فرهنگی

حفظ ايمان، با نگاه به نامحرم، به خطر مى‌افتد، از اين روست كه خداوند در قرآن، خطاب به مؤمنان مى‌فرمايد: 

   قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّواْ مِنْ أَبْصَـرِهِمْ وَ يَحْفَظُواْ فُرُوجَهُمْ ذَ لِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ * وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَـتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ 

  اى پيامبر ! به مردان مؤمن بگو: چشم‌هاى خود را از نگاه به نامحرمان، فرو گيرند و عفاف خود را حفظ كنند؛ اين، براى آنان پاكيزه تر است؛ زيرا خدا به آنچه مى‌كنند، آگاه است. و به زنان باايمان بگو: چشم‌هاى خود را فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند…

 به استناد به آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، خطر نگاه به نامحرم و تأثیر آن بر سقوط ایمان را به‌صورت نظام‌مند بررسی می‌کند. در ادامه، ابعاد مختلف این موضوع تحلیل می‌شود.

قرآن کریم با دستور «غضّ بصر» به یک قانون طلایی روانشناسی اشاره می‌کند: «نگاه، پیش‌نیاز شهوت است». هر نگاه غیرمجاز مانند جرقه‌ای است که آتش هوس را شعله‌ور می‌کند

نگاه پی در پی: از جرقه تا آتش

امام صادق(ع) در حدیثی هشدار می‌دهند: «نگاه پیاپی، بذر شهوت را در قلب می‌کارد». این یعنی گناه چشم، تنها یک خطای ساده نیست، بلکه آغازگر سقوطی مرحله‌به‌مرحله است!

چرا زنان و مردان هر دو مخاطب این دستورند؟تساوی در مسئولیت آیات قرآن به‌صورت جداگانه خطاب به مردان و زنان تأکید می‌کند که حفظ نگاه، یک وظیفهٔ دوسویه است. این نشان می‌دهد فتنه‌های جنسی، تنها مختص یک جنس نیست.  الگوی تربیتی

امام رضا(ع) با اشاره به حرمت نگاه مردان به موی زنان محجبه، یادآور می‌شوند: «حجاب زن و غضّ بصر مرد، دو بالِ پرواز به سوی جامعهٔ پاک هستند».

پیامبر_اکرم (ﷺ) 

  «مَن أحَبَّ أن يَتَمَسَّكَ بِديني و يَركَبَ سَفينَةَ النَّجاةِ بَعدي، فَليَقتَدِ بِعَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ وَ ليُعادِ عَدُوَّهُ وَ ليُوالِ ولِيَّهُ، فَإِنَّهُ وصِيّي وخَليفَتي عَلى اُمَّتي في حَياتي وبَعدَ وَفاتي و هُوَ إمامُ كُلِّ مُسلِمٍ و أميرُ كُلِّ مُؤمِنٍ بَعدي، قَولُهُ قَولي و أمرُهُ أمري و نَهيُهُ نَهيي و تابِعُهُ تابِعي و ناصِرُهُ ناصِري و خاذِلُهُ خاذِلي …».

 هر كس دوست دارد كه به دين من چنگ زند و پس از من، بر كشتى نجات بنشيند، به على بن ابى طالب اقتدا كند و با دشمن او دشمنى و با دوست او دوستى ورزد؛ چرا كه او، هم در زندگى‌‏ام و هم پس از مرگم، وصىّ من است. او جانشين من در ميان امّتم و پيشواى هر مسلمانى و امير هر مؤمنى پس از من است. سخن او، سخن من است و فرمان او، فرمان من و نهى او، نهى من و پيرو او، پيرو من و ياور او، ياور من و آن كه از يارى دادن به او دست كشد، از يارى دادن به من دست كشيده است.

 📚 كمال الدين: ص٢٦٠ ح٦

ولَو أنَّ أشياعَنا - وَفَّقَهُمُ اللَّهُ لِطاعَتِهِ - عَلَى اجتِماعٍ مِنَ القُلوبِ فِي الوَفاءِ بِالعَهدِ عَلَيهِم، لَما تَأَخَّرَ عَنهُمُ اليُمنُ بِلِقائِنا، ولَتَعَجَّلَت لَهُمُ السَّعادَةُ بِمُشاهَدَتِنا عَلى‏ حَقِّ المَعرِفَةِ وصِدقِها مِنهُم بِنا، فَما يَحبِسُنا عَنهُم إلّا ما يَتَّصِلُ بِنا مِمّا نَكرَهُهُ ولا نُؤثِرُهُ مِنهُم».

