فرهنگی

امام حسین(ع)؛ معمار مکتب آزادگی نه نظام برده‌داری

 واقعه عاشورا تنها یک حادثه تاریخی نیست؛یک «بیانیه زنده فلسفی» درباره کرامت، آزادی و اختیار انسان است. نقطه اوج این بیانیه، در شب عاشورا و در سخنان امام حسین(ع) با یارانش تجلی یافت.

حضرت در آن شب خطاب به اصحاب فرمودند: «…إِنَّ هؤُلاءِ قَدْ بَصُرُوا بِغَیْری وَ إِنَّمَا أَتَوْا لِقِتالی… فَإِنَّکُمْ فی حِلٍّ مِنْ بَیْعَتی…» (لهوف سید بن طاووس، ص ۱۲۳)؛ «اینان [دشمن] فقط مرا می‌خواهند… بنابراین، شما از بیعت با من آزاد و حلّال هستید…».

تحلیل رفتار امام: چرا یاران را آزاد گذاشت؟

1. تأکید بر «عبادت آزادانه» به جای «بردگی اجباری»: امام حسین(ع) به دنبال سربازان مطیع و ترسو نبود. او انسان‌های آگاهی می‌خواست که با چشم باز و دل آگاه، راه شهادت را انتخاب کنند. این، عالی‌ترین سطح عبادت است؛ عبادتی که از روی شناخت و عشق است، نه اجبار و ترس.

2. آزمایش ایمان واقعی: با آزاد گذاشتن یاران، حضرت زمینه‌ای فراهم کرد تا هرکس که می‌ماند، برای خدا بماند، نه برای عادت، ترس یا چشم‌داشت مادی. اینجاست که وفاداری اصحاب، به الگویی جاودان تبدیل شد.

3. تمایز قائل شدن بین «تبعیت» و «تبعیت»: در نظام‌های استبدادی، تبعیت از روی اجبار و ترس است. اما در مکتب اهل بیت(ع)، تبعیت از روی آگاهی، عشق و اختیار است. امام حتی به برادرش حضرت ابوالفضل(ع) فرمود: «اگر می‌خواهی بروی، آزادی.» این سخن، نشان از جایگاه رفیع «اختیار» در اندیشه شیعی دارد.

پیام عاشورا برای انسان مدرن: امروزه نظام سلطه جهانی،با ابزارهای پیشرفته‌تری مانند شبکه‌های اجتماعی، فرهنگ‌سازی و جنگ روانی، در پی برده کردن افکار و اراده‌های انسان‌هاست.

شعارهای فریبنده «آزادی» و «حقوق بشر» از سوی همان کسانی داده می‌شود که در دیگر نقاط جهان، با حمایت از گروه‌های تروریستی مثل داعش، بزرگ‌ترین ناقضان آزادی و کرامت انسانی هستند.

امام حسین(ع) به ما می‌آموزد که در چنین فضایی، باید “آزاده” بود. آزاده بودن یعنی:

· اسیر هیجانات کاذب و شعارهای فریبنده نشدن.

· در برابر زورگویی مستکبران سر خم نکردن.

· و مهم‌تر از همه، تنها اراده خدا را بر اراده خود حاکم دانستن.

قیام عاشورا، قیام برای احیای همان اصل قرآنی است که می‌فرماید: «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ» (بقره: ۲۵۶). امام حسین(ع) با عمل خود ثابت کرد که اسلام، دین آزادگی است، نه برده‌سازی.