فرهنگی

 ضیافت رحمت: ندای خداوند با اهل طاعت و معصیت

 قالَ اللّه ُ تَعالى: اَهْلُ طاعَتى فىضِيافَتى وَأَهْلُ شُكْرى فىزيارَتى وَ اَهْلُ ذِكْرى فى نِعْمَتى وَ اَهْلُ مَعْصِيَتى لاأُؤْيِسُهُمْ مِنْ رَحْمَتى، اِنْ تابُوا فَأَنَا حَبيبُهُمْ وَ اِنْ مَرِضُوا فَأَنا طَبيبُهُمْ، اُداويهِمْ بِا لْمِحَنِ وَ المَصائِبِ لاُِطَهِّرَهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعائِبِ. [الجواهر السنيّه، ص 286.]

خداوند متعال مى فرمايد: اهل اطاعت من در مهمانى من اند، اهل شكر و سپاس من در ديدار من اند، اهل ذكر و ياد من در نعمت من اند، و امّا اهل معصيت و نافرمانى من، آنان را هم از رحمت خويش نااميد نمى كنم. اگر توبه كنند، من دوستدار آنانم، اگر بيمار شوند، من طبيب آنانم و با سختيها و مصيبت ها آنان را درمان مى كنم، تا از گناهان و عيبها پاكشان سازم.

تفسیر حدیث قدسی با استناد به قرآن کریم

این حدیث قدسی، تجلی گاه نام و رحمت واسعه الهی است که همه انسان‌ها، از مطیع تا گناهکار را در بر می‌گیرد. بیایید این کلام نورانی را به تفکیک، با آیات قرآن کریم مقایسه کنیم:

۱. «أَهْلُ طاعَتِی فِی ضِیافَتِی» (اهل اطاعت من در مهمانی من هستند)

· تفسیر: “مهمانی خداوند” کنایه از قرب ویژه، امنیت، آرامش و بهره‌مندی از نعمت‌های خاص معنوی است. این مهمانی محدود به بهشت نیست، بلکه در همین دنیا نیز با الطاف خفیه الهی محقق می‌شود.

· مؤید قرآنی

  · «أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ» (آگاه باشید! همانا دوستان خدا نه بیمی دارند و نه اندوهگین می‌شوند) (سوره یونس، آیه ۶۲).

  · این آیه دقیقاً توصیف حال کسانی است که در “ضیافت” الهی هستند: در امان از ترس و حزن.

۲. «أَهْلُ شُکْرِی فِی زِیارَتِی» (اهل شکر من در دیدار من هستند)

· تفسیر: شکرگزاری تنها به گفتن “الحمدلله” نیست، بلکه استفاده از نعمت‌ها در راه رضای خدا و شناخت منّت اوست. این عمل، باعث افزایش نعمت و در نهایت، وصول به “دیدار” خداوند می‌شود که می‌تواند اشاره به لقای پروردگار در قیامت، یا تجلیات قلبی در دنیا داشته باشد.

· مؤید قرآنی

  · «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ» (اگر شکرگزاری کنید، قطعاً [نعمت] شما را خواهم افزود) (سوره ابراهیم، آیه ۷). این افزایش نعمت، پل‌های است به سوی دیدار حقیقی.

۳. «أَهْلُ ذِکْرِی فِی نِعْمَتِی» (اهل ذکر من در نعمت من هستند)

· تفسیر: ذکر خدا، غذای روح و نور قلب است. کسی که دائم‌الذکر باشد، در دریای نعمت‌های معنوی خداوند غوطه‌ور است، حتی اگر از نظر مادی در سختی باشد. این نعمت، آرامش قلب است.

· مؤید قرآنی

  · «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (آگاه باشید! تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد) (سوره رعد، آیه ۲۸).

۴. «أَهْلُ مَعْصِیَتِی لَا أُؤْیِسُهُمْ مِنْ رَحْمَتِی» (اهل معصیت من را از رحمتم ناامید نمی‌کنم)

· تفسیر: این بخش، هسته مرکزی رحمت الهی را نشان می‌دهد. درهای رحمت خدا حتی بر روی گناهکاران نیز بسته نیست و هیچ انسانی نباید از لطف او مأیوس شود.

· مؤید قرآنی

  · «قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا» (بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خدا ناامید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد) (سوره زمر، آیه ۵۳). این آیه مستقیماً مؤید این فراز حدیث است.

۵. «إِنْ تَابُوا فَأَنَا حَبِیبُهُمْ» (اگر توبه کنند، من دوستدار آنانم)

· تفسیر: توبه، کلید بازگشت است. خداوند نه تنها توبه‌کننده را می‌بخشد، بلکه با او رابطه “محبت” برقرار می‌کند.

· مؤید قرآنی

  · «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ» (بی‌گمان، خداوند توبه‌کنندگان را دوست دارد) (سوره بقره، آیه ۲۲۲).

۶. «إِنْ مَرِضُوا فَأَنَا طَبِیبُهُمْ، أُدَاوِیهِمْ بِالْمِحَنِ وَ الْمَصَائِبِ لِأُطَهِّرَهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعَائِبِ» (اگر بیمار شوند، من پزشک آنانم؛ با سختی‌ها و مصیبت‌ها درمانشان می‌کنم تا از گناهان و عیب‌ها پاکشان سازم)

· تفسیر: این عمیق‌ترین بخش حدیث است. “بیماری” تنها جسمی نیست، بلکه بیماری روح و قلب ناشی از گناه است. خداوند خود “طبیب” است و گاهی برای درمان این بیماریِ روح، داروی “مصائب و سختی‌ها” را تجویز می‌کند. این بلاها، پاداش نیستند، بلکه درمان‌گر و پاک‌کننده‌اند.

· مؤید قرآنی

  · «وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ» (و قطعاً شما را به چیزی از [قبیل] ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جان‌ها و میوه‌ها آزمایش می‌کنیم و مژده ده شکیبایان را) (سوره بقره، آیه ۱۵۵). این آزمایش‌ها برای رشد و پاکسازی بندگان است.

  · «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِیبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ» (هیچ مصیبتی رخ نمی‌دهد مگر به اذن خدا و هر کس به خدا ایمان آورد، [خدا] قلبش را [به سوی حق] هدایت می‌کند) (سوره تغابن، آیه ۱۱). مصیبت می‌تواند مایه هدایت و تزکیه قلب باشد.