فرهنگی

 راز مخفی حیوانات که انسان آن را فراموش کرده است! (از زبان امام سجاد)

💥امام سجاد علیه السلام فرمودند:

مَا بَهِمَتِ‏ الْبَهَائِمُ‏ فَلَمْ‏ تُبْهَمْ‏ عَنْ‏ أَرْبَعَةٍ مَعْرِفَتِهَا بِالرَّبِّ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْمَوْتِ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْأُنْثَى مِنَ الذَّكَرِ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْمَرْعَى عَنِ الْخِصْبِ. 

◀️ چهار چیز برای چارپایان نیز معلوم است: 

۱.معرفت خدا

۲. معرفت مرگ

۳ معرفت نر و ماده

۴. و معرفت چراگاه از زمین حاصلخیز. 

📚الأمالي (للطوسی) ج ۱، ص ۵۹۴

این حدیث شگفت‌انگیز از امام سجاد (علیه السلام) پرده از روی بعدی ناشناخته از آفرینش برمی‌دارد و بینش عمیقی درباره شناخت فطری ارائه می‌دهد. در ادامه، تحلیل و بسته محتوایی آن را تقدیم می‌کنم.

تفسیر و تحلیل حدیث

امام سجاد (ع) در این روایت به یک حقیقت غریزی و فراموش‌شده اشاره می‌فرمایند: حیوانات نیز از یک سطح از “معرفت” برخوردارند که برای ادامه حیات و انجام نقش خود در جهان آفرینش ضروری است.

تحلیل چهار شناخت:

1. مَعْرِفَتِهَا بِالرَّبِّ (شناخت پروردگار):

   · این بخش عمیق‌ترین و قابل‌تأمل‌ترین مفهوم است. این شناخت لزوماً به معنای “تفکر فلسفی” نیست، بلکه حسّ فطری توحید و وابستگی به یک مبدأ متعالی است. این همان چیزی است که در آیات قرآن مانند «وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ» (اسراء/۴۴) به آن اشاره شده است. حیوانات در نهاد خود، خالق را می‌شناسند و این شناخت در غریزه بقا و حرکت در مسیر تقدیر الهی تجلی می‌یابد.

2. مَعْرِفَتِهَا بِالْمَوْتِ (شناخت مرگ):

   · حیوانات خطر و مرگ را درک می‌کنند. این شناخت، غریزه فرار از خطر و حفظ جان را در آنها به راه می‌اندازد. این آگاهی، برخلاف انسان، همراه با ترس از عواقب اخروی نیست، اما یک ادراک طبیعی از پایان زندگی است.

3. مَعْرِفَتِهَا بِالْأُنْثَى مِنَ الذَّكَرِ (شناخت نر از ماده):

   · این شناخت، پایه تداوم نسل و بقای گونه‌هاست و به وضوح در رفتارهای جفت‌یابی و تولیدمثل حیوانات مشهود است.

4. مَعْرِفَتِهَا بِالْمَرْعَى عَنِ الْخِصْبِ (شناخت چراگاه حاصلخیز از بی‌حاصل):

   · این شناخت، غریزه تأمین معاش و بقای فردی است. حیوانات به خوبی می‌دانند کجا غذا پیدا کنند و از خطر گرسنگی در امان بمانند.

پیام کلی حدیث: این روایت به انسان می‌آموزد که جهان آفرینش، بسیار هدفمند و دارای نظمی حکیمانه است. حتی حیوانات نیز به اندازه‌ای که برای نقش آفرینی در این جهان نیاز دارند، از دانش و شناخت فطری برخوردار شده‌اند. این موضوع، هم نشانه‌ای از عظمت پروردگار است و هم درس تواضع برای انسان که گمان می‌کند تنها موجود عاقل و صاحب معرفت است.