فرهنگی

در آموزههای دینی، ارتباط عمیقی بین آنچه در درون داریم و آنچه در رفتارمان ظاهر می‌شود وجود دارد. این متن با مقایسه ویژگیهای اخلاقی مثبت و منفی، نشان میدهد که صلاحیت درونی چگونه در اعمال ما تجلی می‌یابد.  

تحلیل ویژگیهای اخلاقی از نگاه اسلامی

۱. صداقت در برابر دروغگویی

ـ انسان صادق، با هماهنگی درون و برون، به دیگران اعتماد میکند. قرآن میفرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»با صادقان باشید (توبه:۱۱۹).  

ـ دروغگو از آلودگی باطن رنج میبرد و حتی راستی دیگران را باور نمیکند.  

۲. امیدواری در برابر ناامیدی

ـ مؤمن امیدوار، توکل به خدا را سرلوحه قرار میدهد و دیگران را به رحمت الهی امیدوار میکند.  

ـ ناامیدی نشانه ضعف ایمان است؛ چنانکه خداوند فرمود:وَلَا تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ؛ از رحمت خدا ناامید نشوید (یوسف:۸۷).  

۳. تواضع در برابر تکبر

ـ انسان متواضع با شکرگزاری، فضیلت اخلاقی خود را نشان میدهد. امام علی (ع) میفرمایند:  «الشُّکرُ قِیدُ النِّعمَةِ»شکرگزار نعمتها باشید.

ـ متکبران، انتظار اطاعت بی‌چون و چرا دارند؛ گویی فراموش کرده‌اند «إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا»  می‌کنند که خداوند متکبران را دوست نمیدارد(حدید:۲۳).  

۴. دانش در برابر جهل

ـ عالم راستین به محدودیت دانش خود اعتراف میکند. امام صادق (ع): «اَلعِلمُ مِفتاحُ کُلِّ بابٍ». دانش کلید هر دریاست».  

ـ فرد نادان خود را در همهچیز دانا میپندارد و در جهل خویش تکبر میورزد.  

۵. مهربانی در برابر حسادت

ـ انسانهای با محبت، مهربانی را با واژه‌هایی مانند «جانم» و «عزیزم» زنده نگه میدارند.  

ـ حسود، اسیر ذهنیت خود است و گمان میکند دیگران نیز مانند او هستند. قرآن هشدار می‌دهد: «وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ»از شر حسود دوری کنید (فلق:۵).  

باید دانست، اصلاح درون، اساس زیبایی رفتار است. اسلام با تأکید بر تزکیه نفس، از ما میخواهد رذایل اخلاقی را کنار گذاشته و فضایل را جایگزین کنیم. آیا وقت آن نیست که با نگاهی عمیق به درون، خود را بازسازی کنیم؟