پیوند، صداقت، نیکی: سه سلاح امام علی(ع) برای پایان دادن به جنگهای داخلی جامعه
پیوند، صداقت، نیکی: سه سلاح امام علی(ع) برای پایان دادن به جنگهای داخلی جامعه
💠 سه تکلیف دشوار امروز
🔺امام باقر(ع) نقل میکنند که امیرالمؤمنین(ع) فرمود:
در غلاف یکی از شمشیرهای پیامبر(ص) سه جمله نقش بسته بود؛ جملاتی کوتاه، اما عمیق و راهبردی.
🔺جملاتی که تاکنون بیشتر در روابط خُرد، صلهرحم و مناسبات شخصی و خانوادگی تفسیر کردهایم، حال آنکه موطن اصلی آن، عرصه کلان اجتماعی است، که امروز نیز بسیار به آن محتاجیم، برای سامان شکافهای اجتماعی و منازعات سیاسی.
🔺آن سه نکته کلیدی حضرت عبارتند از:
1️⃣ با کسی که رابطهاش را با تو قطع کرده، پیوند برقرار کن.
(صِلْ مَنْ قَطَعَكَ)
🔸امروز باید براساس همین قاعده، به سامان شکافهای اجتماعی پرداخت، باید با جریاناتی که با ما فاصله گرفتهاند، دوباره پیوند برقرار کرد، آنهایی که با ذهنیتهای غلط، ما را هیولایی در ذهن خود تفسیر کردهاند و مسیر دیگری پیش گرفتهاند، اگر آنها به هر دلیل قطع رابطه کردهاند، اما امروز وظیفه ماست تا این پیوندها را مجدد احیا کنیم.
🔸احیای این پیوندها به معنای #عقبنشینی_از_اصول نیست، بلکه نشانه بلوغ اجتماعی است. امروز فصل #گفتوگو، شنیدن و آغاز دوبارهای است با نسلی که براساس برساختهای رسانهای و حتی اشتباهات ما، از ما فاصله گرفته و همین موجب انباشته کینهها و تثبیت سوءتفاهمها شده است.
2️⃣ حق را بگو، هرچند به ضرر خودت باشد
(قُلِ الْحَقَّ وَ لَوْ عَلَى نَفْسِكَ)
🔸نکته کلیدی دوم، آسیب جدی امروز جریانات اجتماعی است: «#حقگویی_گزینشی».
▫️جایی که زبان نقد، تنها علیه رقیب تیز میشود و هنگامی که نوبت به خطاهای خودی میرسد، سکوت یا توجیه جای حقیقت را میگیرد.
▫️جایی که تنها عیبهای رقیب را میبینیم و تنها خوبیهای خودی را.
🔸این روایت اما مرزی روشن ترسیم میکند: حق را قربانی حزب خود نکن، بلکه حزب را در خدمت حق نگه دار.
این را بدانیم که صداقتِ پرهزینه، #ستون_اعتماد_عمومی است.
3️⃣ به کسی که به تو بدی کرده، نیکی کن
(أَحْسِنْ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَيْكَ)
🔸در فضای پرتنش امروز، واکنش طبیعی به توهین، تخریب و بیانصافی، مقابلهبهمثل است؛ آن هم غالباً تندتر و خشنتر. چرخهای که کینه را بازتولید و جامعه را فرسوده میکند.
🔸اما اینجا حضرت منطق دیگری پیشنهاد میدهد: نیکی در برابر بدی، البته نه از سر ضعف، بلکه برای خلع سلاح اخلاقیِ طرف مقابل. این کنش، دشمنی را به بنبست رسانده و امکان بازگشت را زنده نگه میدارد.
🔸نیکی، در چنین بستری، یک #راهبرد است؛ راهبردی برای شکستن زنجیره خشونت زبانی و ساختن فضایی که در آن، اختلاف به نفرت دائمی بدل نشود.
و چقدر امروز به چنین کنشهایی محتاجیم…
📚من لايحضره الفقيه، ج۴، ص۱۷۹؛ الأمالي للصدوق، ص۷۲.