فرهنگی

هدایت الهی و مدیریت اختلافات در مکتب اهل بیت(ع)

هدایت الهی و مدیریت اختلافات در مکتب اهل بیت(ع)در روایتی از امام حسن عسکری(ع)، شیوهای الهی برای مواجهه با اختلافات درونی جامعه مؤمنان ترسیم می‌شود.

ایشان در پاسخ به نامۀ ابوالقاسم هروی که از اختلاف میان یارانش گلایه کرده بود، با بیانی حکیمانه، فلسفۀ هدایت و مسئولیت انسان در پذیرش حق را تبیین میفرمایند.  

امام(ع) با اشاره به سرنوشت پیامبران پیشین، یادآور میشوند که حتی برترین برهانها و معجزات نیز نمیتواند همگان را از گرداب جهل نجات دهد؛ چرا که هدایت، مشروط به خواست الهی و آمادگی قلبی انسان است. ایشان سه گروه از مردم را معرفی میکنند:  

۱. رهروان آگاه: آنان که با تمسک به حق، در مسیر نجات گام برمیدارند و پناهگاهشان تنها اهل بیت(ع) است.  

۲. سرگردانان بیاراده: افرادی که چون کشتی بیسکان، تابع جریانهای فکریاند و استقلال رأی ندارند.  

۳. اسیران شیطان: کسانی که با انکار حق از روی حسد، حقیقت را به باطل می‌آلایند.  

امام(ع) در ادامۀ این آموزه، هشدار میدهند که فاش کردن اسرار اهل بیت(ع) و طلب ریاستِ ناروا، دو عامل هلاکتاند. ایشان همچنین با پیشبینی سفر راوی به مصر (به جای فارس)، جلوههایی از علم غیب خویش را آشکار میکنند؛ گواهی بر پیوند ناگسستنی امامت با حقیقت الهی.  

درسهای کاربردی

- اختلافات درونی، آزمونی برای تشخیص «رهروان حقیقی» از «همراهان تصادفی» است.  

- مسئولیت‌پذیری در حفظ اسرار مکتب، نشانۀ بلوغ ایمانی است.  

- امام(ع) با تشبیه خود به چوپان، مدیریت غیرمستقیم جامعۀ مؤمنان را یادآور می‌شوند؛ رهبری که نه با اجبار، که با جاذبۀ حقیقت، دلها را گرد می‌آورد (الخرائج و الجرائح , جلد1 , صفحه449).