فرهنگی

پولداری؛ چاقوی دو لبه

الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ أَمَلًا (کهف:۴۶) مال و فرزندان، آرایش و زیور زندگی دنیا هستند، ولی اعمال شایسته پایدار نزد پروردگارت از جهت پاداش بهتر و از لحاظ امید داشتن به آنها نیکوتر است. آیا قرآن کریم با پول و پولداری موافق است یا مخالف است؟

آیا انسان در زندگی به دنبال پول و پول درآوردن باشد خوب است یا بد است؟ در این آیه خداوند می فرماید که مال و از جمله پول، زینت زندگی دنیاست؛ پس پول خوب است. اما در آیات دیگری می‌گوید که مال و از جمله پول بد است (همزه: ۴- ۲).

از این آیات می‌توان فهمید که هدف پول و پولداری از خود پول و پولداری مهم تر است. اگر هدف از پول درآوردن این باشد که انسان از پول برای رفع احتیاجات زندگی و کمک به دیگران و حمایت از جامعه اسلامی و تأمین معاش و حفظ آبرو و عبادت حضرت حق استفاده کند، مطلوب و ممدوح است؛ اما اگر پول درآوردن، احساس بی نیازی از خداوند را در انسان افزایش دهد و به طغیان فرد ختم شود (علق: ۷- ۶) و پول، انسان را به وادی خود برتر بینی و تبختر بکشاند (کهف: ۳۴) و علاقه شدید به پول را در انسان افزایش دهد به طوری که پیوسته پول جمع کند و برای گره گشایی از مشکلات دیگران یا حتی خود استفاده نکند (فجر: ۲۰) و طمع پول در درونش خانه کند (مدثر: ۱۵- ۱۲)، این پول و پولداری مذموم و بد است.

پس، پول یک چاقوی دو لبه است و بستگی دارد که ما با چه هدفی و چگونه و در چه راهی از آن استفاده کنیم. از این رو، قرآن کریم، مال و ازجمله پول را نوعی امتحان برشمرده است (تغابن:۱۵).

وقتی انسانی، پولی به دست می‌آورد؛ امتحانش آغاز می‌شود. اگر از آن پول، در راه رشد خود و دیگران بهره جست، امتحانش را خوب داده است و اگر از آن پول، در جهت سقوط خود و دیگران استفاده کرد، مردود شده است.

بنابراین، توجه به پول و پولداری و خلق پول و احترام به انسان‌های پولدار متعهد، یکی از ارزش های جامعه اسلامی است. در برابر آن، پول‌پرستی، علاقه شدید به پول، استفاده نادرست از پول و احترام به انسان پولدار