اصول همسرداری در اسلام
بر اساس آموزههای دینی و روایات اهل بیت(ع)، اصول همسرداری در اسلام به شرح زیر است:
۱. اخلاق و رفتار نیکو: سنگ بنای زندگی
- خوشاخلاقی:
امام صادق(ع) میفرمایند: “حُسنُ الخُلُق یُزیدُ الرِّزق” (خوشاخلاقی روزی را افزایش میدهد). این شامل نرمگویی و پرهیز از ترشرویی است.
- مدارا و گذشت:
امیرالمؤمنین(ع) تأکید میکنند: “فدارِها علی کُل حال… فَیَصفُو عَیشُک” (همیشه با همسرت مدارا کن تا زندگیات صفا یابد).
۲. ابراز محبت: قلب تپندهی رابطه
- اظهار عشق کلامی:
پیامبر(ص) میفرمایند: “قولُ الرَّجُلِ لِلمَرأَة: إِنِّي أُحِبُكِ، لَا يَذهَبُ مِن قَلبِها أَبَدًا” (گفتن “دوستت دارم” هرگز از قلب زن محو نمیشود).
- هدیهدهی: خرید هدیه هرچند کوچک، پاداشی همپایهی صدقه دارد.
- توجه به آراستگی: امام باقر(ع): “همانگونه که مردان آراستگی زنان را دوست دارند، زنان نیز آراستگی مردان را میپسندند".
۳. مسئولیتپذیری مردانه: جهاد در راه خانواده
- تأمین معیشت حلال:
امام رضا(ع): “کسی که برای تأمین خانواده تلاش کند، مانند مجاهد در راه خداست".
- حمایت عاطفی: پیامبر(ص): “هرگز به همسرت سیلی نزن که خداوند در جهنم هفتاد سیلی بر صورتت میزند".
۴. حقوق زناشویی: تعادل در نیازها
- توجه به لذت جنسی زن: مرد موظف است با ملاعبه همسرش را آماده کند.
- پرهیز از تحمیل بار بیشازحد: پیامبر(ص): “برای زن جایز نیست شوهرش را به بیش از تواناییاش مجبور کند".
۵. حل تعارضات: هنر مدیریت اختلاف
- پرهیز از افشای عیوب: امام صادق(ع): “عیوب همسرت را پیش دیگران بازگو مکن".
- دعا برای یکدیگر: دعای خیر برای همسر در غیاب او سفارش شده است.
- تحمل بداخلاقیهای مقطعی: بهعنوان وظیفهای متقابل.
۶. صیانت از حریم خانواده: عفاف و غیرت
- عفاف مردانه: امام صادق(ع): “عُفّوا عَن نِساءِ الناس تُعَفُّ نِساؤُکُم” (از زنان مردم چشم بپوشید تا زنان شما مصون بمانند).
- غیرت ورزی متعادل: رعایت حریمها ضامن امنیت عاطفی است.
۷. تقدس نهاد خانواده: نگاهی فرامذهبی
- یکپارچگی زوجین: در انجیل: “آنچه خدا پیوند داده، انسان جدا نسازد” (مرقس ۱۰:۹).
- طلاق بهمثابه مرگ: مسیحیت سنتی طلاق را همسنگ “قطع عضو” میداند.
وظایف متقابل زن و شوهر
- حفظ احترام متقابل: پرهیز از تحقیر و تمجید نکردن دیگران
- تأمین نیازهای عاطفی: ابراز محبت روزانه و گوشدادن فعال
- رعایت حریم خصوصی: ورود با اعلام قبلی و افشا نکردن رازها
- همکاری در مشکلات: تقسیم بار مسئولیتها و حمایت روانی
جمعبندی
“وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا” (روم:۲۱)
خانواده در اسلام کارگاه انسانسازی است و نیازمند:
۱. تداوم یاد خدا (ذکر و دعا در حق همسر)
۲. مهارتآموزی (اصول روانشناسی و فقهی)
۳. صبر آیندهنگر (ساختن بهشت در خانه پیش از آخرت).
منابع:
- کافی، ج۵، ص۳۲۷
- وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۱۷۱
- مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۲۵۳
- نهج البلاغه، نامه ۳۱