فرهنگی

فاطمه (س)، اسوه جهاد تبیین؛ از خطبه آتشین تا اشک‌های شبانه

در دوران پرآشوبی که"جهاد تبیین” به فرمان رهبری به یکی از میدان‌های دفاع از حق تبدیل شده، بسیاری می‌پرسند: “تک‌تک ما چه نقشی داریم؟ از کجا شروع کنیم؟” پاسخ را باید در سیره بانوی بزرگ جهاد کلمه و بیان، حضرت فاطمه زهرا (س) جستجو کرد. ایشان در شرایطی سخت‌تر از امروز، نقشه راهی ترسیم کردند که هر جوان انقلابی می‌تواند از آن الگو بگیرد.

۱. شروع تک‌نفره؛ تو هم می‌توانی یک جبهه باشی!

«تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی» گاهی تصور می‌کنیم جهاد تبیین نیاز به امکانات خاص یا جمعیت زیاد دارد.اما حضرت زهرا (س) به ما آموخت که یک نفر هم می‌تواند یک ارتش باشد. ایشان در اقدامی تک‌نفره و تاریخی، به مسجد رفتند و در برابر انحراف بزرگ ایستادند. این یعنی نخستین گام در جهاد تبیین، خروج از “مارپیچ سکوت” و شکستن جوّ روانی ایجادشده توسط جبهه باطل است. تو نیز می‌توانی با یک پست در فضای مجازی، یک گفت‌وگوی دوستانه یا یک سؤال در کلاس درس، سنگردار جهاد تبیین باشی.

۲. بی‌اعتنایی به سرزنش‌ها؛ سلاح شجاعت وقتی بر خلاف جریان حرکت می‌کنی،طبیعی است که مورد تمسخر و سرزنش قرار بگیری. اما فاطمه (س) به ما یاد داد که برای دفاع از حق، باید از “لمپن‌ستیزی” واهمه‌ای نداشته باشی. ایشان در خطبه فدکیه، با صلابت و بدون هیچ ترسی، مستقیماً به سراغ مغزهای فریب‌خورده و دل‌های سست رفتند. شجاعت، اولین شرط ورود به این میدان است.

۳. تبیین صریح و مستدل؛ ضعف در منطق ممنوع! جهاد تبیین،فقط فریاد زدن نیست. هنر فاطمه (س) در استدلال محکم و بی‌نقص ایشان بود. خطبه فدکیه، نمونه بی‌نظیری از یک مناظره علمی و استدلالی است که بر پایه قرآن استوار شده است. ایشان با آیات قرآن استدلال کردند تا حجت را بر همگان تمام کنند. این به ما می‌آموزد که در تبلیغ و تبیین، باید چنان بر منطق و استدلال مسلط باشیم که سخنمان در جان مخاطب بنشیند و او را به تفکر وادارد.

۴. کنشگری عاطفی؛ وقتی اشک هم تبیین است! یکی از عمیق‌ترین درس‌های حضرت زهرا(س) این است که جهاد تبیین، منحصر به سخنرانی و نوشته نیست. ایشان با گریه‌های مداوم بر مظلومیت امیرالمؤمنین (ع) و غصب حق اهل بیت، غم و خشم خود را به نمایش گذاشتند. این اشک‌ها، خود یک “بیانِ بی‌کلام” و فریادی برای بیدار کردن دل‌های خفته بود. امروز نیز هنر، شعر، موسیقی اصیل و حتی یک کلیپ احساسی می‌تواند ابزاری قدرتمند در جهاد تبیین باشد.

۵. مذمت عافیت‌طلبان؛ هشدار به مومنانی که هزینه نمی‌دهند حضرت زهرا(س) به شدت کسانی را که حقیقت را می‌فهمند اما برای دفاع از آن هزینه‌ای نمی‌پردازند، مذمت کردند. ایشان به صراحت فرمودند که از مومنان عافیت‌طلب که در هنگامه، حاضر به ایستادگی نیستند، بی‌زارند. این یک هشدار جدی برای همه ماست: شنیدن فرمان “جهاد تبیین” کافی نیست؛ باید آماده پرداخت هزینه—چه در اعتبار، چه در وقت و چه در آرامش—باشیم.

سخن پایانی: فاطمه(س) به ما آموخت که جهاد تبیین، چندبعدی است. گاهی با یک خطبه آتشین، گاهی با یک استدلال محکم قرآنی، گاهی با اشک‌های شبانه و گاهی با شماتت سکوت‌کنندگان. الگوی ایشان به ما می‌گوید: از هر ابزاری که در توان داری—از قلم تا کلام، از منطق تا عاطفه—برای دفاع از حق استفاده کن و بدان که حتی اگر در نگاه اول تک‌نفرهای، پیروزی نهایی از آنِ کسانی است که از “مادرشان” یاد گرفته‌اند چگونه در میدان “تبیین” حاضر شوند.

وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ… (نساء/۱۰۰)