فرهنگی

فریادهای استوار در میدان بار: روایتی از شهادت طیب و اسماعیل رضایی

در یازدهم آبان ۱۳۴۲، صدای رگبار گلوله‌ها در میدان تیر تهران، دو تن از مردان میدان بار را به آسمان فرستاد. کسانی که نه تحصیلات آکادمیک داشتند و نه مقام سیاسی، اما چنان در راه دفاع از مرجعیت و اسلام ایستادند که شکنجه‌های پنج‌ماهه ساواک نتوانست کوچک‌ترین ترک در اراده‌شان ایجاد کند.

تحلیل شخصیت و اقدامات شهدا

۱. ریشه‌های مردمی قیام

طیب و اسماعیل رضایی نماد آن بخش از جامعه بودند که قیام ۱۵ خرداد را یک"قیام مردمی و برخاسته از اعتقادات مذهبی” می‌کردند. آنان نشان دادند که نهضت امام خمینی، نه یک جنجال محدود به روشنفکران، که خیزشی از دل بازارها، مساجد و اقشار مختلف مردم بود.

۲. مقاومت در برابر پروپاگاندا رژیم

رژیم پهلوی با دستگیری و اعدام این دو برادر که در بین مردم محبوبیت و نفوذ داشتند،قصد داشت قیام را “وابسته به بیگانه” و عاملان آن را “مشت فرصت‌طلب و قلدر” معرفی کند. اما مقاومت و پایمردی آنان در زندان، درست در نقطه مقابل این روایت سازی رژیم قرار گرفت و حقیقت نهضت را آشکار کرد.

۳. نبرد دو گفتمان

از یک سو،رژیم شاه با تمام ادعاهای مدرنیته و “تمدن بزرگ"، حاضر نبود کوچک‌ترین صدای منتقدی را تحمل کند. از سوی دیگر، مردانی مانند طیب که “از کوثر وجود خمینی بت‌شکن سیراب شده” بود، با ساده‌ترین و در عین حال محکم‌ترین سلاح، یعنی “ایمان و شجاعت"، در برابر این دستگاه سرکوب ایستادند.

۴. درس‌های ماندگار

· ترجیح شهادت بر عفو: جمله شهید اسماعیل رضایی در دادگاه: “اگر صد سال زندگی کنم، مرگ به این سعادتمندی نخواهم داشت"، نشان از درک عمیق معنوی آنان از مفهوم شهادت دارد. آنان “عفو” از سوی شاه خائن را نه یک فرصت، که یک “حرمان” می‌دانستند.

· وفاداری تا پای جان: شهید طیب حاضر نشد “از راه جدیدی که انتخاب کرده بود جدا شود". این، الگویی برای همه مسلمانان است که در راه حق، حتی در سخت‌ترین شرایط باید استوار ماند.

داستان شهادت طیب و اسماعیل رضایی به ما می‌آموزد که:

· دفاع از حق و حقیقت، محدود به قشر یا طبقه خاصی نیست.

· پایبندی به ارزش‌ها و رهبری دینی، می‌تواند برترین سلاح در برابر زورگویان باشد.

· تاریخ‌سازی تنها در اختیار نخبگان نیست؛ گاه یک بارفروش با ایمان راسخ، تاریخ را به حرکت درمی‌آورد.

یاد و خاطره این بزرگواران و همه شهدای راه اسلام و ایران جاودان باد.