فرهنگی

علم و ادب؛ سرمایه جاودان انسان در کلام امام علی(ع)  

امام علی(علیه السلام) فرمودند:«یَا مُؤْمِنُ! إِنَّ هَذَا الْعِلْمَ وَالْأَدَبَ ثَمَنُ نَفْسِکَ، فَاجْتَهِدْ فِی تَعَلُّمِهِمَا، فَمَا یَزِیدُ مِنْ عِلْمِکَ وَأَدَبِکَ یَزِیدُ فِی ثَمَنِکَ وَقَدْرِکَ. فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدِی إِلَی رَبِّکَ، وَبِالْأَدَبِ تُحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّکَ، وَبِأَدَبِ الْخِدْمَةِ یَسْتَوْجِبُ الْعَبْدُ وَلَایَتَهُ وَقُرْبَهُ، فَاقْبَلِ النَّصِیحَةَ کَیْ تَنْجُوَ مِنَ الْعَذَابِ»(مشکاة الأنوار، ص۲۳۹، ح۶۸۹)

ای مؤمن! این دانش و ادب، بهای جان توست. پس در آموختن آن دو بکوش، چرا که هر چه بر دانش و ادبت افزوده شود، بر قدر و ارزش تو افزوده می‌گردد.  

- با دانش به پروردگارت راه می‌یابی  

- با ادب خدمت به پروردگارت را نیکو می‌گردانی  

- و با ادب در خدمت‌گزاری، بنده سزاوار ولایت و قرب الهی می‌شود.  

پس این پند را بپذیر تا از عذاب رهایی یابی!

چهارگانه طلایی حدیث 

۱. علم 

   - کارکرد: راهنمایی به خدا  

   - ثمره: هدایت  

   - شاهد حدیث: «تَهْتَدِی إِلَی رَبِّکَ»

۲. ادب 

   - کارکرد: زیباسازی خدمت  

   - ثمره: احسان  

   - شاهد حدیث: «تُحْسِنُ خِدْمَةَ رَبِّکَ»

۳. ادبِ خدمت  

   - کارکرد: جلب ولایت  

   - ثمره: قرب الهی  

   - شاهد حدیث: «یَسْتَوْجِبُ الْعَبْدُ وَلَایَتَهُ»

۴. پذیرش نصیحت

   - کارکرد: نجات از عذاب  

   - ثمره: رستگاری  

   - شاهد حدیث: «تَنْجُوَ مِنَ الْعَذَابِ»

نکات حدیث 

- معادله وجودی انسان: علم و ادب = ثمن النفس (معیار سنجش ارزش انسان)  

- ارزش افزوده ابدی: افزایش علم و ادب = افزایش جاودانه مقام انسان  

- نقشه راه رسیدن به خدا

  علم → هدایت  ادب → خدمت نیکو  ادب در خدمت → قرب الهی  

- هشدار نجات‌بخش: نپذیرفتن این نصیحت = قرار گرفتن در معرض عذاب  

پیام حدیث 

این کلام علوی چراغ راه زندگی است که:  

- علم بدون ادب → گمراهی  

- عبادت بدون ادب → عدم قبولی  

- نصیحت‌پذیری → تنها راه نجات  

> «مَنْ صَبَرَ ظَفِرَ» (نهج البلاغه، حکمت ۲۲)  

«هر که شکیبایی کند، پیروز می‌شود»