فرهنگی

عظمت مقام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در نگاه رهبر انقلاب

حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) جایگاهی دارد که زبان و اندیشه‌ی ما از بیان کامل آن قاصر است. مقام معظم رهبری در سخنان خود بارها تأکید کرده‌اند که شأن این بانوی بزرگ فراتر از درک معمولی انسان‌هاست.

ایشان به روایتی معتبر اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد پس از رحلت پیامبر اکرم، جبرئیل به طور مکرر بر حضرت زهرا نازل می‌شد و ایشان را تسلی می‌داد، آرامش می‌بخشید و از جایگاه والای پیامبر در عالم برزخ خبر می‌آورد.

همچنین آینده‌ی فرزندان حضرت، از واقعه‌ی کربلا تا ظهور حضرت ولی‌عصر، برای ایشان بیان می‌شد و امیرالمؤمنین این مطالب را ثبت می‌کرد (کافی، ج ۱، ص ۴۵۸).  

این ویژگی منحصر به فرد، نشان‌دهنده‌ی عظمت بی‌مانند حضرت زهراست؛ چرا که در تاریخ تنها یک بار جبرئیل بر غیر پیامبر نازل شده و آن هم بر حضرت مریم بوده است، اما برای حضرت زهرا این نزول به صورت مکرر اتفاق افتاده است (سوره‌ی مریم، آیه‌ی ۱۷).  

رهبر انقلاب همچنین یادآور می‌شوند که قرآن کریم در موارد متعددی به مقام حضرت زهرا اشاره کرده است؛ از جمله در سوره‌ی انسان که اخلاص و خدمت بی‌منت ایشان و خانواده‌اش به نیازمندان را به عنوان الگویی جاودان معرفی می‌کند (سوره‌ی انسان، آیه‌ی ۹).

در ماجرای مباهله نیز تنها نام حضرت زهرا به عنوان «نساءنا» ذکر شده است، در حالی که زنان دیگری در اطراف پیامبر حضور داشتند (سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی ۶۱). این انتخاب نشان‌دهنده‌ی جایگاه ویژه‌ی ایشان در دفاع از حق در برابر باطل است.  

پیامبر اکرم نیز در روایات معتبر، حضرت زهرا را «سیده نساء العالمین» و «سیده نساء اهل الجنة» معرفی کرده‌اند (امالی صدوق، ص ۴۷۳؛ مجلس بیست‌وششم، ص ۱۲۵).

این تعبیر نشان می‌دهد که حتی در میان زنان بزرگ تاریخ مانند ساره، آسیه، حوا و مریم، حضرت زهرا مقام برتر و سرآمد دارد.  

بنابراین، عظمت حضرت زهرا نه تنها در تاریخ اسلام بلکه در کل بشریت بی‌نظیر است. این جایگاه والا، الگویی برای همه‌ی انسان‌هاست تا در مسیر اخلاص، خدمت، ایثار و دفاع از حق گام بردارند.  

منابع 

- کلینی، محمد بن یعقوب. (بی‌تا). الکافی، ج ۱، ص ۴۵۸.  

- قرآن کریم، سوره‌ی مریم، آیه‌ی ۱۷.  

- قرآن کریم، سوره‌ی انسان، آیه‌ی ۹.  

- قرآن کریم، سوره‌ی آل‌عمران، آیه‌ی ۶۱.  

- صدوق، محمد بن علی. (بی‌تا). امالی، مجلس هفتادودوّم، ص ۴۷۳.  

- صدوق، محمد بن علی. (بی‌تا). امالی، مجلس بیست‌وششم، ص ۱۲۵.  

