توصیه امام علی(ع) برای سرمایهگذاری هر لحظه در مسیر تقرب الهی
توصیه امام علی(ع) برای سرمایهگذاری هر لحظه در مسیر تقرب الهی
أمیرالمؤمنین امام علی علیهالسلام: اِنَّ اَنْفاسـَکَ اَجـْزاءُ عُمـْرِکَ، فَلا تُفْنِها اِلاّ فی طاعَةٍ تُزْلِفُکَ»؛
نَفَـسهای تـو، اجـزاء و بخشهای عمر توست؛ پس این نَفَسها را جز در مسیر طاعتی که تو را به خدا نزدیک کند، از دست مده و صرف مکن.(غررالحکم: ج ۲، ص ۴۹۹)
این حدیث گهربار از امام علی(ع) در غررالحکم (ج۲، ص۴۹۹) مفهومی ژرف درباره ارزش ذاتی زمان و نقش آن در سعادت انسان ارائه میدهد:
۱. هر نفس، گوهری از عمر
- تعبیر «اَنْفَاسُکَ اَجْزَاءُ عُمْرِکَ» (نفسهایت اجزای عمر توست) نشان میدهد عمر انسان نه به سال و ماه، بلکه به تعداد نفسها سنجیده میشود. این نگاه، بر مسئولیتپذیری انسان در قبال کوچکترین لحظات تأکید دارد.
- نکته قرآنی: «وَالعَصْرِ، إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ» (سوره عصر)؛ سوگند به زمان، انسان در خسران است مگر…
۲. طاعت؛ تنها مسیر مجاز مصرف عمر
- امام(ع) با عبارت «فَلَا تُفْنِهَا إِلَّا فِی طَاعَةٍ تُزْلِفُکَ» استفاده از زمان را تنها در مسیر اطاعتی جایز میداند که موجب تقرب به خدا شود.
- مفهوم طاعت: شامل هر عمل نیکی است که با نیت الهی انجام شود، از نماز و روزه تا خدمت به خلق.
۳. پیامدهای اتلاف وقت
- فردی: از دست دادن فرصتهای رشد معنوی و پشیمانی اخروی.
- اجتماعی: کاهش تأثیرگذاری مثبت در جامعه و از دست دادن الگو بودن.
- نکته روایی: پیامبر(ص) فرمودند: «نِعْمَتَانِ مَغْبُونٌ فِیهِمَا کَثِیرٌ مِنَ النَّاسِ: الصِّحَّةُ وَ الْفَرَاغُ» (بحارالأنوار)؛ دو نعمت که بسیاری دربارهشان مغبون میشوند: سلامتی و فراغت.
۴. راهکارهای عملی
- اولویتبندی: تقسیم زمان بر اساس ارزشهای الهی.
- مراقبه نفس: پرسش روزانه از خود: «این لحظه را چگونه گذراندم؟»
- تبدیل عادات: جایگزینی فعالیتهای بیهوده با عبادت و خدمت.
امام علی(ع) در این کلام، زمان را به مثابه سرمایهای غیرقابل بازگشت معرفی میکند که سود آن تنها در بازار آخرت قابل برداشت است. این حدیث چراغ راهی است برای مسلمانانی که میخواهند عمر خویش را نه در پیچوخم مادیات، بلکه در مسیر نورانی رضایت الهی سپری کنند.