خواستن واقعی؛ شرط تعجیل فرج (تحلیل داستان ملاقات با امام زمان در پرتو آموزههای مهدوی)
تحلیل داستان ملاقات با امام زمان (عج) و مفهوم “خواستن واقعی”
متن داستان:
داستان ملاقات مرحوم فشندی تهرانی با شخصی نورانی در مسجد جمکران که پس از پذیرفتن آب، در پاسخ به درخواست دعا برای تعجیل فرج فرمودند: «شیعیان ما به اندازه آب خوردنی، ما را نمیخواهند. اگر بخواهند، دعا میکنند و فرج ما میرسد» و سپس ناپدید شدند.
منبع: کتاب شیفتگان حضرت مهدی، جلد ۱، صفحه ۱۵۵.
تفسیر و تحلیل
۱. مفهوم «خواستن واقعی» در فرهنگ مهدویت
این روایت - که هرچند در منابع اصلی قدیمی یافت نمیشود اما در کتب معاصر نقل شده - اشاره به عمیقترین مفهوم در مباحث «انتظار فرج» دارد. در روایات معتبر شیعه، «انتظار» تنها یک حالت انفعالی نیست، بلکه «آمادگی فعال» است. امام صادق (ع) میفرمایند:
«أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ» (کافی، ج۱، ص۳۳۶)
برترین اعمال شیعیان ما، انتظار فرج است.
اما این انتظار هنگامی ارزش دارد که همراه با «دعا»، «عمل صالح» و «آمادگی داخلی» باشد.
۲. دعا؛ سلاح مؤمن و شرط تعجیل فرج
نکته کلیدی در این داستان، تأکید بر «دعا» به عنوان عامل تعجیل در فرج است. این مطلب با روایات متعددی همخوانی دارد. امام زمان (عج) در توقیع شریف به شیخ مفید میفرمایند:
«وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ، فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ» (احتجاج طبرسی، ج۲، ص۴۹۹)
و بسیار دعا کنید برای تعجیل فرج، زیرا این [دعا] خود، گشایش کار شماست.
۳. تشبیه «آب» و معنای نمادین آن
تشبیه خواستن امام به «آب خوردن» چند لایه معنایی دارد:
· آب، مایه حیات: همانطور که بدن بدون آب نمیتواند زنده بماند، روح شیعه بدون ولایت امام نیز حیات واقعی ندارد.
· عطش واقعی: انسان تنها زمانی به سراغ آب میرود که «عطش واقعی» داشته باشد. بسیاری از شیعیان، گرچه ادعای محبت میکنند، اما «عطش دیدار امام» در جانشان شعله نمیکشد.
· سادگی و در دسترس بودن: آب، ساده و در دسترس است. خواستن امام نیز نیازمند تشریفات پیچیده نیست، تنها نیاز به «اراده صادقانه» دارد.
۴. رابطه گناهان و تأخیر فرج
در روایات متعدد اشاره شده که «گناهان ما» باعث تأخیر در فرج شدهاست. امام صادق (ع) میفرمایند:
«مَا يَمْنَعُ الْقَائِمَ إِذَا قَامَ أَنْ يَأْخُذَ أَهْلَ الزّمَانِ إِلَّا أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَا يُحِبُّ أَنْ يُعَذِّبَهُمْ بِأَيْدِينَا» (تفسیر عیاشی، ج۱، ص۱۹۴)
هیچ چیز قائم را وقتی قیام کند از مجازات اهل زمان بازنمیدارد، مگر اینکه خداوند دوست ندارد آنان را به دست ما عذاب کند.
این به معنای آن است که «عدم آمادگی جامعه» و «فساد عمومی» مانع ظهور است.
۵. نکتههای عملی برای «خواستن واقعی»
۱. دعای مداوم: مداومت بر دعاهای ویژه فرج مانند «دعای عهد»، «دعای فرج» و «زیارت آل یس». ۲.اصلاح نفس: تلاش برای ترک گناه و کسب تقوا که در روایات شرط استجابت دعا شمرده شدهاست. ۳.خدمت به خلق: امام زمان (عج) میفرمایند: «برای ما در هر مؤمنی نیکی است» (کمال الدین، ج۲، ص۴۸۳). خدمت به مردم، خدمت به امام است. ۴.اشتیاق دیدار: همانطور که در «دعای ندبه» میخوانیم: «أینَ المُنتَظَرُ لِإقامَهِ الأمتِ والعوَجِ» – کجاست منتظر برای برپا کردن نمازها و راست کردن کجیها؟
۶. تحلیل روانشناختی و عرفانی
این داستان - حتی اگر به صورت سمبلیک فهمیده شود - بیانگر «فاصله بین ادعا و عمل» در بسیاری از مدعیان انتظار است. انسانها غالباً «آنچه را میگویند میخواهند، واقعاً نمیخواهند». عارفان اسلامی بر این نکته تأکید دارند که «خواستن حقیقی» باید تا حدی شدید باشد که همه وجود انسان را فراگیرد.
جمعبندی
این روایت - فارغ از سند تاریخی - حاوی «درس عمیق انتظار» است: انتظار واقعی یعنی «دعا + عمل + اشتیاق». اگر شیعیان واقعاً امامشان را میخواستند، باید نشانههای آن در «اخلاق»، «اعمال» و «دعاهایشان» آشکار میشد. امام زمان (عج) در توقیعات متعدد بر «دعا برای فرج» تأکید کردهاند، زیرا این دعا نشانه «عطش واقعی» است.
آری، اگر همه ما - با تمام وجود - اماممان را به اندازه یک لیوان آب در ظهر تابستان تشنه میخواستیم، بیشک فرج او فرامیرسید.