فرهنگی

شهید آیت‌الله محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب پس از انقلاب

(۱۲۹۳–۱۳۵۸ خورشیدی / تبریز — ۱۰ آبان ۱۳۵۸)

مقدمه ،چراغی از تبریز تا قم و نجف

آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی، از علمای مبارز و پرشور آذربایجان، سراسر زندگی خود را در مسیر هدایت، روشنگری و مبارزه با طاغوت صرف کرد. متولد تبریز (۱۲۹۳ ش.)، او در نوجوانی و جوانی در قیام‌ها و نهضت‌های مردمی حضور یافت و بارها به‌خاطر فعالیت علیه رژیم طاغوت بازداشت، تبعید و زندانی شد. پس از دوره‌های آموزشی در قم و نجف، به وطن بازگشت و تا پیروزی انقلاب اسلامی به هدایت فکری و تبلیغ دینی مردم ادامه داد.

سلوک مجاهدانه و روشنگری

قاضی طباطبایی در دوره‌های حساس تاریخ معاصر ایران، هم روش تبلیغی داشت و هم در صف مبارزه قرار گرفت: بازداشت در سال ۱۳۴۱، زندان قزل‌قلعه، تبعید به شهرهای مختلف و سپس بازگشت برای ادامه‌ی تبلیغ و بیدارسازی مردم. سبک او ترکیبی از علم و شجاعت، بصیرت انقلابی و پایمردی اخلاقی بود که او را به چهره‌ای مرجع و اثرگذار در آذربایجان تبدیل کرد.

شهادت: اولین شهید محراب پس از انقلاب

در ۱۰ آبان ۱۳۵۸ شمسی، مصادف با عید قربان، آیت‌الله قاضی طباطبایی نماز عید را اقامه کرد. همان شب، در مسیر بازگشت به منزل، توسط عناصر منافق مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به فیض شهادت نائل آمد. شهادت ایشان به‌عنوان «اولین شهید محراب» پس از انقلاب، نقطه‌ای دردناک و عبرت‌آموز در حافظه‌ی انقلابی ایران شد.

پیام امام خمینی (ره) پس از شهادت

امام خمینی(ره) در پیامی ضمن تسلیت به مردم ایران و آذربایجان، این ضایعه را نشانه عجز و شکست دشمنان دانست و ملت و مجاهدان را به پایداری و تداوم راه حق و جهاد فی‌سبیل‌الله فراخواند. امام، شهادت را «زندگی افتخارآمیز ابدی» و چراغ هدایت برای ملت‌ها خواند و خواستار افزایش عزم و تلاش در راه اهداف انقلاب شد.

میراث و اهمیت تاریخی

قاضی طباطبایی نمادی از پیوند عالم و مجاهد است: عالمی که علم را در خدمت مردم و در مسیر آزادی و عدالت قرار داد.

شهادت وی، هشداری علیه توطئه‌ها و آفت‌های ضدانقلاب بود و هم‌زمان انگیزه‌ای برای استقامت بیشتر نیروهای انقلاب.

امروز نام و راه او در خاطره‌ی فعالان دینی و مردمی آذربایجان و سراسر ایران با احترام یاد می‌شود؛ به‌ویژه در مراکز پژوهشی و سوابق جریان‌های انقلابی منطقه.