فقر؛ پیامد بیعدالتی اجتماعی
فقر؛ پیامد بیعدالتی اجتماعی
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام در بیان ژرفی درباره ریشه فقر و تهیدستی میفرمایند:
«هیچ تهیدستی گرسنه نماند، مگر به سبب این که ثروتمندی از حق او بهرهمند شده است.»
رابطه مستقیم فقر و ثروت
این کلام گهربار، پرده از یکی از اسرار اقتصادی جامعه برمیدارد: فقر و ثروت بیحد، دو روی یک سکهاند.
نگاهی به مکانیسم فقر
· فقرا گرسنه نمیمانند مگر اینکه حقوقشان توسط ثروتمندان پایمال شود
· این سخن به رابطه مستقیم بین انباشت ثروت و گسترش فقر اشاره دارد
· جامعهای که فقر در آن وجود دارد، قطعاً عدالت اقتصادی در آن رعایت نشده است
مسئولیت ثروتمندان در برابر فقرا
حق فقرا بر ثروتمندان
· ثروت هنگفت، تنها نتیجه تلاش فردی نیست
· بخشی از این ثروت، حاصل حقوق اجتماعی دیگران است
· ثروتمندانی که حقوق فقرا را نمیپردازند، در واقع دارایی آنان را تصاحب کردهاند
عدالت اقتصادی در کلام امام
امام علیهالسلام با این بیان، به نظام عادلانه توزیع ثروت اشاره میکنند:
· ثروت باید به صورت عادلانه در جامعه گردش کند
· انباشت ثروت در دست عدهای محدود، باعث محرومیت دیگران میشود
درسهایی برای جامعه امروز
برای حکومتها
· ایجاد نظام عادلانه مالیاتی
· نظارت بر توزیع عادلانه ثروت
· جلوگیری از انحصار و رباخواری
برای ثروتمندان
· پرداخت حقوق مالی واجب (زکات، خمس، انفاقات)
· مشارکت در توسعه اقتصادی پایدار
· احساس مسئولیت نسبت به محرومان جامعه
برای آحاد جامعه
· توجه به حقوق اقتصادی یکدیگر
· مقابله با فرهنگ مصرفگرایی و ثروتاندوزی
· ترویج فرهنگ انفاق و دستگیری از نیازمندان
نتیجهگیری: جامعه سالم، جامعه عادل
وقتی جامعهای بر اساس عدالت اقتصادی بنا نشود:
· فقرا به حقوق خود نمیرسند
· ثروتمندان به حریم دیگران تجاوز میکنند
· شکاف طبقاتی عمیقتر میشود
اما جامعهای که عدالت اقتصادی در آن حاکم است:
· حقوق همه افراد رعایت میشود
· فقر ریشهکن میشود
· ثروت در مسیر توسعه همگانی قرار میگیرد
این کلام امام علیهالسلام، هشداری است به همه کسانی که در نظام اقتصادی جامعه نقش دارند.