زن و برکت زمان؛ هنر مدیریت لحظهها در خانواده اسلامی
زن و برکت زمان؛ هنر مدیریت لحظهها در خانواده اسلامی
زمان در نگاه قرآن سرمایهای الهی است: «وَ الْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ» (عصر: ۱-۲). این سرمایه، اگر درست مدیریت نشود، به سرعت میگذرد و فرصتهای رشد فردی و خانوادگی را از بین میبرد. یکی از ویژگیهای ممتاز سیره پیامبر اکرم(ص) تقسیم متوازن وقت میان عبادت، خانواده و جامعه بود. در روایت آمده است که حضرت سه بخش برای وقت خود قرار میدادند: «بخشی برای عبادت پروردگار، بخشی برای خانواده، و بخشی برای خود» (نهجالفصاحه، ح ۱۹۹۷). این الگو نشان میدهد که حضور در کنار خانواده، همانند عبادت و کار فردی، جایگاهی اصیل و ضروری دارد.
نقش زن در این میان بسیار کلیدی است. زن میتواند با تدبیر و آرامش، خانواده را به سمت بهرهگیری صحیح از زمان هدایت کند؛ از تنظیم زمان خواب و استراحت فرزندان گرفته تا ایجاد تعادل میان تحصیل، کار و معنویت. در واقع، زن با روحیه لطیف و نگاه مدیریتی خود قادر است فضایی بسازد که هیچکدام از ابعاد زندگی مغفول نماند. امام علی(ع) میفرمایند: «فرصت همچون ابر میگذرد؛ پس از آن بهرهبرداری کنید» (نهجالبلاغه، حکمت ۲۱). زن اگر نقش «یادآور فرصتها» را در خانه ایفا کند، خانواده از پراکندگی و اتلاف وقت رهایی مییابد.
در عمل، مدیریت زمان خانواده با چند اقدام ساده اما مداوم امکانپذیر است:
۱. برنامهریزی معنوی: اختصاص بخشی از شبانهروز به قرائت قرآن یا دعای خانوادگی، حتی اگر کوتاه باشد.
۲. مدیریت رسانه: تعیین ساعات محدود و مشخص برای استفاده از فضای مجازی، تا زمان خانواده در حاشیه تلف نشود.
۳. سادهزیستی در برنامهها: پرهیز از پرکردن بیشازحد تقویم روزانه با فعالیتهای غیرضروری.
۴. الگوی پیامبرانه: همانند رسول خدا(ص)، بخشی از وقت صرفاً به خانواده اختصاص یابد، نه همراه با کار یا مشغولیت دیگر.
امروزه مشکل بسیاری از خانوادهها «کمبود وقت» نیست، بلکه «پراکندگی وقت» است. زن میتواند با هدایت هوشمندانه لحظهها، زمان را از اسارت حاشیهها آزاد سازد و برکت را به خانه بازگرداند. چنین مدیریتی، خانه را از روزمرگی میرهاند و به کانونی تبدیل میکند که در آن کار، استراحت، تحصیل و معنویت، همگی در تعادل رشد میکنند.