فرهنگی

اخلاص؛ سلاح مومن در برابر شرک پنهان و بردگیهای نوین

در نگاه سطحی،ممکن است شرک را تنها در قالب بت‌پرستی و پرستش اصنام بدانیم، اما قرآن و روایات اهل بیت(ع) پرده از حقیقت عمیق‌تری برمی‌دارند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ مَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُم بِاللَّهِ إِلَّا وَهُم مُّشْرِکُونَ» (سوره یوسف، آیه ۱۰۶). این آیه هشدار می‌دهد که بسیاری از افراد، در عین ایمان ظاهری به خدا، در دل مشرک هستند. اما این شرک چگونه خود را نشان می‌دهد؟

تحلیل شرک پنهان: شرک خفی،همان “بندگی غیرخدا” در دل، عمل و نیت است. وقتی ارزش‌هایمان را از فرهنگ بیگانه می‌گیریم، وقتی برای کسب رضایت مخلوق، حریم خدا را می‌شکنیم، وقتی از ترس یا طمع، حق را کتمان می‌کنیم، در دام شرک پنهان گرفتار آمده‌ایم. امام علی(ع) در توصیف چنین افرادی می‌فرمایند: «بنده‌ای هستند که طمع بردگی، آنان را به اسارت کشیده است» (غررالحکم، حدیث ۲۹۳).

اخلاص؛ پادزهر شرک: تنها راه رهایی از این ورطه،«اخلاص» است. اخلاص فقط در نماز خواندن خلاصه نمی‌شود؛ بلکه حالتی است که در آن، انسان هیچ انگیزه‌ای جز رضای خدا در هیچ کاری ندارد. امام صادق(ع) در تعریف اخلاص می‌فرمایند: «اَلْإِخْلاصُ أَنْ لا تَطْلُبَ عَلَى عَمَلِکَ شاهِداً غَیْرَ اللَّهِ» (اصول کافی، جلد ۲، صفحه ۱۶). یعنی در اعمالت، هیچ ناظر و گواهی جز خدا را در نظر نگیری.

نتایج اخلاص در زندگی

1. آزادی درونی: فرد مخلص از قید و بند «تأییدطلبی» و «ترس از قضاوت مردم» رها می‌شود. او تنها از خدا می‌ترسد و تنها برای او عمل می‌کند.

2. قدرت تشخیص: وقتی چشم‌داشت به غیر خدا از بین برود، فکر و دل انسان آزاد می‌شود تا حقایق را آن‌گونه که هست ببیند. امام خمینی(ره) می‌فرمودند که یکی از آثار ترک تقلب و ریا، صفای باطن و افزایش قدرت تشخیص حق از باطل است.

3. عزت واقعی: عزتی که از جانب خداست، به انسان آرامش و استقلال می‌بخشد. در مقابل، طلب عزت از غیرخدا – چه از طریق ثروت، مقام یا تحسین دیگران – نهایتاً به ذلت و بردگی مدرن می‌انجامد.

اخلاص، یک شعار نیست؛ یک جهاد مستمر با نفس اماره است. باید هر روز در نیت‌هایمان تجدید نظر کنیم و از خدا بخواهیم که اعمالمان را خالصانه برای خودش کند.