فرهنگی

 انفاق؛ از مالی تا دانش و آبرو؛ پیوندی ناگسستنی با عبادت

انفاق در آموزه‌های دینی، مفهومی فراگیر است که تنها به کمک‌های مالی محدود نمی‌شود، بلکه عطای هر چیزی را که برای زندگی انسان سودمند است—از مال و دانش تا آبرو و اعتبار اجتماعی—در بر می‌گیرد (محمدی ری‌شهری، بیتا). قرآن کریم با عبارت «وَ مِمّا رَزَقنَاهُم يُنفِقُونَ» (بقره، ۳) بر این گستردگی دلالت دارد؛ چراکه «رزق» در فرهنگ دینی، هر نعمت سودمندی را شامل می‌شود. احادیث نیز هر کار نیکی را مصداق صدقه و انفاق دانسته‌اند.

یکی از شرط‌های اساسی قبولی نماز، ادای زکات—به عنوان نماد انفاق واجب—است. پیامبر اکرم (ص) در این باره فرموده‌اند: «خداوند، نماز کسی را که زکات نمی‌پردازد، نمی‌پذیرد تا زمانی که میان این دو جمع کند؛ زیرا خداوند متعال آن دو را همراه کرده است، پس شما نیز آن را از هم جدا نکنید» (حلیة الأولیاء، ج۹، ص۲۵۰). آیات قرآن نیز انفاق‌نکردن را از ویژگی‌های منافقان برشمرده و پیامدهای سخت آن را هشدار داده‌اند: «ما از نمازگزاران نبودیم و به بینوایان خوراک نمی‌دادیم» (مدّثّر، ۴۳-۴۴).

خداوند همان‌گونه که دوست دارد بنده‌اش با او راز و نیاز کند، میل دارد بندگانش با یکدیگر—به ویژه با نیازمندان—ارتباطی همراه با بخشش داشته باشند. به این ترتیب، کارسازی در روز با نیایش در شب پیوند می‌خورد و رابطه با محرومان، تا سطح رابطه با خدای هستی ارتقا می‌یابد (محمدی ری‌شهری، بیتا).

منابع:

قرآن کریم

حلیة الأولیاء، ابونعیم اصفهانی

محمدی ری‌شهری، م. (بیتا). انفاق از نگاه قرآن و حدیث. قم: دارالحدیث.