فرهنگی

نقشه راه بهشت: ۹ وصیّت خداوند به پیامبر (ص)

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : أوصاني ربِّي بتِسعٍ : أوصاني بالإخلاصِ في السِّرِّ و العَلانِيَةِ ، و العَدلِ في الرِّضا و الغَضَبِ ، و القَصدِ في الفَقرِ و الغِنى ، و أن أعفُوَ عمَّن ظَلَمَني ، و اُعطِيَ مَن حَرَمَني ، و أصِلَ مَن قَطَعَني ، و أن يَكونَ صَمتي فِكرا ، و مَنطِقي ذِكرا ، و نَظَري عِبَرا (تحف العقول : 36).

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: پروردگارم مرا به نُه كار سفارش فرمود: مرا سفارش فرمود به اخلاص داشتن در نهان و آشكار و رعايت عدالت در خشنودى و خشم و ميانه روى در نادارى و دارايى و گذشت از كسى كه به من ستم كرده و عطا كردن به كسى كه از من دريغ داشته و پيوند با كسى كه از من بريده است و اينكه خاموشيم [توأم با]تفكّر و گفتارم ذكر [خدا] و نگاهم درس گرفتن باشد.

این حدیث گرانقدر از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) گنجینه‌ای از معارف اخلاقی و تربیتی است. در ادامه، تحلیل و دسته‌بندی می‌کنیم:

شرح و دسته‌بندی وصایای نبوی

این نه توصیه را می‌توان در سه حوزه اصلی دسته‌بندی کرد:

۱. ارتباط با خداوند (سلوک فردی)

· اخلاص در نهان و آشکار:

    پایه همه اعمال نیک، پاکسازی نیت از هر گونه ریا و خودنمایی است.

· سکوت برای تفکر:

    خاموشیِ همراه با تأمل، منبع شناخت و خودآگاهی است.

· سخن برای ذکر:

    هر سخنی باید یادآور خدا و سودمند برای آخرت باشد.

· نگاه برای عبرت:

    نگریستن به جهان با چشم حقیقت‌بین، انسان را به معرفت می‌رساند.

۲. تعامل با مردم (سلوک اجتماعی)

· گذشت از ستمکار:

    شکستن چرخه انتقام و نشان دادن بزرگواری ایمان.

· بخشش به محروم‌کننده:

    ایثار و بخشش بی‌منت، حتی به کسانی که دریغ داشته‌اند.

· پیوند با قطع‌رحم‌کننده:

    حفظ پیوندهای انسانی و خانوادگی، فراتر از رفتار دیگران.

۳. مدیریت حالات درونی (سلوک با نفس)

· عدالت در خشنودی و خشم:

    حفظ انصاف و پرهیز از تصمیم‌گیری تحت تأثیر احساسات شدید.

· میانه‌روی در فقر و غنا:

    ثبات قدم و پرهیز از دلبستگی به دنیا یا ناامیدی در تنگدستی.