برندارید، گیسوانم را پریشان می‌کنم… و شما را به لعنتی سهمگین دچار خواهم ساخت.

این فریاد، تنها یک اعتراض نبود؛ فریاد عزتی بود که حاضر به معامله با ستمگران نشد. شهادت ایشان، سرمایه گذاری برای حفظ عزت امت اسلامی بود.

نتیجه گیری برای انسان معاصر: امروز،استکبار جهانی با نمایش قدرت و ثروت، در پی مرعوب کردن ملت ها و به بردگی کشیدن اراده هایشان است. شعار «عزت» در گفتمان انقلاب اسلامی، پاسخی مستقیم به این توطئه است.

عزت واقعی، در گرو وابستگی به منبع لایزال الهی است. هرچه ارتباط ما با خدا محکم تر و خالصانه تر باشد، از قید وابستگی به قدرت های پوشالی دنیا بیشتر رها شده و به عزت حقیقی دست می یابیم.