 وقایع پس از رحلت رسول خدا (ص) نگاهی قرآنی به تحلیل حوادث تاریخی

مقدمه

پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، تاریخ اسلام وارد مرحله‌ای حساس و پرچالش شد. در این دوران، نگاه الهی و تحلیل قرآنی به حوادث، راهی برای فهم عمیق‌تر وقایع و تشخیص مسیر حق از باطل است. حجت‌الاسلام عابدینی در سلسله جلسات خود با عنوان «روایت الهی از وقایع پس از رحلت رسول خدا»، بر این نکته تأکید می‌کند که تنها با زاویه نگاه الهی می‌توان حقیقت حوادث را درک کرد. این زاویه همان است که قرآن کریم و اهل‌بیت (ع) در طول تاریخ بر آن پای فشرده‌اند.  

قرآن و امام؛ دو ثقل جدایی‌ناپذیر

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «إنی تارک فیکم الثقلین: کتاب الله و عترتی، لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض» (صحیح مسلم، ج۷، ص۱۲۲؛ الکافی، ج۲، ص۴۱۵). این حدیث متواتر نشان می‌دهد که قرآن و اهل‌بیت تا قیامت از هم جدا نمی‌شوند.  

آیت‌الله بهجت (ره) این حدیث را «سرّ شیعه» می‌دانست و می‌فرمود: در دوران غیبت، راه رسیدن به امام زمان (عج) از مسیر انس با قرآن می‌گذرد. محبت به قرآن، ارتباط با امام را تسهیل می‌کند و حتی زمینه حفظ قرآن را فراهم می‌سازد. بنابراین، هرکس مشتاق دیدار امام است، باید رابطه‌ای عاشقانه و مراقبه‌محور با قرآن برقرار کند.  

ابتلائات؛ معیار ارزش امت‌ها

قرآن کریم درباره بنی‌اسرائیل می‌فرماید: «أربعین سنة یتیهون فی الأرض» (مائده، ۲۶)؛ چهل سال سرگردانی به‌عنوان عذاب الهی. موسی (ع) بیش از فرعون از بنی‌اسرائیل رنج کشید، زیرا آنان در ابتلائات رفوزه شدند.  

در مقابل، امت اسلام در دوران معاصر با ابتلائات سخت و سریع مواجه است. سنت الهی چنین است که هرچه استعداد امت بیشتر باشد، ابتلائات شدیدتر می‌شود تا آنان را به کمال برساند. علامه طباطبایی در المیزان (ج۶، ص۲۷۵) توضیح می‌دهد که ابتلائات، وسیله‌ای برای شکوفایی استعدادهای نهفته انسان‌هاست؛ همان‌گونه که طلا در کوره آتش خالص می‌شود، امت‌ها نیز در کوره ابتلائات خالص می‌شوند.  

نگاه الهی به حوادث؛ خدا فاعل حقیقی

یکی از نکات کلیدی در تحلیل الهی حوادث، باور به این حقیقت است که خداوند فاعل حقیقی در عالم است: «والله خلقکم وما تعملون» (صافات، ۹۶). هیچ حادثه‌ای بدون حضور خدا معنا ندارد. حتی دست دشمنی که بر ماشه است، اگر اذن الهی نباشد، قدرت ندارد. بنابراین، باید حوادث را در پیوستگی دید؛ هر حادثه حلقه‌ای از زنجیره امتحانات الهی است. این نگاه، تحلیل حوادث را از سطح زمینی فراتر می‌برد و آن را در چارچوب طرح الهی برای رشد انسان‌ها قرار می‌دهد.  

نتیجه‌گیری

روایت الهی از وقایع پس از رحلت رسول خدا (ص)، ما را به این حقیقت رهنمون می‌سازد که تنها با نگاه قرآنی و تمسک به اهل‌بیت می‌توان مسیر حق را شناخت. انس با قرآن، حضور در مجالس اهل‌بیت، و درک فلسفه ابتلائات، سه رکن اساسی در این مسیر هستند. این نگاه، امت اسلام را در برابر سختی‌ها مقاوم می‌سازد و آنان را به کمال نزدیک‌تر می‌کند.  

