فرهنگی

امام علی (ع) «نفسک اقرب اعدائک الیک» 

نفس تو، نزدیک ترین دشمن نسبت به تو است.

📍غررالحکم، ح9957

تحلیل حدیث امام علی (ع) درباره دشمن درونی

امام علی (ع) در این حدیث ژرف از غررالحکم، به یکی از خطرناک‌ترین موانع رشد معنوی انسان اشاره می‌فرمایند: «نفس». این جمله کوتاه، حاوی نکات کلیدی زیر است:  

۱. نزدیک‌ترین دشمن

نفس انسان برخلاف دشمنان بیرونی، همیشه همراه اوست و به‌راحتی می‌تواند او را فریب دهد. این دشمنی نه با فاصله‌ی فیزیکی، بلکه با «خودخواهی»، «هوس‌پرستی» و «غرور» آشکار می‌شود.  

۲. شناخت دشمن درونی

امام (ع) به انسان هشدار می‌دهند که پیش از مبارزه با دشمنان خارجی، باید این دشمن پنهان را بشناسد و مهار کند؛ زیرا تا زمانی که نفس سرکش بر انسان حاکم است، هر تلاشی برای اصلاح بیرون بی‌ثمر خواهد بود.  

۳. راه نجات

این حدیث به ضرورت «مراقبه»، «تهذیب نفس» و «جهاد اکبر» اشاره دارد. تنها با اخلاق‌مداری، عقلانیت و پیروی از دستورات الهی می‌توان این دشمن نزدیک را به دوستی وفادار تبدیل کرد.