فرهنگی

🔥 وقتی دشمنی‌ها شعله‌ور می‌شوند؛ پاسخ قرآن چیست؟

در جهانی که دشمنی‌ها گاه آشکار و گاه پنهان، در روابط فردی و اجتماعی رخ می‌نمایند، قرآن به‌عنوان کتاب هدایت، نه‌تنها سکوت نمی‌کند بلکه راهکارهایی عمیق، انسانی و الهی برای مواجهه با دشمنی‌ها ارائه می‌دهد. این پاسخ‌ها، برخلاف واکنش‌های هیجانی و انتقام‌جویانه، ریشه در حکمت و آرامش دارند.

🛡️ صبر؛ نخستین سپر در برابر دشمنی

«وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا»(سوره مزمل، آیه ۱۰)

در تفسیر المیزان آمده است که «هجرت جمیل» یعنی دوری با وقار و بدون خشونت. قرآن به پیامبر توصیه می‌کند که در برابر آزار زبانی دشمنان، صبر پیشه کند و با زیبایی از آنان فاصله بگیرد؛ نه با نفرت، بلکه با عزت.

🕊️ نیکی در برابر بدی

«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ»  (سوره فصلت، آیه ۳۴)

در تفسیر نمونه آمده است که این آیه، یکی از بلندترین قله‌های اخلاقی قرآن است. پاسخ دادن به دشمنی با نیکی، نه‌تنها دشمن را خلع سلاح می‌کند، بلکه گاه دل او را نرم کرده و رابطه‌ای دوستانه پدید می‌آورد.

⚖️ عدالت؛ مرز پاسخ‌گویی

 «وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ»  (سوره مائده، آیه ۸)

در تفسیر نور آمده است که حتی اگر با گروهی دشمنی دارید، نباید این دشمنی باعث شود که از مسیر عدالت خارج شوید. عدالت، ستون اصلی پاسخ‌گویی قرآنی به دشمنی‌هاست.

🧠 حکمت در برخورد

قرآن در مواجهه با دشمنان، همواره دعوت به تفکر، گفت‌وگو و پرهیز از خشونت بی‌دلیل دارد. در تفسیر ثقین تأکید شده که برخورد با دشمن باید بر اساس حکمت، موعظه نیکو و جدال احسن باشد (سوره نحل، آیه ۱۲۵).