فرهنگی

اخلاق گفتاری امام علی(ع): نقد باطل، نه ناسزاگویی

امام علی علیه السلام آنگاه که شنید گروهی از یارانش به شامیان ناسزا می گویند؛ فرمود: من خوش ندارم که شما ناسزا گو باشید، بلکه اگر اعمال و رفتار و موقعیت باطل آنها را خاطر نشان کنید، موثّرتر و در بیان عذر و حجت رساتر و قانع کننده تر باشد.

به جای ناسزا گفتن به آنها، بگویید: خدایا! خونهای ما و آنان را حفظ کن. در نقل دیگر آمده است: من خوش ندارم که شما لعنت گر و دشنام گو باشید(منبع: میزان الحکمة، ج5، ص 187).

اخلاق گفتاری امام علی(ع): نقد باطل، نه ناسزاگویی.

پیام‌های حدیث 

۱. نقد منطقی به جای توهین 

   - امام(ع) تأکید میکنند نقد رفتارهای غلط دشمنان، بسیار کارآمدتر از ناسزاگویی است. این روش، هم حقیقت را آشکار میکند هم طرف مقابل را به تفکر وامیدارد.  

   - قرآن نیز میفرماید: «ادعُ إِلَىٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ»با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن. (نحل:۱۲۵)  

۲. صلح‌طلبی حتی در جنگ

   - دعای امام(ع) برای حفظ خون همه (ما و آنان)، نشاندهنده نگاه بلند ایشان به انسانیت است. ایشان حتی در میدان نبرد، به دنبال کشتار یا انتقام نبودند.  

۳. پرهیز از نفرت پراکنی

   - ناسزاگویی، قلبها را میمیراند و فضای گفتگو را تخریب میکند. امام(ع) با این توصیه، راه گفتگوی سازنده را به یارانش آموختند.  

۴. الگوی اخلاقی 

   - در عصر دشنامهای مجازی و جنگ کلامی، این حدیث یادآور میشود که مؤمنان باید پاسدار ادب و منطق باشند، حتی در برابر دشمنان.