فرهنگی

ده ویژگی اخلاقی برتر: امتحان خود را با معیارهای قرآن و سنت بسنجید

امام صادق عليه السلام :«اِنَّ اللّه َ تَبارَكَ وَ تَعالى خَصَّ رَسولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهبِمَكارِمِ الاَْخْلاقِ،فَامْتَحِنوا اَنـْفُسَكُمْ، فَاِنْ كانَتْ فيكُمْ فَاحْمَدُوا اللّه َ عَزَّوَجَلَ وَ ارْغَبوا اِلَيْهِ فِى الزّيادَةِمِنْها. فَذَكَرَها عَشَرَةً: اليَقينُ وَ القَناعَةُ وَ الصَّبْرُ وَ الشُّكْرُ وَ الْحِلْمُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَالسَّخاءُ وَ الْغَيْرَةُ وَ الشَّجاعَةُ وَ الْمُروءَةُ»؛

خداى تبارك و تعالى، رسول خدا صلي الله عليه و آله را به مكارم اخلاق، مخصوص گردانيد. پس شمانيز خود را بيازماييد، اگر اين صفات در شما بود خداى عزّوجل را سپاس گوييد و از خدااين مكارم را بيشتر بخواهيد. سپس آن ده صفت را برشمردند: يقين، قناعت، صبر،شكر، بردبارى، خوش اخلاقى، بخشندگى، غيرت، شجاعت و جوانمردى.(امالى صدوق، ص ۲۹۰)

تحلیل حدیث

این روایت از امام صادق(ع) به ده خصلت اخلاقیِ برتر که خداوند به پیامبر اکرم(ص) اختصاص داده است، اشاره می‌کند و مؤمنان را به خودآزمایی و تلاش برای کسب این فضایل فرا می‌خواند.

این ده ویژگی، شامل «یقین، قناعت، صبر، شکر، حلم، خوش‌اخلاقی، سخاوت، غیرت، شجاعت و مردانگی» می‌شود که همگی در قرآن و سیره اهل بیت(ع) به عنوان پایه‌های تکامل انسانی تأکید شده‌اند.

مثلاً «صبر» با آیه «إِنَّمَا یُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَابٍ» (زمر:۱۰) و «حُسن خُلق» با حدیث «أکْمَلُ الْمُؤْمِنِینَ إِیمَانًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقًا» پیوند می‌خورد. امام(ع) با ذکر این صفات، الگویی عملی برای تقرب به خداوند ارائه می‌دهند.