فرهنگی

قربانی: از عبادت تا سیری مستمندان  

حدیث نبوی(ص): «إِنَّمَا جَعَلَ اللَّهُ الْأَضْحَى لِشَبَعِ مَسَاكِينِكُمْ مِنَ اللَّحْمِ فَأَطْعِمُوهُمْ»  

خداوند عید قربان را قرار داد تا مستمندانِ شما از گوشت سیر شوند؛ پس از گوشت قربانی به آنان بخورانید(ثواب‌الأعمال، ص ۵۹).

پنج نکته کلیدی در این حدیث  

۱. هدف الهی از تشریع قربانی 

   - قربانی صرفاً نماد فداکارینیست، بلکه ابزار رفع گرسنگیِ محرومان است.  

۲. تأکید بر سیری جسمانی 

   - واژه «شَبَع»(سیری) نشان می‌دهد خداوند به رفع نیاز مادیِ فقرا اولویت داده است.  

۳. تکلیفِ «إطعام» به جای «إهداء»

   - فعل «فَأَطعِمُوهُم» (بخورانید) نه «اهدوا» (هدیه دهید)، بیانگر مسئولیت فعالانه در رساندن غذا به محرومان است.  

۴. جایگاه مستضعفان در مناسک 

   - قربانی بدون اطعام فقرا، ناقص است؛ چنانکه پیامبر(ص) فرمود:«مَن ذَبَحَ قَبلَ الصَّلاةِ فَليُعِدْ»هر که پیش از نماز عید قربانی کند، دوباره ذبح کند(بخاری: ۵۵۶۶). 

۵. پیوند عبادت و عدالت اجتماعی

   - این حدیث، ذبح قربانی را به توزیع عادلانهٔ منابع غذایی گره زده و عید را به میدان مسئولیت‌پذیری تبدیل می‌کند