فرهنگی

درمان دردهای جسمی با مدیریت اندوه: تفسیر حدیثی ازحضرت عیسی 

حضرت عیسی (علیه السلام): «مَن كَثُرَهَمّهُ سَقُمَ بَدنُه»؛ آن که اندوه بسیار خورد،تنی بیمار داشته باشد.

مأخذ: کتاب شریف «الأمالي» تألیف شیخ صدوق (ره)، صفحه ۶۳۶، حدیث شماره ۸۵۳.

این سخن گهربار از حضرت عیسی مسیح (علیه السلام)، بر پیوند عمیق و ناگسستنی بین حالات درونی و روانی انسان با سلامتی جسمانی او تأکید می‌کند.

۱. مفهوم «هم» (اندوه): «هم»در اینجا به معنای نگرانی‌ها، اضطراب‌های مستمر و افکار منفی است که به صورت مکرر و طولانی‌مدت بر روح و روان انسان چیره می‌شود. این حالت با «حزن» (اندوه موقت) تفاوت دارد و بیشتر اشاره به دلمشغولی‌های آزاردهنده‌ای دارد که آرامش را از انسان سلب می‌کند.

۲. رابطه علّی و معلولی: حدیث به صراحت یک رابطهعلّی مستقیم را بیان می‌کند: کثرت و فراوانی اندوه → بیماری جسمانی. این بیان، پیشگام و همسو با یافته‌های علم روان‌تنی (Psychosomatic Medicine) در دنیای مدرن است که به طور علمی ثابت کرده است استرس و اضطراب مزمن می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن، افزایش فشار خون، مشکلات گوارشی، سردردها و بسیاری از بیماری‌های دیگر شود.

۳. دیدگاه اسلامی و سلامت همه‌جانبه: در نگاه اسلامی،انسان موجودی یکپارچه متشکل از «جان» (روح) و «تن» است. آنچه بر روح تأثیر می‌گذارد، بی‌تردید در جسم نیز نمود پیدا می‌کند. بنابراین، سلامت معنوی و روانی، پیش‌نیاز و همراه سلامت جسمانی است. قرآن کریم نیز بر این موضوع اشاره دارد: «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرامش مییابد) (رعد: ۲۸). آرامش قلب، بزرگ‌ترین دشمن «هم» و اندوه است.

۴. راهکارهای پیشنهادی در منابع دینی: این حدیث تنها به بیان مشکل نمی‌پردازد،بلکه با هشدار خود، ما را به سوی درمان راهنمایی می‌کند. برای کاهش «هم» و پیشگیری از بیماری‌های ناشی از آن، تعالیم دینی راهکارهای متعددی ارائه داده‌اند:

· توکل بر خدا: واگذاری امور به خداوند و اعتماد به تدبیر او، بزرگ‌ترین عامل برای از بین بردن نگرانی‌هاست. «وَ مَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ» (طلاق: ۳).

· دعا و مناجات: ارتباط با منبع آرامش بخش هستی، اضطراب درونی را کاهش می‌دهد.

· تفکر مثبت و امیدواری: نگاه امیدوارانه به لطف خدا و دوری از یأس که از گناهان کبیره است.

· عمل صالح: انجام کارهای نیک و مفید، روح را از دغدغه‌های بیهوده خالی و آن را سرشار از نشاط می‌کند.

· تدبیر در معیشت بدون دلبستگی: تلاش برای زندگی، اما بدون وابستگی قلب به دنیا و مادیات.

 سخن حضرت عیسی(علیه السلام) یک توصیه اخلاقی صرف نیست، بلکه یک بیان علمی و پزشکی است که رعایت آن تضمین‌کننده سلامت جسم و روان است. این حدیث به ما می‌آموزد که برای داشتن بدنی سالم، باید به سلامت روح و مدیریت اضطراب‌ها و نگرانی‌های خود توجه ویژه‌ای داشته باشیم.