امام مهدی علیهالسلام؛ آگاهی از شیعیان در دوران غیبت
امام مهدی علیهالسلام؛ آگاهی از شیعیان در دوران غیبت
امام مهدی علیهالسلام در توقیعی فرمودند:
«نَحنُ وإن كُنّا ثاوِينَ بِمَكانِنَا النّائي عَن مَساكِنِ الظّالِمينَ، حَسَبَ الَّذي أراناهُ اللَّهُ تَعالى لَنا مِنَ الصَّلاحِ، ولِشيعَتِنَا المُؤمِنينَ في ذلِكَ ما دامَت دَولَةُ الدُّنيا لِلفاسِقينَ، فَإِنّا نُحيطُ عِلماً بِأَنبائِكُم، ولا يَعزُبُ عَنّا شَيءٌ مِن أخبارِكُم…»
📚 الاحتجاج، ج۲، ص۵۹۶، ح۳۵۹
ما اگرچه بر حسب آنچه خداى متعال صلاح ما و پیروان با ایمان ما در این باره دیده است، و تا زمانی که دولت دنیا در دست فاسقان است، در جایی دور از خانههای ستمکاران اقامت گزیدهایم، امّا از حال شما باخبریم و هیچ یک از خبرهای شما از ما پنهان نمیماند.
🕌 تفسیر روایت
۱. فلسفه غیبت
- امام مهدی علیهالسلام در این توقیع، علت دوری از مردم را حفظ صلاح و مصلحت الهی بیان میکنند.
- غیبت، نه به معنای بیخبری یا بیتوجهی، بلکه به معنای حفظ جان امام و مصالح امت در شرایطی است که دنیا در دست فاسقان قرار دارد.
- شیخ طوسی در الغیبة و علامه مجلسی در بحارالأنوار توضیح دادهاند که غیبت، زمینهساز آمادگی مردم برای پذیرش حکومت عدل الهی است.
۲. آگاهی امام از شیعیان
- امام تصریح میکنند: «فَإِنّا نُحيطُ عِلماً بِأَنبائِكُم»؛ یعنی ما به اخبار شما احاطه داریم.
- این نشاندهندهی علم امام به احوال شیعیان است، حتی در دوران غیبت.
- در روایات دیگر نیز آمده است که اعمال شیعیان بر امام عرضه میشود (کافی، ج۱، باب عرض الأعمال).
- بنابراین، غیبت به معنای قطع ارتباط نیست؛ بلکه امام همچنان ناظر و آگاه بر وضعیت مؤمنان است.
۳. رابطه شیعیان با امام در غیبت
- این روایت به شیعیان اطمینان میدهد که امام از حال آنان بیخبر نیست.
- وظیفهی شیعیان در دوران غیبت، پایبندی به ایمان، عمل به احکام، و انتظار فعال است.
- انتظار، به معنای آمادهسازی فرد و جامعه برای ظهور است، نه صرفاً چشمبهراه بودن.
۴. جمعبندی
این توقیع شریف سه پیام اساسی دارد:
- غیبت امام مهدی علیهالسلام بر اساس مصلحت الهی است.
- امام، با وجود غیبت، آگاه و ناظر بر احوال شیعیان است.
- وظیفهی شیعیان، پایداری در ایمان و عمل صالح تا زمان ظهور است.
به تعبیر علامه طباطبایی در المیزان، این روایت نشان میدهد که رابطهی امام و امت، حتی در غیبت، قطع نمیشود؛ بلکه امام همچون خورشید پشت ابر، نور و هدایت خود را میرساند.