فرهنگی

تفسیر کاربردی سوره اعراف برای زندگی امروز

تفسیر آیه‌ای که زندگی فردی و اجتماعی ما را متحول می‌کند

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (اعراف:۹۶)

و اگر اهل شهرها و آبادی ها ایمان می آوردند و پرهیزکاری پیشه می کردند، یقیناً [درهایِ] برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان می گشودیم، ولی [آیات الهی و پیامبران را] تکذیب کردند، ما هم آنان را به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می شدند [به عذابی سخت] گرفتیم.

خداوند در این آیه یک نکته بسیار پرکاربرد را توضیح می دهد و از فواید پلکانی آن نیز پرده برداری می کند. خداوند می فرماید اگر مردم ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، برکات از آسمان و زمین بر آنان فرو ریزد؛ اما اگر ایمان نیاورند و اسلام را تکذیب کنند، به واسطه آن چه خودشان به دست خودشان می کنند بر آنان سخت می گیریم.

تقواورزی هم صورت فردی دارد و هم صورت اجتماعی دارد. اگر هر کسی روزش را با خدمت به دیگری آغاز کند، این خود نیز تقواست اما از نوع اجتماعی آن. کسی که کمکی را از کس دیگری دریافت کند، متقابلا به دیگری کمک می کند و آن فرد سوم نیز به فرد چهارم و همین طور تا پایان شب، همه به همه کمک می کنند و روز خوبی را برای یکدیگر می آفرینند. این می شود نوعی از تقوای اجتماعی. نتیجه آن هم برکات مادی و معنوی است.

از سلامتی جسم گرفته تا ارامش روانی و از سرمایه اجتماعی گرفته تا پیشرفت اقتصادی. اما عکس آن، اگر کسی به فکر دیگری نباشد و تنها به فکر خود باشد، از تقوای اجتماعی دور افتاده است. در حقیقت با عدم توجه به دیگری، عملا دروع گویی را در درون خویش نهادینه ساخته است.

زیرا تکذیب هم به زبان است و هم به فکر است و هم به عمل است. هنگامی که عمل فرد بر اساس قرآن نباشد، این هم تکذیب قرآن کریم است. هنگامی که قرآن کریم پیوسته می گوید به دیگران کمک کنید و فرد صبحش را شب می کند و به دیگری کمکی نمی کند، این فرد با عملش قرآن را تکذیب کرده است.

نتیجه این می شود که واگرایی در جامعه افزون می شود و اطمینان و ایثار و از خودگذشتگی کمرنگ می شود و جای آن را خیانت، پایمال کردن حق دیگران، دروغ گویی و ستم می گیرد و به دنبال آن، برکات تبدیل به عذاب می شود.

بنابراین، اگر به دنبال جامعه ای سالم و صالح هستیم، باید به یکدیگر کمک کنیم. هر نوع کمکی از دستمان برمی آید. کمک مالی، کمک اعتباری، کمک زبانی، کمک رفتاری، کمک علمی، کمک فرهنگی، کمک فکری، کمک ارتباطی. حتی ضعیف ترین کمک ها هنگامی که برای خداوند باشد، غوغا می کند.

امتحان کنید. برکاتش را در زندگی خود و خانواده و اطرافیان و دوستان و آشنایان تان خواهید دید.