 «و اگر پيروان ما - كه خداوند، آنان را به اطاعتش موفّق بدارد - بر عهد خود، يكدل و وفادار بودند، ميمنت ديدار ما برايشان به تأخير نمى‌‌‏افتاد و سعادت مشاهده ما با حقيقت و معرفت و صداقت، برايشان زودتر حاصل مى‏‌شد، كه ما را از ايشان باز نداشته است، جز آنچه از ايشان به ما مى‏‌رسد و آن را ناپسند و ناشايسته ايشان مى‌‏دانيم».

امروزه که جوامع شیعه با چالش‌های تفرقه‌افکنی مذهبی، عادی انگاری گناه و بی‌تفاوتی به ارزش‌ها روبه‌رو است، این حدیث یادآور می‌شود. هرگونه دوری از امام، ریشه در دوریِ خود ما از تعهداتمان دارد!

 «أيُّها النّاسُ، اِستَصبِحوا مِن شُعلَةِ مِصباحِ واعِظٍ مُتَّعِظٍ، و امتاحُوا مِن صَفوِ عَينٍ قَد رُوِّقَت مِن الكَدَرِ».

 اى مردم! از شعله چراغ پندگوىِ پند نيوش روشنى برگيريد، و از زلال چشمه‌اى آب برداريد كه آبش از گل و لاى صاف است.

خطبه ١٠٥ 

امروزه بسیاری از “اینفلوئنسرهای معنوی” با شعارهای فریبنده، آب کدرِ افکار خود را به مخاطبان می‌فروشند. امام(ع) یادآور می‌شوند: «هدایت واقعی، از دلهای صافی می‌جوشد که پیش از سخن گفتن، خود را صیقل داده‌اند!»  

پیش از پذیرش هر اندیشه‌ای، به سرچشمه‌ی آن بنگرید؛ آیا گوینده، خود اسیر تعلقات مادی است یا چون شمع، سوخته تا دیگران را روشن کند؟  

این حدیث، سکّهای دو رویه است:  

- روی اول: هشدار دربارهی خطرات پیروی کورکورانه از هر صدایی!  

- روی دوم: نوید رسیدن به نور حقیقت برای کسانی که چشمه‌های زلالِ معرفت را می‌شناسند.  

هشدار امام جواد(ع) دربارهٔ یک خطر پنهان! “شرورها را بشناسید؛ این شخصیتها مانند شمشیر برکشیدهاند

امام جواد علیه السلام :

إيّاكَ و مُصاحَبَةَ الشِّرِّيرِ؛ فإنّهُ كالسَّيفِ المَسلولِ يَحسُنُ مَنظَرُهُ و يَقبُحُ أثَرُهُ .

از همنشينى با شخص پليد و شرور بپرهيز؛ زيرا كه چنين شخصى مانند شمشير بركشيده از نيام است كه خوش نما و بد زخم است.

نقاب زیبای شرورها

شریران گاهی با ظاهری آراسته یا سخنان فریبنده، خود را همراهی دلسوز نشان میدهند، اما در باطن همچون تیغی تیز، آرامش و ایمان را می‌برند! 

تأثیر نامرئی معاشرت

امام جواد(ع) تأکید می‌کنند که آسیب همنشینی با شرور، مانند زخم شمشیر، گاه آنقدر عمیق است که جبران‌ناپذیر میشود. 

راهکار طلایی

اسلام دستور میدهد پیش از انتخاب دوست، “سرمایه‌های وجودی” خود را بسنجیم؛ آیا این رابطه، روحمان را صیقل میدهد یا زنگار میزند؟  

در عصر شبکه‌های اجتماعی که “دوستان مجازی” به‌سرعت جایگزین رواقعی می‌شوند، این حدیث نوری است برای شناخت مصادیق شرورهای مدرن: افرادی که با ترویج گناه، عادی انگاری معصیت یا تضعیف ایمان، نقش “شمشیرهای برکشیده” را بازی می‌کنند.

همنشینی با نیکان، بالی برای پرواز است، ولی مصاحبت با شرورها، سنگی است به پای جان. انتخاب با توست: پرواز یا سقوط!