فرهنگی

درسی از دعای عرفه امام حسین(ع) در واپسین لحظات نیاز

«أَنْتَ کَهْفِى حِینَ تُعْیِینِى الْمَذاهِبُ فِى سَعَتِها»

خدایا! تو پناهگاهِ منی، هنگامی که راه‌ها با همه وسعتشان درمانده‌ام کنند.

- حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام -دعایِ زیبایِ عرفه

تحلیل محتوایی  

این فراز از دعای عرفه امام حسین(ع) که در سرزمین پرالتهاب عرفات و در آستانه قیام عاشورا خوانده شد، چند لایه معنایی عمیق دارد:  

۱. ناتوانی راه‌های زمینی در حل بحران

- تعبیر «مَذاهِبُ فِی سَعَتِهَا» (راه‌ها با همه وسعتشان) اشاره به تمامی تدبیرها، دانش بشری و امکانات مادی دارد که در لحظات حساس زندگی ناتوان می‌شوند.  

- امام(ع) به ما می‌آموزد که حتی اگر تمام راه‌های دنیوی باز باشند، بدون اتکا به خداوند، انسان در گرداب درماندگی فرو می‌رود.  

۲. خداوند؛ تنها پناهگاه مطمئن

- واژه «کَهْف» (پناهگاه) در ادبیات قرآنی، یادآور غار اصحاب کهف است که در پناه الهی از شر دشمنان نجات یافتند. این تعبیر، خداوند را به عنوان امان‌دهنده نهایی معرفی می‌کند.  

- در قرآن نیز آمده است: «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ» (بقره: ۱۸۶).  

۳. پیوند عرفان و مبارزه

- امام حسین(ع) در اوج مبارزه سیاسی-اجتماعی، این دعا را زمزمه می‌کند که نشان‌دهنده توازن بین عبادت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است.  

- این مناجات، الگویی برای انسان معاصر است که در بحران‌های فردی و جمعی، توکل را با اقدام سازنده ترکیب کند.  

۴. درسِ امید در ناامیدی 

- امام(ع) در شرایطی که ظاهراً هیچ راه نجاتی از دست دشمن نیست، با این دعا نشان می‌دهد که امید به لطف الهی حتی در تاریک‌ترین لحظات زنده است.  

این فراز از دعای عرفه، نه تنها بیانگر عمق رابطه عرفانی امام حسین(ع) با خداست، بلکه راهنمای عمل برای همه انسان‌هایی است که در پیچ‌وخم زندگی، احساس تنهایی و درماندگی می‌کنند. یادآوری این که «خداوند نزدیک‌تر از رگ گردن است»، آرامش‌بخش جان‌های مضطرب و چراغ راه در تاریکی‌هاست.