فرهنگی

آنگونه زندگی کن که نبودنت هم مهربانی بیاورد ، شرح حکمت ۱۰ نهج‌البلاغه

📜 متن حدیث

خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَإِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ.

با مردم چنان معاشرت کنید که اگر از دنیا رفتید بر شما بگریند، و اگر زنده ماندید، مشتاق دیدار شما باشند.

📘 نهج‌البلاغه، حکمت ۱۰

تفسیر و معنا

این جمله، چکیده‌ی اخلاق اجتماعی در اسلام است. امام علی علیه‌السلام در یک جمله، راز محبوبیت، انسانیت و کرامت در روابط انسانی را می‌آموزد.

🔹 انسان مؤمن، نه گوشه‌گیر است و نه متکبر؛

بلکه در میان مردم زندگی می‌کند، به آنان نیکی می‌رساند، دل می‌برد و مهر می‌کارد.

🔹 امام نمی‌فرماید با مردم زیاد رفت‌وآمد کنید، بلکه می‌فرماید «خالِطوا» یعنی معاشرتی همراه با محبت، انصاف و اخلاق نیک.

معاشرتی که اثرش در دل مردم باقی بماند؛ چنان‌که وقتی نباشی، جای خالیت احساس شود.

پیام اخلاقی

1. مهربانی، ماندگارترین سرمایه‌ی انسان است.

ثروت و مقام فراموش می‌شود، اما اخلاق نیک در یادها می‌ماند.

2. مرگ پایان رابطه نیست، بلکه محکِ محبت حقیقی است.

اگر با مردم صادقانه رفتار کرده باشی، اشک آنان بر فقدانت گواه عشق و احترام است.

3. محبوبیت در میان مردم، نشانه‌ی محبوبیت نزد خداست.

در حدیث نبوی آمده است: «إِذَا أَحَبَّ اللهُ عَبْداً نَادَى جَبْرَئِيلَ: إِنِّي أُحِبُّ فُلاناً فَأَحِبَّهُ، فَيُحِبُّهُ جَبْرَئِيلُ، ثُمَّ يُنَادِي فِي أَهْلِ السَّمَاءِ: إِنَّ اللهَ يُحِبُّ فُلاناً فَأَحِبُّوهُ، فَيُحِبُّهُ أَهْلُ السَّمَاءِ، ثُمَّ يُوضَعُ لَهُ الْقَبُولُ فِي الْأَرْضِ.»

(هرگاه خدا بنده‌ای را دوست بدارد، محبت او را در دل فرشتگان و سپس در دل مردم می‌افکند.)

امام علی علیه‌السلام به ما می‌آموزد که ارزش انسان نه در طول عمر او، بلکه در اثر وجود اوست.

آدمی باید چنان زندگی کند که نام و یادش، حتی پس از رفتنش، لبخند و اشک برانگیزد.