دو تیپ شخصیتی در کودکان مسئولیتپذیر و لجباز . رفتار درست والدین با فرزندان نافرمان
دو تیپ شخصیتی در کودکان مسئولیتپذیر و لجباز . رفتار درست والدین با فرزندان نافرمان
کودکان در برخورد با مسئولیتها به دو دسته تقسیم میشوند: همکاریکنندگان فوری و آزمونکنندگان فوری. در این مقاله با روشهای روانشناسی و تربیتی یاد میگیرید چگونه بدون تنش و جنگ قدرت، حس مسئولیتپذیری را در فرزندتان تقویت کنید.
🎯 در بحث مسئولیتپذیری، بچهها معمولاً به دو گروه تقسیم میشن:
۱. همکاریکنندگان فوری 🤝
این دسته از بچهها وقتی ازشون چیزی میخواین، سریع و بدون بحث همکاری میکنن.
✅ کارها رو داوطلبانه انجام میدن.
✅ نیازی به تکرار یا فشار ندارن.
🔹 مثال:
مامان میگه “اتاقت رو مرتب کن”
بلافاصله میگه: “چشم مامان” و کارش رو انجام میده. 🌸
۲. آزمونکنندگان فوری 🧩
این گروه، والدینشون رو «میآزماین».
میخوان بدونن اگر کاری رو انجام ندادن، واکنش مامان یا بابا چیه؟
به نوعی وارد جنگ قدرت میشن و معمولاً مقاومت میکنن.
🔸 رفتارهاشون شامل:
❌ چک و چونه زدن
❌ تأخیر در انجام کار
❌ بیتوجهی به درخواستهای والدین
🔹 مثال:
مامان میگه “اتاقت رو تمیز کن”
اون صبر میکنه ببینه مامان عصبانی میشه یا نه… و بعد تصمیم میگیره!
💬 نکته طلایی تربیتی
با این بچهها وارد جنگ قدرت نشوید ⚠️
در تصمیمگیری در کنارشان باشید نه روبهرویشان.
یعنی با سیاست و آرامش، همراهی و انتخاب مشترک را جایگزین دستور مستقیم کنید.
💬 سؤالات متداول والدین درباره مسئولیتپذیری کودکان
۱. چرا بعضی کودکان در برابر انجام کارها مقاومت میکنند؟
کودکانی که در برابر خواستههای والدین مقاومت میکنند، معمولاً به دنبال تجربه احساس کنترل و استقلال هستند. اگر والدین با دستور مستقیم و تهدید رفتار کنند، کودک وارد جنگ قدرت میشود. راه حل، استفاده از گزینه دادن و همتصمیمی است تا کودک احساس کند در تصمیمگیری نقش دارد.
۲. از چه سنی باید مسئولیتپذیری را در کودک تقویت کرد؟
از حدود ۳ سالگی میتوان مسئولیتهای کوچک مثل جمع کردن اسباببازیها یا آوردن لیوان آب را آموزش داد. در سنین بالاتر، وظایف باید متناسب با توانایی و سن کودک افزایش پیدا کند تا احساس رشد و ارزشمندی در او شکل بگیرد.
۳. اگر کودک همیشه بهانهگیری میکند یا کارها را نصفه انجام میدهد، چه کنیم؟
به جای تکرار دستور یا عصبانیت، باید نتیجه طبیعی کار را به او نشان دهیم. مثلاً اگر لباسش را جمع نمیکند، اجازه دهیم خودش لباس چروک را بپوشد تا یاد بگیرد مسئولیت کارهایش با خودش است. این رویکرد به او درس نتیجه و پیامد رفتار میدهد، نه ترس از تنبیه.
۴. چگونه بدون تنبیه، حس مسئولیتپذیری را در کودک تقویت کنیم؟
سه روش مؤثر
1. الگو بودن: والدین خودشان بهموقع و دقیق کارهایشان را انجام دهند.
2. تشویق رفتار مثبت: هر بار که کودک کاری را درست انجام میدهد، با تحسین کلامی یا لبخند او را تقویت کنید.
3. پیوستگی در قوانین: اگر امروز قانون گذاشتید، فردا آن را تغییر ندهید؛ ثبات، اساس تربیت است.
📘 نکته طلایی
اگر کودک شما در گروه “آزمونکنندگان فوری” است، نباید وارد درگیری مستقیم شوید؛ بلکه باید با همدلی، توضیح و مشارکت دادن در تصمیمها، مسیر یادگیری مسئولیت را هموار کنید.