فرهنگی

سقوط در پشیمانی دنیا و آخرت

امیرالمؤمنین علی علیه السلام: «اِعلَمُوا اَیُّهَا النَّاسُ اَنَّهُ مَن لَم یَملِکُ لِسانَهُ، یَندَم».

ای مردم! بدانید که هرکس اختیار زبانش را نداشته باشد، پشیمان شود(تحف العقول، صفحه ۹۴).

تحلیل حدیث

این کلام امیرالمؤمنین علی(ع) بر اهمیت کنترل زبان به عنوان یکی از کلیدی‌ترین ارکان اخلاق اسلامی تأکید دارد. حضرت با عبارت هشداردهنده «مَن لَم یَملِکُ لِسانَهُ، یَندَم»، عواقب تلخِ سخنان نسنجیده را یادآور می‌شوند.

این آموزه با آیات قرآنی مانند «مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ» (ق:۱۸) که بر ثبت تمام گفتارها در قیامت اشاره دارد، و حدیث نبوی «مَنْ صَمَتَ نَجَا» (هر که سکوت کند، نجات یابد) همسوست.

زبانِ بی‌اختیار نه تنها موجب پشیمانی دنیوی (مانند شکستن حرمت‌ها و ایجاد دشمنی) می‌شود، بلکه در آخرت نیز فرد را به خاطر گناهان زبانی مانند غیبت، تهمت و دروغ بازخواست می‌کند.