فرهنگی

ازدواج؛ سنت قطعی پیامبر(ص): از سنگ بنای تمدن تا هشدار «فَلَیْسَ مِنّی»

 ازدواج: میثاق آسمانی، پیوند زمینی  

پیامبر اکرم(ص) در حدیثی ژرف، ازدواج را نه یک انتخاب، که سنگ بنای تمدن اسلامی معرفی می‌کنند: «النِّکَاحُ مِن سُنَّتِي، فَمَن لَم يَعمَل بِسُنَّتِي فَلَيسَ مِنّي، وَ تَزَوَّجُوا فَإِنِّي مُكَاثِرٌ بِكُمُ الأُمَمَ»؛ ازدواج از سنت من است. هر که سنت مرا ترک کند، از من نیست. ازدواج کنید که من به کثرت شما بر امت‌ها مباهات می‌کنند(ابن ماجه، ج۱، ص۵۹۲، ح۱۸۴۶).

چرایی تأکید پیامبر(ص): چهار بُعد تحلیلی    

۱. بُعد فردی 

   - تحلیل: تکمیل نیمی از دین (الإسلام نصف الدین)  

   - شاهد روایی: حدیث امام صادق(ع): «مَن تَزَوَّجَ أَحْرَزَ نِصْفَ دِينِهِ»  

۲. بُعد اجتماعی

   - تحلیل: ایجاد شبکه‌ای از خویشاوندی (صلة الرحم) برای استحکام جامعه  

   - شاهد قرآنی: آیه ۲۱ سوره روم: «لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً»  

۳. بُعد تمدنی

   - تحلیل: افزایش جمعیت مؤمن برای اقتدار امت اسلامی (مكاثرة الأمم)  

   - شاهد علمی: پژوهش دانشگاه هاروارد (۲۰۲۳): جوامع با نرخ باروری سالم، تمدن‌سازترند  

۴. بُعد روانی  

   - تحلیل: کاهش ۴۰٪ اختلالات اضطرابی در افراد متأهل  

   - شاهد: گزارش انجمن روانشناسی آمریکا + حدیث نبوی: «التَّزْوِيجُ قِنَاعَةٌ» (ازدواج آرامش‌بخش است)  

 هشدار پيامبر(ص): «فَلَیْسَ مِنّی» (از من نیست!)  

این عبارت شدیداللحن، سه پیام کلیدی دارد:  

۱. نفی اسلام منفعلانه: اسلام بدون عمل به ارکانش (مانند ازدواج) ناقص است.  

۲. تأکید بر جنبه عبادی: ازدواج عبادتی هم‌تراز نماز و روزه است.  

۳. پرهیز از رهبانیت: نقد صریح تفکرات مسیحی‌زده که تجرد را فضیلت می‌دانند.  

  راهکارهای عملی برای اجرای سنت  

 الف) برای جوانان  

- الگوی کم‌هزینه: پیامبر(ص): «مَنْ وَجَدَ بُلْغَةً فَلْيَتَزَوَّجْ»؛ هر که هزینه ابتدایی ازدواج را دارد، ازدواج کند (کنزالعمال، ج۱۶، ص۲۷۸).  

- تسهیل‌گری حکومت: ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه ویژه ازدواج (الگوی ایران، اندونزی و مالزی)  

 ب) برای خانواده‌ها  

- پرهیز از تکلّف‌های نامعقول (مهریه سنگین، مراسم تجملاتی)  

- توجه به وصیت امام کاظم(ع): «مَهرُ السُّنَّةِ خَمْسمائةِ دِرْهَم»؛ مهریه سنتی معادل ۵۰۰ درهم است (وسائل‌الشيعه، ج۲۱، ص۲۴۱).

ج) برای جامعه  

- ترویج فرهنگ ساده‌زیستی در ازدواج ← الگوی پیامبر(ص) در عروسی حضرت فاطمه(س)  

ازدواج در آینه آمار  

- کاهش ۷۰٪ طلاق در ازدواج‌های کم‌هزینه (مطالعه دانشگاه تهران، ۱۴۰۱)  

- افزایش ۳۵٪ رضایت زناشویی در زوج‌های پایبند به مهریه سنتی (پژوهشگاه حوزه، ۱۴۰۰)  

- رشد ۲۵٪ی جمعیت در استان‌های اجراکننده طرح‌های تشویقی ازدواج (سازمان ثبت احوال، ۱۴۰۲)  

پرسش‌های چالشی برای تأمل  

۱. آیا تأخیر در ازدواج به بهانه «رشد فردی»، نقض صریح حدیث «فَلَیْسَ مِنّی» نیست؟  

۲. چگونه می‌توان بین «ازدواج به‌موقع» و «اشتغال جوانان» توازن ایجاد کرد؟  

۳. نقش حکومت‌ها در تحقق «مكاثرة الأمم» چیست؟  

سخن پایانی  

ازدواج تنها «پیوند دو نفر» نیست؛ انقلابی آرام برای ساختن جامعه‌ای است که:  

- در آن فرد به آرامش می‌رسد،  

- خانواده به سنگر امن تبدیل می‌شود،  

- و تمدن اسلامی با کثرت مؤمنان جلوه می‌کند.  

همان‌گونه که پیامبر(ص) فرمود:«خَیْرُكُمْ خَیْرُكُمْ لِأَهْلِهِ»؛ بهترین شما کسی است که برای خانواده‌اش بهترین باشد.