منابع 

- قرآن کریم، سوره مائده، آیه ۲۶؛ سوره صافات، آیه ۹۶؛ سوره هود، آیه ۴۶  

- الکافی، شیخ کلینی، ج۲، ص۴۱۵  

- صحیح مسلم، ج۷، ص۱۲۲  

- ثواب الأعمال، شیخ صدوق، ص۴۵  

- بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۹۷، ص۲۹۹؛ ج۱۳، ص۳۴۵  

- طباطبایی، علامه، تفسیر المیزان، ج۶، ص۲۷۵  

جایگاه حیرت‌انگیز حضرت فاطمه(س) در قیامت

 روایتی تکان‌دهنده درباره مقام حضرت فاطمه(س) در قیامت ذکر شده است. رسول خدا(ص) فرمودند:

فاطمه در قیامت می‌گوید: «خدایا از تو می‌خواهم محبان من و محبان عترتم را عذاب نکنی.»

و خداوند پاسخ می‌دهد:

«ای فاطمه! من پیش از آفرینش آسمان‌ها سوگند خورده بودم که محبان تو و محبان عترتت را به آتش نسوزانم.» 

این روایت، پشتوانه‌ای عمیق برای فرهنگ محبت اهل‌بیت است؛ محبّت، صرف احساس نیست، بلکه پیوندی اعتقادی و سلوکی است که نتیجه‌اش در قیامت آشکار می‌شود.

دردهای حضرت فاطمه نیز با عباراتی جان‌سوز یاد شده:

«فاطمه همیشه با سر باندپیچی شده بود؛ جسمی نحیف داشت و ستون وجودش شکسته بود.» 

این رنج‌های عظیم، با آن مقام عظیم پیوند دارد؛ گویی هر ضربه‌ای بر پهلوی زهرا، نوری در عالم قیامت می‌افروزد

 بلایی که درجه می‌آفریند؛ چرا خداوند برخی بندگان را با بلا بالا می‌برد؟

 یکی از عمیق‌ترین روایت‌های شیعی درباره بلا نقل شده است. امام صادق(ع) می‌فرماید:

«خدا گاهی درجه‌ای برای بنده‌اش در نظر دارد که با عمل به آن نمی‌رسد؛ پس او را با بلا می‌پروراند تا به آن درجه برسد.» 

این نگاه، دنیا را از «محل تنبیه» به «مدرسه رشد» تبدیل می‌کند. برای همین، حتی پیامبران بزرگ نیز از بلا در امان نبودند. داستانی تکان‌دهنده از ملاقات حضرت موسی با مردی بنی‌اسرائیلی نقل می‌کند: موسی او را به خدا سپرد، اما در بازگشت دید شیر بدن او را دریده است. موسی حیران شد؛ خداوند پرده را کنار زد و نشان داد این بلا، او را به مقامی رسانده که عملش توان رسیدن به آن را نداشت. 

بلا نشانه غضب نیست؛ گاهی نامه ارتقای معنوی است که از آسمان رسیده

چرا مؤمن در سختی رشد می‌کند؟ منطق قرآنی استوار ماندن

در نگاه الهی، مؤمن همیشه در حال رشد است؛ حتی در سخت‌ترین شرایط. در مقابل، کافر هرچه دارد به ضررش تبدیل می‌شود: «کافر، هر چه از دنیا به او برسد، تبدیل به خسارت می‌شود.» 

این معنا دقیقاً در آیه «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء… وَ لَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَاراً» بازتاب یافته است.

روایت پیامبر از تعجب ایشان نسبت به مؤمن است:

«هیچ قضایی برای مؤمن نیست مگر اینکه عاقبت آن خیر است.» 

یعنی:

• پیروزی خیر است.

• شکست خیر است.

• رفاه خیر است.

• تنگی و رنج هم خیر است.

این نگاه، پایه سلامت روان مؤمن است. مؤمن نه با خبر بد فرو می‌ریزد، نه با حادثه ناگوار ناامید می‌شود؛ زیرا می‌داند پشت پرده هر اتفاقی، تربیت الهی جریان دارد