فرهنگی

خطرناک‌ترین نوع نفاق: پیروی از حرف معصوم، بدون پیروی از عملش

آگاه باشيد كه منفورترين مردم نزد خداوند كسی است كه به سنت امام اقتدا میکند اما به سیره عملی او خیر.

«أَلاَ وَ إِنَّ أَبْغَضَ اَلنَّاسِ إِلَى اَللَّهِ مَنْ يَقْتَدِي بِسُنَّةِ إِمَامٍ وَ لاَ يَقْتَدِي بِأَعْمَالِهِ»

آگاه باشيد كه منفورترين مردم نزد خداوند كسی است كه به سنت امام اقتدا میکند اما به سیره عملی او خیر.

📚الکافی، ج۸، ص۲۳۴؛ الخصال، ج۱، ص۱۸؛ تحف العقول، ج۱، ص۲۸۰.  

امام سجاد(ع) در این روایت، پرده از یک خطر بزرگ برمی‌دارند: “دوگانگی بین گفتار و رفتار” در مسیر دین‌داری. ایشان هشدار می‌دهند که منفورترین مردم نزد خدا، کسانی هستند که تنها به “سنت نظری” امام اقتدا می‌کنند، اما از “سیره عملی” او پیروی نمی‌نمایند.

تحلیل حدیث بر اساس دو برداشت

برداشت اول: نفاق عملی

در این نگاه، فرد “ادعای پیروی” از امام را دارد، اما در عمل، رفتارش با موازین دینی همخوانی ندارد.

· مصداق امروزی: افرادی که در سخنرانی‌ها و محافل، دم از ولایت و تبعیت از ائمه می‌زنند، اما در عمل:

  · در “اقتصاد” به رعایت حلال و حرام پایبند نیستند.

  · در “سیاست” به اصول اخلاقی و دینی پایبند نمی‌مانند.

  · در “تربیت خانواده” سیره عملی معصومین را الگو قرار نمی‌دهند.

· ریشه مشکل: این افراد گرفتار “دین‌داری نمایشی” هستند. آنان دین را برای منافع دنیوی می‌خواهند، نه برای تعالی روحی و انجام تکلیف.

برداشت دوم: تقلیل‌گرایی در دین

در این نگاه، فرد تنها به “مقولات نظری و فقهی” دین پایبند است، اما “سیره اخلاقی و اجتماعی” معصوم را کنار می‌گذارد.

· مصداق امروزی: کسانی که

  · به تمام احکام فقهی عمل می‌کنند، اما در “اخلاق کسب و کار” یا “رعایت حقوق مردم” سست هستند.

  · در مناسک فردی مقیدند، اما در “مسئولیت‌های اجتماعی” و “امر به معروف و نهی از منکر” کوتاهی می‌کنند.

· ریشه مشکل: این افراد، دین را تنها یک “مجموعه احکام فردی” می‌دانند و از “حیات اجتماعی و اخلاقی دین” غافلند.

تلنگرهای حدیث

· تبعیت از معصوم، یک پارچه است: نمی‌توان بخشی از سیره او را گرفت و بخشی را رها کرد.

· عمل، سنجه راستین ایمان است: ادعای محبت و پیروی، زمانی ارزش دارد که در “میدان عمل” خود را نشان دهد.

· دین، برنامه زندگی است: دین تنها برای عبادتگاه نیست، بلکه برای “سیاست"، “اقتصاد"، “تربیت” و همه عرصه‌های زندگی است.

امام سجاد(ع) ما را از یک “تحریف خطرناک” بر حذر می‌دارند: تبدیل کردن دین به یک پدیده‌ی شفاهی و نمایشی، بدون تأثیرگذاری در میدان عمل. تبعیت واقعی، آن است که هم در “گفتار” و هم در “کردار"، خود را پیرو راستین معصوم بدانیم.