فرهنگی

نیازمند، فرستاده خداست: درسی از حکمت علوی

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در حکمت 304 نهج البلاغه می‌فرمایند:

«إِنَّ الْمِسْكِينَ رَسُولُ اللَّهِ، فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ وَ مَنْ أَعْطَاهُ فَقَدْ أَعْطَى اللَّهَ»

«نیازمندی که به تو روی آورده فرستاده خداست، کسی که از یاری او دريغ كند، از خدا دريغ كرده، و آن کس که به او بخشش كند، به خدا بخشيده است.»

وقتی فقر، پیام‌آور خداوند می‌شود

این کلام عمیق امام علی علیه‌السلام، نگاه ما به نیازمندان و کمک به آنان را به کلی دگرگون می‌کند. ایشان با این بیان، ارزش و کرامت نیازمندان را به اوج می‌رسانند.

سه پیام تحول‌آفرین این حکمت

۱. نیازمند، سفیر خداست

«نیازمند فرستاده خداست»

· هر نیازمندی که به در خانه تو می‌آید، در واقع فرستاده ویژه خداست

· او پیام‌آور آزمایش الهی و فرصت تکامل توست

· برخورد با او، در واقع برخورد با فرستاده خداست

۲. محروم کردن نیازمند = محروم کردن خدا

«کسی که از یاری او دریغ کند، از خدا دریغ کرده»

· وقتی به نیازمند کمک نمی‌کنی، گویی خود خدا را محروم کرده‌ای

· این نگاه، عمق معنوی عمل انفاق را نشان می‌دهد

۳. بخشش به نیازمند = بخشش به خدا

«کسی که به او بخشش کند، به خدا بخشیده است»

· کوچک‌ترین کمک به نیازمند، در حساب الهی بزرگ و ارزشمند است

· این همان “تجارت با خدا” است که هرگز زیان ندارد

تأثیر این نگرش در رفتار ما

تغییر دیدگاه نسبت به فقرا

نیازمند دیگر فردی تحمیل‌گر نیست، بلکه فرستاده خدا و فرصت رشد برای ماست.

افزایش انگیزه برای کمک

وقتی بدانیم کمک به نیازمند، در واقع کمک به خداست، با شوق و علاقه بیشتری انفاق می‌کنیم.

احترام به کرامت نیازمندان

با این نگاه، هرگز نیازمندان را خوار نمی‌شماریم و حرمت آنان را حفظ می‌کنیم.

در زندگی امروز

در دنیای مصرفی امروز که فقرا غالباً نادیده گرفته می‌شوند، این کلام امام علیه‌السلام یادآوری می‌کند که:

· کمک به نیازمندان نوعی عبادت است، نه تنها یک عمل خیرخواهانه

· هر نیازمند، آزمون الهی و فرصت تقرب است

· ارزش انسان به دارایی‌اش نیست، به رابطه‌اش با خداست

این حکمت به ما می‌آموزد که درِ خانه دل و دست را به روی نیازمندان بگشاییم، چرا که آنان فرستادگان خداوند برای آزمایش و تربیت ما هستند.