فرهنگی

معیشت ضنک؛ چرا انسان مدرن با وجود رفاه، آرامش ندارد؟

🔸 بحران معنا در جهان مدرن، ریشه در غفلت از یاد خدا دارد.  

در سوره طه، آیه ۱۲۴ آمده است: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ»  

هر کس از یاد من روی‌گردان شود، زندگی‌اش سخت و تنگ خواهد شد، و در قیامت نابینا محشور می‌شود.

📌 اما این «معیشت ضنک» چیست؟ آیا به معنای فقر مالی است؟  

در ظاهر، بسیاری از بی‌خدایان در رفاه‌اند؛ اما درونشان پر از اضطراب، ترس، حسرت و نارضایتی است.

🔍 علامه طباطبایی رحمه‌الله‌علیه در تفسیر المیزان، معنای این آیه را چنین شرح می‌دهد:

1️⃣ زندگیِ کافر در دو جمله خلاصه می‌شود:  

▪️ نارضایتی از آنچه دارد و ترس از دست دادن آن  

▪️ دلبستگی به آنچه ندارد و حسرت نداشتن آن

2️⃣ حاصل این دو، همان «معیشت ضنک» است؛ یعنی زندگی‌ای آمیخته با اضطراب، بی‌قراری، حرص، حسرت، ترس، و رنجِ مقایسه.

3️⃣ کسی که از یاد خدا غافل شود، از سرچشمه‌ی آرامش جدا شده و تمام خواسته‌اش در مدار «داشتن دنیا» می‌چرخد.  

هرچه بیشتر به دست می‌آورد، تشنه‌تر می‌شود و هیچ‌گاه به آرامش نمی‌رسد.

4️⃣ چنین انسانی در ظاهر ممکن است در کاخ زرین بنشیند، اما در درونش طوفانی خاموش از ترس، حسد، اضطراب آینده و بیم مرگ جریان دارد.

📌 در مقابل، مؤمنِ متصل به یاد خدا، به تقدیر الهی قانع است و در سایه‌ی رضای او آرام می‌گیرد.  

او حتی در تنگی‌های دنیا، دلش فراخ است و امیدش به افقی بی‌پایان.

✅ و این است راز اضطراب انسان مدرن:  

زندگی بی‌خدا، حتی در وفور مال و منال، تنگی است؛  

اما زیست مؤمنانه، حتی در فقر، وسعت و آرامش دارد.