عشق فاطمی؛ نجاتبخش در صد گردنه سخت
عشق فاطمی؛ نجاتبخش در صد گردنه سخت
در میان انبوه روایاتی که از خاندان پیامبر(ص) به دست ما رسیده، برخی از کلمات چنان نورانی و پراهمیت هستند که میتوانند نقشه راهی برای نجات در سرزمین پر خطر قیامت باشند. روایتی که امروز به آن میپردازیم، تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ بلکه بیانیهای الهی درباره جایگاه بیبدیل بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا (س) و تأثیر محبت به ایشان در سرنوشت ابدی انسان است. پیامبر اکرم (ص) این سخنان را در خلوت با یار وفادارش، سلمان فارسی بیان میفرمایند تا برای همه دورانها درس زندگی باشد.
متن روایت: پیامبر خدا(ص) فرمودند: «ای سلمان! هر کس فاطمه دخترم را دوست بدارد، او در بهشت با من خواهد بود و هر کس او را دشمن بدارد، در آتش (جهنم) است. ای سلمان! دوستی فاطمه در صد جایگاه (از جایگاههای سخت آخرت) سود میبخشد که سادهترین این جایگاهها عبارتاند از: مرگ، قبر، میزان (سنجش اعمال)، محشر (صحنه قیامت)، صراط و محاسبه (حسابرسی)…» (بحار الأنوار،جلد ۲۷، صفحه ۱۱۶)
تفسیر و تحلیل
۱. عشق و بغض؛ خط کشی نهایی پیامبر(ص) در اولین بخش روایت، جامعه بشری را به دو دسته اساسی تقسیم میکنند:
· دوستداران فاطمه (س): سرنوشت نهایی این گروه، بهشت و همنشینی با رسول خدا (ص) است. این نشان میدهد که محبت فاطمه (س) تنها یک احساس عاطفی نیست، بلکه تعهدی عملی به ادامه راه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است که انسان را در زمره پیروان واقعی اسلام قرار میدهد.
· دشمنان فاطمه (س): سرنوشت این گروه، آتش جهنم است. این بخش از روایت به وضوح نشان میدهد که “بغض” و دشمنی با اهل بیت (ع) — که فاطمه زهرا (س) ستون و محور آنان است — گناهی نابخشودنی و نشانه انحراف از مسیر حق است.
در تفکر شیعی، محبت به اهل بیت (ع) جزء جداییناپذیر ایمان و شرط پذیرش اعمال است. این روایت به روشنی بر این اصل تأکید دارد.
۲. صد جایگاه پرفایده؛ از مرگ تا محاسبه اما بخش شگفتانگیز و بینظیر این روایت،اشاره به “صد جایگاه” از مواقف هولناک آخرت است که محبت فاطمه (س) در آنها کارگشا و نجاتبخش است. پیامبر (ص) برای درک بهتر، تنها به ذکر شش مورد از “سادهترین” این جایگاهها اکتفا میفرمایند:
· مرگ: خروج روح از بدن، یکی از سختترین لحظات زندگی است. محبت فاطمه (س) این لحظه را برای مؤمن آسان و شیرین میکند و فرشتگان الهی با مژده بهشت، از او استقبال میکنند.
· قبر: عالم برزخ و سؤال و جواب نکیر و منکر، برای بسیاری هراسآور است. اما محبت فاطمه (س) چون نوری در قبر میدرخشد و پاسخهای فرد را راهنمایی میکند و فشار قبر را از او دور میسازد.
· میزان: در روز قیامت، اعمال انسان سنجیده میشود. محبت فاطمه (س) به عنوان اعمال سنگین (ثقل در میزان) قرار میگیرد و کفه حسنات را سنگین میکند.
· محشر: صحنه عظیم و پرازدحام قیامت، انسان را سرگردان و هراسان میکند. دوستدار فاطمه (س) تحت لواء الحمد (پرچم سپاس) پیامبر (ص) و در کنار اهل بیت (ع) جمع میشود و از آن هراس در امان میماند.
· صراط: پلی تیزتر از شمشیر و نازکتر از مو که بر روی دوزخ کشیده شده است. محبت فاطمه (س) همچون نوری برای قدمهای انسان میشود و پایداریش بر صراط را تضمین میکند.
· محاسبه: حسابرسی دقیق اعمال، میتواند برای هر انسانی دلهرهآور باشد. اما محبت فاطمه (س) باعث میشود خداوند بنده خود را با عدل و محبت حسابرسی کند و از خطاهایش درگذرد.
نکته عمیق: اگر این شش مورد، “سادهترین” جایگاهها هستند، تصور نود و چهار جایگاه سختتر و نقش محبت فاطمی در آنها، عظمت این نعمت الهی را بیشتر نشان میدهد.
سخن پایانی: این روایت،تنها یک “فضیلتخوانی” ساده نیست. این یک سند الهی است که نشان میدهد محبت حضرت زهرا (س) — که در عمل، به معنای پیروی از راه و روش ایشان و دفاع از حریم ولایت است — یک سرمایه ابدی و عامل نجات در سختترین لحظات زندگی و پس از آن است.
اینجاست که باید گفت: یا سلمان! چه کسی دانست که این همه رحمت و نجات، در گرو عشقی است که در قلب ما نسبت به دخت پیامبر (ص) جای میگیرد؟
بحار الأنوار، ج ۲۷، ص ۱۱۶