پیشینهسیزده بدر؛ پیوند با طبیعت در ایران باستان
پیشینه سیزده بدر
به دوران جمشید، پادشاه پیشدادی بازمیگردد. گفته میشود جمشید در روز سیزدهم فروردین، بارعامی در دامن طبیعت برپا میکرد و این سنت به مرور به آیینی همگانی تبدیل شد.
ریشههای اساطیری سیزده بدر: از جمشید تا بینالنهرین
برخلاف تصور برخی که دیرینگی این جشن را تنها به دوران قاجار نسبت میدهند، شواهد نشان میدهد تاریخچه سیزده بدر بسیار کهنتر است. در متون سومری و بابلی، آیینهای مشابهی مانند «زگموگ» و «آکیتو» به مدت دوازده روز برگزار میشد و در روز سیزدهم، مردمان در طبیعت گرد هم میآمدند. این تشابه فرهنگی، گواهی بر قدمت چهار هزار ساله این آیین است.
شواهد مردمشناختی از دیرینگی آیین
بر پایه اصول مردمشناسی، تنوع شیوههای برگزاری یک مراسم و گستردگی جغرافیایی آن، نشانهای قطعی از دیرینگی آن است.
آیین سیزده بدر با آیینهایی مانند سبزه گره زدن، دورانداختن سبزه به آب، و شادی در طبیعت، در سراسر ایران به شکلهای گوناگون اجرا میشود که خود تاییدی بر ریشههای عمیق این جشن است.
چرا سیزده بدر را در طبیعت میگذرانیم؟
نکته جالب توجه، همزمانی این آیین با فصل رویش و زایش طبیعت است. ایرانیان باستان بر این باور بودند که همنشینی با طبیعت در روز سیزدهم فروردین، برکت را به زندگی بازمیگرداند. این نگرش، سیزده بدر را به نمادی از همزیستی انسان و محیط زیست تبدیل کرده است.