فرهنگی

رکود فکری، هلاکتِ نرم(تبیین رابطهٔ جهل و گمراهی در کلام معصوم)  

امام سجاد علیه‌السلام:"نْ لَمْ یَکُنْ عَقْلُهُ أکْمَلَ ما فیهِ، کانَ هَلاکُهُ مِنْ أیْسَرِ ما فیهِ".

کسى که بینش و عقل خود را به کمال نرساند و در رُکود فکرى و فرهنگى بسر برد ـ به سادگى در هلاکت و گمراهى و سقوط قرار خواهد گرفت. 

بحارالأنوار: ج ۱، ص ۹۴، ح ۲۶

این حدیث هشداردهنده، عقل ناقص را عاملی برای سقوط آسان انسان می‌داند. امام (ع) تأکید می‌کند:  

- “عقل کامل” (کمال عقل) تنها به معنای هوش ذاتی نیست، بلکه شامل پرورش خردورزی، دانش‌اندوزی، بینش دینی و تربیت فکری است.  

- اگر انسان در رشد عقلی خود کوتاهی کند (رُکود فکری و فرهنگی)، کوچک‌ترین شبهات، وسوسه‌ها یا بحران‌ها می‌تواند به‌سادگی او را به ورطه هلاکت معنوی، گمراهی یا سقوط اخلاقی بکشاند.  

- هلاکت آسان نتیجه‌ی بیتوجهی به “تقویت عقلانیت” است؛ همچون کشتیِ سوراخی که با موجی کوچک غرق می‌شود.